İfadeye Çağrılan Trump’ın “Azil Soruşturması” Nedir?

Göreve geldiği günden bu yana açıklamaları ve uyguladığı politikalar ile gündemden düşmeyen ABD Başkanı Donald Trump’a karşı azil süreci başlatıldı. Amerikan medyasının “impeachment” olarak ifade ettiği başkanın ‘görevden alınması’ ne anlama geliyor? Amerikan başkanlarının görevden alınması için ne olması gerekiyor? Daha önce azil süreci başlatılan ABD Başkanları hangileri? Süreç hakkındaki gelişmeleri kısaca sizler için derledik.

Trump’a Azil Süreci Neden Başladı?

İddiaya göre Trump, 25 Temmuz’da eski televizyon yıldızı Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelensky ile yaptığı telefon görüşmesinde, Demokrat Parti Başkan adayı Joe Biden ve Ukrayna’da milyar dolarlık doğal gaz işi yapan oğlu hakkında yolsuzluk iddiasıyla soruşturma açmasını talep etti. Beyaz Saray’daki bir muhbirin hazırladığı rapora göre 2020 seçimleri öncesi Cumhuriyetçilerin tek adayı Trump, muhtemel rakibi hakkında “başka bir ülkeden destek alarak rakibini kötü duruma düşürmeye çalıştı ve sonucunda Amerikan yasalarını çiğnedi.” iddiasıyla azil süreci başlatıldı.

25 Temmuz: Trump ile Zelensky arasında telefon görüşmesi yapıldı.

12 Ağustos: CIA çalışanı iki lider arasındaki görüşme tutanakları ile ilgili bilgi elde ett ve “gizli ihbar süreci” başladı.

5 Eylül: Washington Post ilgili haberi yayımladı.

24 Eylül: Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi azil soruşturmasını (görevden alma) başlattı.

Trump’ın soruşturma açmadığı için Ukrayna’ya askeri yardımı durdurduğu iddia edilirken, Eylül ayında yardımlar tekrar başladı.

25 Eylül: Beyaz Saray, Trump-Zelenskiy görüşmesinin dökümünü yayımlayarak, Ukrayna’ya yardımlarla görüşme arasında ilişki olmadığını savundu.

27 Kasım: Temsilciler Meclisi Jüri Heyeti, Trump’ı 4 Aralık tarihinde ifade vermeye çağırdı.

ABD Başkanı hangi durumda görevden alınabilir?

ABD Anayasası, Kongre’ye başkanın üç kategoriden en az birinde suç işlemesine kanaat getirilmesi halinde görevden alma yetkisi veriyor.

• ABD’nin düşmanı olan bir ülkeye yardım etmek olarak tanımlanan “ihanet”
• Siyasi fayda karşılığında para ya da hediye kabul etmeyi içeren “rüşvet”
• “Ağır ve vahim suç” işlemek ya da “başka kötü davranışta” bulunmak

Azil Süreci Başlatılan Amerikan Başkanları

Bugüne kadar üç başkan hakkında sadece 3. kategoride yer alan “ağır ve vahim suç” işlemek ya da “kötü davranış” suçlarından azil süreci başlatıldı.

Andrew Johnson

1868 yılında dönemin Savaş Bakanı Edwin McMasters Stanton’ı yasaya aykırı bir şekilde görevden aldığı için Andrew Johnson hakkında azil süreci başlatıldı. Ancak Johnson, Senato’da üçte iki çoğunluk sağlanamayınca görevinde kaldı.

Richard Nixon

1972’de Cumhuriyetçi Başkan Richard Nixon tarafından Demokrat Parti ofisine dinleme cihazı yerleştirdiği ortaya çıktı. Bu süreçte yargıyı yanılttığı ve delilleri kararttığı iddiasıyla suçlandı. Azil süreci devam ederken Nixon istifa etti.

Bill Clinton

1999’da Demokrat Başkan Bill Clinton, Beyaz Saray stajeri Monica Lewinsky ile yaşadığı ilişkiyle ilgili yeminli ifadesinde yalan söylediği iddiasıyla suçlandı. Bu nedenle başlayan azil süreci temsilciler meclisini geçtikten sonra Senato’da yapılan oylamaya takıldı ve Clinton görevde kaldı.

ABD’de Azil Süreci Nasıl İşliyor?

Temsilciler Meclisi İstihbarat Komitesi Başkanı (Adam Schiff) oturumlarda elde edilen çıktılara dair bir rapor hazırlayarak, Adalet Komitesine sunacak.

Başvuru komitede kabul edilirse Temsilciler Meclisinde oylamaya sunulacak.

Dava taslağı, Temsilciler Meclisi üyelerinin salt çoğunluğunun kabul oyunu alması durumunda Senatoya gidecek ve yargı süreci başlayacak.

Temsilciler Meclisindeki bir grup milletvekili savcılık görevi, Senato ise jüri görevi görecek. Yargılanan Başkan ya da federal memurun ise bir savunma avukatı bulunacak.

Yargılama sürecinin sonucunda Senatoda bir oylama yapılacak. Bu oylamada senatörlerin üçte ikisinin (en az 67) Trump’ı suçlu bulması durumunda başkan görevinden azledilecek ve yerine başkan yardımcısı göreve gelecek.

Temsilciler Meclisi ve Senato’da Çoğunluk Hangi Partide?

Temsilciler Meclisi: Çoğunluk Demokratlarda

435 üye

Demokrat: 235

Cumhuriyetçi: 198

2 sandalye boş

Senato: Çoğunluk Cumhuriyetçilerde

100 üye

Cumhuriyetçi: 53

Demokrat: 45

2 bağımsız

Kaynak: StratejikOrtak.com, AA, BBC