İsrail ve Suriyeli Muhalifler İlişkisi

Suriye İç Savaşı başladığından beri, yıllar içinde bölgede çok sayıda değişiklik meydana geldi. Dünya kamuoyunda Beşar Esad, iktidarı kaybetmek üzereyken bugün tekrar Suriye’nin meşru lideri olarak kabul ediliyor, IŞİD neredeyse ülkenin yarısını ele geçirmişken seneler süren savaşın ardından çöllere geri dönerek gerilla tipi saldırılara geçti, YPG/SDG sıfır noktasından rejimden özerklik isteyecek konuma geldi, Türkiye bölgeye dahil oldu, ABD askeri üsler açtı, Rusya Akdeniz’e indi vesaire…

Bugün yavaşlayarak devam eden Suriye İç Savaşı boyunca analistler kendi ideolojilerine göre tüm bu yaşananları farklı biçimlerde yorumladı. Bu görüşler temelde üç tanedir.

İlkine göre, ABD “büyük oyunu” kurmuş, planlamış ve uygulamış ya da başarısız olmuştur.

İkinci görüşe göre Rusya Esad’ı kurtarmış, Akdeniz’e inmiş ve başarılı olmuştur, radikal cihatçı grupları ABD beslemektedir.

Üçüncü görüşe göre ise Esad’ın baskıcı rejmine karşı başlatılan barışçıl protestolar provokasyon ve aşırı güç kullanımı sonucunda, Körfez Ülkelerinin ve halkın sosyolojik, psikolojik durumundan ötürü radikal,ayrılıkçı görüşlerin oluşmasına neden olmuş ve selefi/cihadi yapılarla birlikte Kürtlerin de bölgede farklı bir otorite olmaya çalışmasına sebebiyet vermiştir.

Bu üç görüşü kısaca aktardıktan sonra, Türkiye’de pek gündem olmayan bir konu ile devam edeceğim:

İsrail – Suriye muhalefeti ilişkisi… Çeşitli kaynaklardan derlemeler ile bir araştırmaya başlıyoruz:

İlk fotoğraf, İsrail gazetesi Jerusalem Post‘ta yayınlanmıştır. Fotoğrafta Likud Partisi üyesi Ayoub Kara ve Suriye Devrimi hareketinin fikir babalarından Dr. Kamal-Al-Labwani bulunuyor. 2011 yılında rejim tarafından hapse atıldıktan sonra çıkan Labwani, İsrail Amerikan Konsülü isimli kar amacı gütmeyen kuruluşta çalışmalarını sürdürmektedir. 2016 yılında İsrail Meclisi Knesset’i ziyaret eden Labwani, özellikle Hader bölgesinde İsrail’in Suriyeli muhalifleri İsrail içinde tedavi etmektense, Suriye içinde hastahaneler açarak daha efektif olabileceğini iletmiştir.

İkinci çalışmada yine Jerusalem Post’ta yer alan bir haber RT (Russia Today) isimli haber ajansında da yerini almıştır. JP’nin editörü David Brinn’in ilgili haberle bağlantılı olarak verdiği bilgilere göre, İsrail Ordusu özellikle Golan Tepeleri bölgesinden Suriyeli muhaliflere para ve silah desteğinde bulunmuştur.

Brinn’in yayınladığı haberin ardından kısa bir süre sonra “güvenlik gerekçeleri sebebiyle” yazı apar topar siteden kaldırılmışsa da, Russia Today konu hakkında araştırmasını genişletmiştir. İyi Komşu Operasyonu olarak bilinen proje hakkında daha fazla araştırma yaparak konu hakkında bilginizi genişletebilirsiniz.

Üçüncü kaynak doğrudan, MOSSAD‘ın eski çalışanı Efrahim Halevy’den. Al Jazeera, Tasnim News, Middle East Monitor gibi haber sitelerinde yayınlanan ropörtajda Halevy, şuan Türkiye’nin de terör listesinde bulunan, zamanın el Nusra’sı, bugünün HTŞ’si olarak bilinen Colani komutasındaki örgüt üyelerinin sınırda tedavi edildiğini açıklamıştır.

Al Jazeera muhabiri Mehdi Hasan’ın konuyla ilgili sorusunu doğru, bazen düşmanlara bile insani davranmak gerekir şeklinde yanıtlayan Halevy aynı soru Hizbullah için sorulduğunda ise, Nasrallah’ın militanları için aynı şeyi söyleyemem şeklinde bir yanıt vermiştir.

Dördüncü haber, İngiltere merkezli Foreign Policy dergisinin, internet yayınında görev alan Elizabeth Tsurkov’un raporunu ihtiva etmektedir. Habere göre, İran tarafından eğitilip,donatılan ve Suriye’ye gönderilen Şii milislerin İsrail’e yaklaşmaması için, bölgede bulunan 12 muhalif gruba silah ve lojistik yardımda bulunuldu.

Haberin detayına inildiğinde, her muhalif savaşçıya aylık 75 dolar ücret verildiği,önceki silah yardımlarının ağır silahlar, havan topları ve zırhlı araçlar şeklinde arttırıldığı belirtilmektedir.

İsrail – Suriyeli muhalifler ilişkisinin bir başka örneği de, geçtiğimiz yıl yaşanan ve Esad rejiminin zaferiyle sonuçlanan Daraa Savaşı idi. Bölgede rejim-muhalif savaşı alevlenmeden kısa bir süre önce, IŞİD’e bağlı Halid bin Velid Ordusu, bölgedeki muhaliflere yoğun bir saldırı başlattıktan kısa bir süre sonra İsrail tarafından muhaliflere İHA’larla bilgi paylaşımı sağlandığı raporlarına sosyal medya üzerinden ulaşmıştık.

Savaşın ardından Daraa’da bulunan muhalifler Idlib’e tahliyeyi kabul etmiş, IŞİD üyeleri de Suveyde doğusuna hareketlenerek bölgeden ayrılmıştır.

Tüm bunların haricinde, İsrail ile Suriyeli Muhalifler arasında ilişkiyi araştıran ve bu konuda haberler ile analizler gerçekleştiren bazı kuruluşlar şöyledir; Times of Israel, Haaretz, Voice of America, The Guardian, Wall Street Journal, Press TV..

Saha araştırmaları doğrultusunda, İsrail ile Suriyeli Muhalifler arasında bir ilişki olduğunu anlamak mümkündür. Bu ilişkinin sınırlı bir ilişki olduğu, muhalifler için İsrail askerlerinin feda edilecek noktaya gelmemesinden anlıyoruz. Öte yandan İsrail’in İran milislerinin sınıra yaklaşmaması konusunda, muhaliflerin bölgedeki etkinliğinin azalmasından sonra, doğrudan hava saldırıları ile keskin bir tavır çizdiğini görüyoruz. Rusya’nın bu konuda İsrail’e garanti verecek şekilde adımlar atması da İran’ı elbette kızdırmış durumda…

Kaynaklar

Inside Israel’s Secret Program to Back Syrian Rebels

https://www.timesofisrael.com/report-israel-armed-rebels-in-south-syria-for-years-in-effort-to-block-iran/

https://www.haaretz.com/middle-east-news/syria/in-syria-israel-secretly-armed-and-funded-12-rebel-groups-1.6462729

https://www.jpost.com/Arab-Israeli-Conflict/Foreign-report-Israel-aids-rebels-to-fight-Iran-proxy-and-Isis-566713

https://www.voanews.com/a/syria-rebels-surrender-frontier-with-israel/4490654.html

https://www.theguardian.com/world/2018/jul/20/assad-eyes-victory-as-syrian-rebels-poised-to-quit-golan-heights

https://www.aljazeera.com/programmes/upfront/2016/05/mossad-head-israel-medical-aid-al-nusra-front-160531081744269.html