İdlib Propagandaları ve Gerçekler

Not: Bu makale ABD, Suriye’ye füze saldırısı gerçekleştirmeden hemen önce klavyeye alınmıştır. Makale hazırlandıktan birkaç saat sonra füze saldırısı gerçekleşmiştir.

Başlığı ilk gören okuyucularımın aklına belki “Halep propagandaları ve gerçekler” adlı yazım gelmiştir. Evet, bu makale serinin ikincisi ama mecburiyetten. Zaten her iki şehir içinde benzer süreçleri yaşıyoruz ama şuan ki durum çok daha vahim. Halep kurtarılırken kimse uluslararası müdahale seçeneklerini değerlendirmiyordu ama şimdi Rusya’ya rağmen bu ihtimal konuşuluyor.  

ABD Başkanı Donald Trump’ın önce “Esad’ın iğrenç faaliyetlerini sürdürmesi kabul edilemez, Suriye’de kimyasal saldırıya karşı harekete geçme sorumluluğum var.” Sonrada “Suriye’deki kimyasal saldırı sonrası Suriye’ye fiili müdahaleyi gözden geçiriyoruz.” demesini ve ABD’nin BM Daimi Temsilcisi Nikki Haley’in “BM harekete geçmezse biz geçebiliriz.” demesi bu yüzden önemli. Üstelik bunun lafta kalmamasının istenmesi de oldukça trajik. Tıpkı Cumhurbaşkanının bizde üzerimize düşeni yaparız demesi gibi.

Hatırlatmakta fayda var; daha öncede tıpkı Donald Trump gibi popülaritesi tehlike altında olan Ronald Wilson Reagan gibi bir başkan(1981-1989) vardı ve bu eski Hollywood yıldızı, 1983 yılında Grenada’yı işgal edip buradaki komünist hükumeti yıkmıştı. Üstelik bahaneleri, inşa edilmekte olan bir havalimanının pistinin normalden fazla geniş olması sebebiyle, Sovyetler Birliği’ne bir askeri üs inşa edildiği fikriydi. ABD’yi bir muhafazakar kalesi haline dönüştüren bu başkan, bu işgalin ardından ihtiyacı olan güçlü ve sert adam algısını yerleştirmiş ve bir sonraki seçimleri de kimse ihtimal veremezken kazanmıştı. Hayalindeki muhafazakar ABD’ye giden yolun taşlarını da çoğunlukla başkanlığının ikinci döneminde döşemişti zaten. Bu örnekten yola çıkarak tıpkı Ronald Wilson Reagan gibi cumhuriyetçi partiden olan ve yine onun gibi popülaritesi gittikçe azalan Donald Trump’ın bir savaşa ihtiyacı olabilir. Yinede ben şimdilik böyle bir deliliğin olabiliritesini düşük görüyorum.

Bu sert ve güçlü başkan algısı için zaten sürekli “IŞİD’i yok edeceğim” diyordu. Fakat karşısına Güney Kore ve El-Nusra tarafından daha iyi fırsatlar çıkartılmış gibi. Güney Kore tarafından çıkartılan fırsattan kastettiğim Güney Kore’nin gerçekleştirdiği Kim Jong-Nam suikasti. Donald Trump’ın “Eğer Kuzey Kore işini Çin çözmezse biz çözeceğiz. Şimdilik size bu kadarını söylüyorum” yönündeki açıklaması ve ABD Dışişleri Bakanı Rex Tillerson’ın “Kuzey Kore’nin nükleer silah geliştirmeye devam etmesi halinde askeri müdahale seçeneğinin gündeme gelebileceği” uyarısı dikkate değer.

El-Nusra’nın ortaya çıkardığı fırsatsa, onlara bağlı Oscar ödüllü Beyaz Miğferler örgütünün yeni kimyasal saldırı iddiası.

İtiraf etmek gerekirse korkuyorum. Korkum şu ki; tıpkı Irak’ın kimyasal silah barındırılıyor diyerek işgal edilmesi gibi Suriye’nin de kimyevi bahaneler üzerinden müdahaleye açık hale gelmesi. Irak hakkındaki bu iddialar doğruydu elbet ama Saddam, elindeki bütün kimyasal silahları işgale bahane vermemek için işgal öncesinde imha etmişti bile. Zaten bu yüzden bahsi geçen silahlar işgal sırasında bulunamadı.

Bugünde El-Kaide’nin Suriye kolu El-Nusra’nın(Yeni adıyla Şam fethi Cephesi) kontrol ettiği İdlib üzerinden yürütülen çalışmanın aslında 2013’teki propagandadan hiçbir farkı yok. O zamanda Han Al-Asal üzerinden bu denenmişti. 2013 yılında muhaliflerin kendi içlerindeki anlaşmazlıkları yüzünden parçalanmış halleri, Baas rejiminin kaybettiği kimi yerleri geri alabilmesine imkan sağlamıştı ve o yıl Hizbullah önderliğinde Şii milislerde müdahaleye başlamıştı. Bu yüzden muhalifler için ABD müdahalesi daha önemli bir hale gelmişti. İşte tıpkı Han Al-Asal’daki gibi bugünde aynı beklenti için Han Şeyhun’da aynı amaç üzerinde çalışılıyor.

Henüz saldırıyla ilgili soruşturmalar bile başlamadan ve kanıtlar ortaya çıkmadan, Avrupa Birliği Dış İşleri ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini, “Esad rejimi bu ‘korkunç’ ‘kimyasal’ saldırıdan sorumludur” diyerek Suriye hükümetini kınadı. Hemen ardından İsrail Cumhurbaşkanı Benjamin Netanyahu ve Uluslararası Af Örgütü kınama merasiminde sıraya geçtiler. Mogherini gibi AB’nin üst düzey bir yetkilisinin neredeyse anında yaptığı bu suçlama, trajedinin arkasındaki gerçek henüz anlaşılmadan kamuoyunun feryadını tetikleyen tehlikeli bir emsal oluşturdu.

Öncelikle El-Kaide bağlantılı Beyaz Miğferlerin ilettiği görüntülerin hepsinin tek bir kavşak noktasından aktarıldığını hatırlatmak gerek. Bu görüntülerde Beyaz Miğferler, insanların ölü bedenlerini gerekli güvenlik önlemleri olmadan, özellikle sürekli kullanılan maskelerle ve eldivensiz tutuyorlar. Bunlar önemsiz gibi görünse de, kullanıldığı iddia edilen sarin gazının neye benzediğini anlamak soru işaretlerini beraberinde getiriyor.

Sarin gazına maruz kalınmasıyla başlayan birkaç saniye içerisinde, gazın etkileri kas ve sinir sistemini vurmaya başlıyor. Bağırsak ve idrar torbasının neredeyse hemen gevşemesi ve kusmanın başlaması söz konusu. Sarin gazının yoğun bir yerde kullanılması, binlerce kişinin ölümüne sebep olabiliyor ve İdlib şu aralar Suriye’nin en yoğun şehri. Ancak bu kadar tehlikeli bir gaz varken, Beyaz Miğferler cansız bedenlere açık derileri ile müdahale ediyorlar. Bu durum, birçok soruyu ortaya çıkarıyor. Zaten bu yüzden Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova, “Bu videolar, provalarının önceden yapıldığı izlenimini veriyor. Tüm bunların açık bir biçimde provokasyon amacı taşıdığına ilişkin şüphemiz yok.” açıklamasında bulunuyor.

Tabi ki İnsanoğlunun çoğunun, sarin gazının ne etkisi olduğuna bakmak yerine sadece video izleyerek ve sadece öksüren birini görerek kimyasal saldırıya ikna olması kaçınılmaz bir şey olduğu için, malum tarafların kamuoyu algısı oluşturmak için pekte zorlanmasına gerek kalmayacağı açık.

El-Mecdel ve Hattab’ta yaklaşık 250 kişinin, geçen hafta El-Nusra militanları tarafından kaçırıldığı biliniyor. Yerel kaynaklar, kimyasal silahlardan ölenlerin birçoğunun El-Mecdel ve Hattab’tan kaçırılanlardan olduğunu iddia ediyor. Buradan çıkarılacak sonuç, yeni barış görüşmelerinin arifesin de teröristlerin yine bir yanıltma senaryosu yarattığıdır. Bu durum, 2013’te Birleşmiş Milletler’e bağlı silah denetçilerinin Şam’a geldiği gün, Suriye Ordusu’nun kitle imha silahı kullanmakla suçlandığı Han el-Asal kimyasal silah saldırısı ile benzerlik gösteriyor. Olaydan sonra BM silah denetçisi Carla del Ponte, bunu Baas rejiminin gerçekleştirdiğine dair bir kanıt bulunamadığını söylemişti. Ancak bu, Suriye’ye müdahale çağrılarını tabiî ki de durdurmadı; militanların da Han el-Asal’da sivillere karşı kullandıkları kimyasal silahların neticesinde umdukları tamda buydu işte.

Bu yüzden Dubai merkezli Orient TV’nin, Rusya ve Suriye’nin Hama’da teröristlere karşı düzenlediği hava saldırıları için, hava kuvvetlerinin kimyasal silah kullandığına dair suçlamalar içeren bir “medya kampanyasını” zaten hazırlamış olması hiç sürpriz değil.

Mevzu bahis kavşaktaki cesetlerin yer aldığı fotoğraflara bakarak, neden sarin gazlı saldırı yapılmış bir yerde insanların korunmasız dolaştığı ve vücudu saniyeler içerisinde etkileyebilen bir gazdan neden etkilenmedikleri sorulmalıdır. Ayrıca görünen kamyonetler, yerel kaynaklarında iddia ettiği gibi ölenlerin birçoğunun hükümet yanlısı Hama köylerinden El-Kaide’nin kaçırdığı insanlar olduğu konusu ile tutarlılık gösteriyor.

En önemli mesele olarak şunu sormamız gerek: Suriye’de şuan köşeye sıkışmış olan taraf hangi taraf? Bu soru görünmesi gereken tabloyu çok netleştiriyor bence.

Suriye Ordusu ve müttefikleri, Suriye’de rahat bir pozisyonda, ülke topraklarında ilerlerken ve Hama’nın kırsal kesimlerinde kaybedilen yerleri geri almışken, neden kimyasal silah kullanmaya girişsin? Buna ihtiyacı var mı? Zaten ihtiyaç duysa bu hamleyi birkaç ay önce Halep’te de yapması gerekmez miydi? Nede olsa Halep operasyonunda belli bir zaman hedefi vardı ve bu aşılmıştı. İdlib ve hama kırsalı için böyle bir durum söz konusu olmadığı gibi şuan gündemde buraya yönelik bir operasyon bile yoktu. Buradaki çatışmalar Muhaliflerin saldırısıyla başladı.

Brüksel’de gerçekleşecek Suriye konferansının arifesin de ve barış görüşmelerinin devamından bir hafta önce Suriye hükümetinin neden pervasızca kimyasal silah kullandığına dair hiçbir mantıklı açıklama yok. Tüm işaretler bu olayın, tıpkı 2013’te terörist grupların Obama’nın “kırmızı çizgisini” geçmesi ve Suriye hükümetine ABD müdahalesi gelmesi umuduyla planladıkları Han Al-Asal gibi sahte bir kimsayal saldırı suçlaması olduğunu gösteriyor.

Ancak söylenilenlere göre en son haberler, hükümetin Han Şeyhun’u vurduğunu reddetmediğini gösteriyor. Al-Masdar’dan Yuşa Yusuf’un Suriye Ordusu’ndan aldığı bilgiye göre, hava kuvvetleri Rus yapımı Su-22 uçağıyla Han Şeyhun’da bir füze fabrikasını hedeflemiş. Daha da önemlisi, Su-22’nin bombaları, saldırı helikopterlerinden atılan bombalardan farklı olarak, herhangi bir kimyasal madde ile doldurulamıyor. Yusuf, Suriye Hava Kuvvetleri’nin Han Şeyhun’daki füze fabrikasında kimyasal maddelerin olup olmadığını bilmediğini öğrenmiş. Hava saldırılarının hedefindeki fabrikada gerçekten kimyasal olup olmadığı veya teröristlerin hükümet yanlısı köylerden kaçırdıkları siviller üzerinde kimyasal gaz kullanıp, onları kamyonetlerle hava saldırılarının yapıldığı yere getirip getirmedikleri henüz bilinmiyor.

Hedefteki alanın teröristlerin yeri olduğu, bu yerinse doğu Halep’in kurtarılmasından sonra açığa çıktığı gibi Beyaz Miğferler’in El-Nusra gibi terörist grupların karargah olarak kullanmasına açık olduğu kesinleşmiş oluyor. Siviller dahil bölgede mücadele yürüten birliklerin hepsi, İdlib, Hama ve Halep’in kırsal bölgelerindeki teröristlerin daha öncede kimyasal silah kullandığını iddia etmişti. Bu yüzden savaş naraları ve yetkili mercilerin üst düzey yöneticilerinden gelen hükümet karşıtı kınamalar başlamadan önce, tüm kanıtların toplanması için zaman tanınmalı. Ancak söz konusu bu zaman, Suriye iç Savaşı’nda hiç görülmemiş önemli bir etken olduğundan terörist gruplar, masum sivillerin hayatı pahasına yapılacak olan ABD müdahalesinden umudu kesmiyorlar.

Bu kirli ve aleni ittifak aslında, söz konusu sosyalist hareketler olunca liberal dünya ve sami din geleneğinin yarattığı vebaların, birbirleriyle kavga ederken bile kavgayı bırakıp işbirliğine gidebildiklerinin bir diğer göstergesi. Zaten ancak böyle kazanabiliyorlar. Ne liberaller nede semaviler, hiçbiri tek başına baş edemediği için kavgalı olduklarıyla bile yeri gelince bu tavra bürünüyorlar. Bu bir nevi “Biz düşmanız ama daha büyük bir düşmanımız var. Bu yüzden şimdilik ara verelim, yoksa biz kavga ederken onlar aradan sıyrılacak” düşüncesi gibi geliyor bana.

Liberalizmin Baas karşıtlığı ve gericiliğin Esad karşıtlığının bir araya gelmesi karşısında bizim yapmamız gereken kesinlikle buna alet olmak değil engel olmaktır. Aksi halde adımız tarihe, bağımsız bir ülke değil kukla olmuş bir devlet olarak geçer. Gelecekte insanların tarihe bakarken bizi bir piyon veya baskıya boyun eğmiş yada kandırılmış saflar olarak görmesini kim isteyebilir ki? 1957’de Lübnan iç savaşına ABD müdahale ettiğinde ve Türkiye ABD’ye lojistik verdiğinde Türkiye hakkında ne düşünülmüştü mesela?

Acaba Suriye’nin isyancıları ABD’yi bölgeye çekmeyi başarırlarsa, Suriye’nin yeni idarecilerinin kendileri olacağını mı sanıyorlar? Hatırlarsanız Irak işgalinden sonra Irak cumhurbaşkanı Celal Talabani olmuştu(2005-2014). Ya Suriye’de de tıpkı Irak’ta olduğu gibi Salih Müslim’i başa geçirirlerse biz ne yaparız? ABD için Salih Müslim’den daha iyi bir seçenek tanıyan var mı aranızda?

Muhammed Ali Çalışkan

StratejikOrtak.com MİSAFİR YAZAR