ABD ile Vize Krizinin Muhtemel Sebepleri

ABD Büyükelçiliği, Türkiye’den yapılan göçmen olmayanların vize başvurularının süresiz olarak askıya alındığını ve durdurulduğu yönünde bir açıklama yaptı. Vize uygulamasının askıya alınmasının kararına ise ‘personel güvenliği’ konusundaki duyulan endişe gerekçe olarak gösterildi.

İki ülke arasında son dönemde yaşanan diplomatik krizler göz önüne alındığında, bu kararın öngörülebilir bir tepki olduğunu düşünsek de, Türkiye-ABD arasında ilk kez vizenin kaldırılmış olması açısından oldukça önemli bir gelişmedir.

ABD Büyükelçiliği tarafından yapılan açıklama: “Türkiye’deki tüm ABD diplomatik misyonlarındaki göçmen olmayan vize hizmetleri askıya alınmıştır.”

Açıklamada net bir şekilde ifade edilen “göçmen olmayan vize hizmetleri” hangi alanları ifade ediyor?

ABD Ankara Büyükelçiliği resmi internet sitesinden alınan yukarıdaki görselde açık ve net bir şekilde anlaşılmaktadır ki ‘göçmen olmayan vize’ ifadesi ile, ABD’ye Türkiye’den “seyahat, turistik ,diplomatik, askeri, eğitim, sağlık hizmetleri, araştırma ve yayıncılık faaliyetleri, transit geçiş noktası” için vize verilmeyecektir.

Gerek basında gerekse sosyal medyada bu duruma tepkiler gecikmedi. Birçok sebep gösterildi. Gösterilen sebepler arasında en yaygın olanları ise geçtiğimiz günlerde tutuklanan FETÖ irtibatlı olduğu düşünülen konsolosluk çalışanının tutuklanması, Türkiye-Rusya-Suriye devletleri arasındaki anlaşmalar ve Türkiye’nin İdlib’e olan askeri operasyonu.

Bu 3 sebep arasında çıkarılan tartışmalara göz atalım.

1- Geçtiğimiz günlerde ABD İstanbul Başkonsolosluğu çalışanı irtibat görevlisi M. T.’nin tutuklanması iki ülke ilişkilerini oldukça germişti. Daha sonrasında konsolosluk tarafından yapılan açıklamaya göre öncesinde M.T.’nin bir suçunun olmadığı ve sonrasında M. T.’nin konsolosluk çalışanı olmadığı iddia edildi. Yaşanılan bu gerginliğin alınan vize kararında etkili olduğu söylenmekte.

2- Türkiye ve Rusya arasında Suriye konusunda anlaşıldığı iddia edilen konulardan ABD’nin rahatsız olduğu yönünde de bilgiler var. Özellikle 15 Temmuz darbe girişiminden sonra Türkiye ile Rusya arasındaki başlayan yakın ilişkilerden rahatsız olan ABD’nin, yine aynı şekilde bu durumdan rahatsız olduğu ve böylesine bir karar aldığı iddialar arasında.

3- Türkiye’nin geçtiğimiz günlerde başlayan İdlib operasyonu ile hemen hemen aynı zamana gelen vize krizi, yine gelen iddialar arasında. Türkiye için stratejik olarak önemli bir konuma sahip olan İdlib, ABD ve YPG teröristleri için de oldukça önemli bir konuma sahip. Vize krizi ile Suriye meselesinin arasında yakın ilişkiler olduğu yine iddialar arasında.

Amerikan kaynaklarından edinilen bilgilere göre, Türkiye’de tutuklanan konsolosluk çalışanlarına ülkede devam eden OHAL nedeni ile ABD’nin konsolosluk hizmeti verememesi, FETÖ soruşturması kapsamında yakalanan ve hapse atılan Amerika vatandaşlarının serbest bırakılmaması ve Türkiye’nin son dönemde Rusya ile artan işbirliği karşısında ABD kanadından farklı sesler yükseliyor.

Bunlardan birincisi, ABD’nin müttefiki Türkiye ile ilişkilerini gözden geçirme ve yeniden düzenleme yoluna gidilmesi, müttefik Türkiye ile aradaki buzların eritilerek ikili ilişkilerin ‘olumlu havada’ devam etmesi için diplomatik adımlar atılmasının gerektiğini savunan siyasilerin açıklamaları. İkincisi ise Türkiye-Rusya krizi sırasında ekonomik yaptırım uygulayan Rusya’nın ‘Türkleri dize getirdiğini’ düşünen ve Türkiye’yi ancak yaptırımlar ile ‘yola getirebileceğini’ iddia eden siyasiler.

Bu tartışmaları yapan kişi, kişiler, kurum veya kurumların arasında geçen tartışmaların hepsi veya bir kısmı doğru olabilir. Ancak vize krizinden en çok etkilenenler şüphesiz öğrenciler ve iş adamlarıdır. Yaşanılan krizin ardından yükselişe geçen dolar ise yerel piyasayı daha şimdiden olumsuz etkiledi.

ABD’nin bu yaptırımına karşılık Türkiye cephesinden de ABD vizelerini askıya alma hamlesi geldi. Şuan Ankara-Washington hattında sıkı bir görüşme olduğu, ABD Türkiye Büyükelçisi ve müsteşarının Dışişleri Bakanlığı’na çağırıldığı ve görüşmelerin devam ettiği gelen bilgiler arasında.