Libya Son Durum Haritası (Temmuz 2020)

2011 yılında Kaddafi’nin devrilmesiyle istikrarın sağlanamadığı Libya’da, IŞİD’e karşı birçok operasyon düzenlendi. 13 Şubat 2015’te 21 Hristiyan’ı infaz ettikleri videoyu internette yayınlanan örgüt, Mayıs 2015’te Sirte şehrinin kontrolünü ele geçirdi. Bingazi ve Derne şehirlerin saldırılar düzenlese de Sirte şehrini kendi merkezi konumuna getirerek birçok bölgeden çekildi. 7 ay süren çatışmaların ardından Kaddafi’nin doğduğu şehir Sirte tekrar Libyalı güçlerin kontrolüne geçti.

IŞİD’in ortadan kaldırıldığı ülkede iki taraflı hükümet sorunu ortaya çıktı. Bir tarafta General Hafter öncülüğündeki Libya Ulusal Ordusu, diğer tarafta ise başkenti Trablus olan Ulusal Mutabakat Hükümeti.

Libya’da İki Hükümet Var Ama Kim Hangi Hükümeti Destekliyor?

Ulusal Mutabakat Hükümeti‘nin merkezi Trablus’ta ve BM, bazı AB ülkeleri, Türkiye, Katar ve birçok üye ülke tarafından destekleniyor.

Tobruk merkezli Temsilciler Meclisi ise Rusya, Mısır, Birleşik Arap Emirlikleri ve Fransa tarafından destek görüyor. Meclis ve ‘Libya Ulusal Ordusu‘ Türkiye karşıtı General Hafter’in darbesi sonrası kuruldu.

Libya’da Son Durum ve Güncel Harita [TIMELINE]

6 Temmuz: Libya’nın en stratejik hava üslerinden biri olan ve Türkiye’nin kullanacağı iddia edilen Vatiyye Askeri Hava Üssü, BAE’ye ait savaş uçakları tarafından bombalandı. UMH kaynaklarının da doğruladığı saldırıda Türkiye’nin üsse konuşlandırdığı sistemlerin hasar gördüğü belirtildi.

• Libya Savunma Bakan Yardımcısı Selahaddin Nemruş, Saldırıya uygun zaman ve mekanda karşılık verileceğini söyledi.
• Hafter güçleri, 18 Mayıs’tan bu yana ilk defa böyle bir saldırı gerçekleştirdi.
• Birleşik Arap Emirlikleri Prens Danışmanı ve Analist Abdulhalık Al- Abdullah, Twitter hesabından, “Bütün Arap halklarının onuru adına Erdoğan’a Libya’da gerekli dersi verdik.” paylaşımında bulundu.

3 Temmuz 2020: Libya Ulusal Petrol Şirketi, 26 Haziran’da yaptığı açıklamada Rus paralı askeri grup Wagner’in Şarara Petrol bölgesini ele geçirdiğini duyurdu. Hafter’i destekleyen Fransa Cumhurbaşkanı Macron da bu gelişmeyi kınadığını açıklamıştı.

Libya’nın güneyinde yer alan ülkenin en büyük petrol sahası Şarara, 7 Haziran’da tekrar üretime başlamıştı.

20 Haziran 2020: ‘Libya’daki kabileleri eğitip silahlandıracağız. Savaş artık mevcut hatlarda durmalı’ diyen Mısır Cumhurbaşkanı Sisi, “Sirte ve Cufra kırmızı çizgimizdir, geçilmesine izin vermeyiz” ifadesini kullandı.

Libya sınırındaki askeri birlikleri kontrol eden Sisi, Mısır’ın Libya’ya olası müdahalesinin meşru ve sınır güvenliği için olacağını söyleyerek Libya’ya askeri operasyon sinyali verdi.

Öte yandan Fransız AFP haber ajansına konuşan Cumhurbaşkanı Sözcüsü Kalın, Sisi’nin açıklama yapıtğı sıralarda, “Kalıcı bir ateşkes için Hafter milislerinin hem Sirte hem de Cufra’dan geri çekilmesi gerekiyor.” açıklamasında bulundu.

13 Haziran 2020: Cumhurbaşkanlığına bağlı İletişim Başkanlığı ilk kez Libya’daki gelişmelere ilişkin son durum haritası yayınladı. Haritada ülkenin batısının UMH kontrolünde olduğu belirtilip yeşil renkte ifade edilirken, Hafter unsurları hakimiyetindeki doğu Libya’da herhangi bir renklendirme yapılmadığı göze çarptı.

HaritadaHHaritada güçlerinin kontrol ettiği şehirlerin kırmızı noktalamalarla işaretlendiği dikkat çekti. Ayrıca yeşile  boyanan alanda yer alan Libya’nın en büyük petrol tesisinin bulunduğu Şerare, Hafter ve UMH kontrolünde (iki renk) gösterildi.

Öte yandan Milli Savunma Bakanlığı ilk kez Libya’daki Türk askerlerinin fotoğrafını paylaştı.

12 Haziran 2020: Yeni Şafak’ta yer alan habere göre Türkiye Libya’da hava ve deniz üssü kuracak.

• Vatiyye üssüne SİHA ve hava savunma sistemleri konuşlandırılacak.
• Libya’daki gelişmelerde önemli rol oynayan Deniz Kuvvetleri’nin bölgedeki faaliyetleri için de Misrata Limanı’nda kalıcı deniz üssü kurulacak.

8 Haziran 2020: Hafter güçlerinin çekilmesi sonucu Türkiye destekli UMH birlikleri, Mizde’deki petrol tesisleri de olmak üzere bölgedeki en büyük şehir Giryan’a bağlanan ana yol ve Beni Velid’in güneyindeki çöl bölgelerini ele geçirirken, Sirte’nin batısındaki noktalar yaşanan çatışmalar sonrası kontrol altına aldı.

Not: Beni Velid’in batısında aşiretlerin kontrolündeki bölge mavi renkte belirtilmedi.

7 Haziran 2020: Hafter güçlerinin ateşkes ve siyasi çözüm çağrıları sonrası Sirte yönünde ilerlemeye başlayan Türkiye destekli UMH birlikleri, Sirte’nin batısında birçok noktada kontrol sağlarken, şehir sınırları içerisine girmesine rağmen hava saldırıları nedeniyle geri çekilmek zorunda kaldı.

Libya İçişleri Bakanı Fethi Başağa, Rusların Sirte ve El Cufra’da üs kurmasına izin verilmeyeceğini ve buraların geri alınacağını belirtirken, Sirte-Cufra Ortak Operasyon Dairesi yetkilisi Tuğgeneral Beytülmal “Sirte’ye doğru ilerlemenin devam etmesi için Başkomutan (Serrac) tarafından emir verildi.” açıklamasında bulundu.

6 Haziran 2020 – 16.00 : Mısır’ın başkenti Kahire’de General Hafter, Tobruk Meclis Başkanı Akile Salih ve Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah el Sisi’nin düzenlediği ortak basın toplantısında 8 Haziran’da ülke genelinde ateşkes çağrısı yapıldı.

Sisi, yabancı paralı askerlerin geri çekilmesi ve grupların silahsızlandırılması gerektiğini belirterek, “Libya’daki taraflardan her birini, ülkedeki krize askeri çözüm düşünmeye devam etme niyetine karşı uyarıyoruz” dedi.

Türkiye destekli UMH’nin Ordu Sözcüsü Kanunu, “Savaş suçlularının TV’deki sapıklıklarını izleyecek boş vaktimiz yok. Milisleri kovalamaya devam ediyoruz. Bu savaşı biz başlatmadık fakat ne zaman ve nerede biteceğini biz belirleyeceğiz.” açıklamasında bulundu.

UMH birliklerinin ilerleyişini 6 Ocak’ta Hafter güçlerinin ele geçirdiği sahil şehri Sirte’nin dış mahallerinde sürdürdüğünü, şehrin kontrol alınmasının an meselesi olduğu ve saatler sonra operasyon odası tarafından resmen duyurulacağı ifade edildi.

02.00: Son 72 saatte Trablus’un güneyindeki askeri kamplarla başlayan Türkiye’nin desteklediği UMH’nin ilerleyişi, eski Trablus Havaalanı, Kasr Bin Gaşir, Tarhuna, Urban ve son olarak Beni Velid‘in kontrol altına alınmasıyla devam etti.

• Hafter unsurlarının Birleşik Arap Emirlikleri askerleri ile Rus Wagner milislerinin konuşlandığı El Cufra’ya çekildiği bildirildi.
• UMH’ye bağlı Öfke Volkanı Operasyonu Sözcüsü Mustafa el-Mecai, Tarhuna vilayetinde kontrolün sağlanmasının ardından, “Yeni meşru hedefimiz Sirte, Cufra ve ülkenin güneyinde bulunan petrol sahalarıdır.” dedi.

Libya’da genel son durum haritasında siyah taralı olarak gösterilen bölge, nüfusun yüzde 50’den fazlasının yaşadığı alanı ifade ediyor. Öte yandan nüfusun olmadığı ya da çok az olduğu kabilelerin kontrolündeki çöl bölgeleri de Hafter güçleri (kırmızı) bünyesinde gösterildi.

5 Haziran 2020: Hafter güçlerinin Libya’nın batısındaki son kalesi Tarhuna şehrinin UMH tarafından ele geçirilmesinin ardından Giryan’ın doğusundaki Urban’da da kontrol sağlandı.

4 Haziran 2020: Türkiye’nin desteklediği UMH, 48 saatte çok büyük bir alanda kontrol sağlayarak stratejik öneme sahip, nüfusun yoğun olduğu ve bölgenin en önemli şehri Tarhuna’ya 8 KM yaklaştı.

Not: Dün paylaştığımız harita, 16.00’a kadar olan ilerlemeydi. Daha sonra UMH, 2 günde ele geçirdiği bölgelerin neredeyse iki katı olan alanda (Hafter güçlerinin de çekilmesiyle) kontrolü sağladı.

Saat 16.00: UMH, Trablus Havaalanı’nı Hafter güçlerinden temizlemesinin ardından başkent Trablus’un tamamında kontrolü sağlayarak büyük bir zafer ilan etti.

2 Haziran 2020: UMH birliklerinin mayıs ayının son günlerinde gösterdiği ilerleyiş başkent Trablus’un güneyinde devam ediyor.

• Başkentin güneyinde yer alan Tiba Cami çevresi ve Askeri Kolej kontrol altına aldı.
• Eski Trablus Havaalanı çevresinde Kazerma bölgesi ve çevresindeki birçok noktayı ele geçirdi.
• 21 Mayıs’ta Hafter güçlerinden temizlenen Esabia kenti (1 Haziran’da) tekrar Hafter güçlerinin kontrolüne geçti.
• Nakliye (Askeri Kolej) askeri kampının ele geçirilmesiyle Trablus’taki tüm askeri kamplar UMH kontrolüne geçmiş oldu.
• Yerel kaynaklara göre paralı Rus milisler, Al-Cufra’dan sonra Sirte’deki hava üssüne de konuşlanmaya başladı.

Libya’da doğal gaz ve petrol sahaları, boru hatları, kabilelerin dağılımı ve nüfusun yoğun olduğu bölgelerin gösterildiği Clash Report haritasında; başkent Trablus’un kuzeybatı sahillerinde ve Misrata’da denizde sondaj platformlarından üretim yapıldığı, Libya ‘petrol hilali’nin Hafter güçlerinin kontrolünde bulunduğu göze çarpıyor.

24 Mayıs 2020: Türkiye’nin desteklediği Ulusal Mutabakat Hükümeti, 18 Mayıs’ta stratejik Vatiyye Askeri Üssü‘nü Hafter güçlerinden aldıktan sonra hızlı ilerleyişini sürdürdü.

Tunus sınırında büyük oranda kontrolü sağlayan Libya ordusu, Garyan şehrinin doğusunda birçok bölgeyi ele geçirdi. Güneyde Mizde hattına kadar ilerleyen ancak daha sonra geri çekilen UMH’nin, Vatiyye Askeri Üssü’nden sonraki en önemli ilerleyişi başkent Trablus’un güneyinde oldu. 23 Mayıs itibariyle Hamza ve Yermük askeri kampları Hafter unsurlarından temizlendi.

• Libya ordusu, Yermük Kampı’nı Hafter güçlerinin 4 Nisan 2019’da Trablus’a başlattığı saldırı sonrası kaybetmişti. Bir yıl sonra kampta kontrolü sağlayan Libya ordusu, Trablus’un güneydeki çıkış kapısı olarak görülen ve Hafter’in 13 Aralık’ta ele geçirdiği Hamza Kampı ile birlikte başkentin savunmasında güçlü bir hat oluşturmuş oldu.
• Bu ay toplam 6 şehir (Urban, Mizde, Gaf, Sebha, Murzuk ve Ubari) Hafter’e karşı UMH’ye desteğini açıkladı.

22 Mayıs 2020: UMH birlikleri son 24 saat içerisinde Esabia, Kudama, Şekika, Maşaşiye ve Mizde kentlerinde kontrolü sağladı. Garyan’ın doğusunda yer alan Urban kenti Belediye Meclisi de Hafter’e karşı UMH’ye desteklediklerini açıkladı.

21 Mayıs 2020: Türkiye’nin desteklediği UMH, başkent Trablus’un güneyindeki Esabia kentini Hafter güçlerinden kurtardıklarını açıkladı.

20 Mayıs 2020: Hafter güçleri, Trablus cephesinin tamamından 2-3 KM geri çekildiğini açıkladı. Öte yandan Libya’nın başkenti Trablus’un güneyindeki Esabia ve Trablus’un güneybatısındaki Mizde kentleri, Hafter’e karşı Türkiye destekli UMH’ye katılma kararı aldı.

• SİHA’lar tarafından son iki gün içerisinde 9, toplamda ise 11 Pantsir S1 hava savunma sisteminin imha edildiği belirtildi.

19 Mayıs 2020: Türkiye’nin desteklediği UMH, Vatiyye Askeri Üssü’nün 60 km güneyinde yer alan Bedr ve Tici kasabalarını Hafter güçlerinden kurtardı.

• UMH, Sirte’nin güneyindeki Hafter güçlerine hava saldırısı düzenledi.

18 Mayıs 2020: UMH, haftalardır devam eden operasyonların ardından stratejik öneme sahip Vatiyye Askeri Üssü’nde kontrolü sağladı. Hafter güçlerine ait ÇNRA, HSS, savaş uçağı ve birçok askeri gereç ganimet olarak alındı. UMH Başkanı Serrac, “Bugünkü zafer savaşın sona erdiği manasına gelmiyor. Bu zafer, bizi büyük zafere daha da yaklaştırıyor.” dedi.

• Libya’nın bütün batı bölgelerini kontrol altında tutabiliyor.
• 1942’de ABD tarafından inşa edilen üs 7-10 bin asker kapasitesine sahip.
• Bünyesindeki sığınak ve depolar sayesinde ikmalsiz bir şekilde uzun süre çatışma ve savunma yapmaya imkan sağlıyor.
• 2014’ten bu yana Hafter güçlerinin kontrolündeki üs, “Batı operasyonları komuta merkezi” olarak kullanılıyordu.

Son 48 saat içerisinde UMH birlikleri, 3 Pantsir hava savunma sistemi, 1 Wing Loong, 2 SİHA, Krasuhka elektronik karıştırma aracı ve Pantsir S-1 füzelerini taşıyan mühimmat kamyonunu imha etti.

13 Mayıs 2020: UMH, başkent Trablus’un güneybatısında, Hafter kontrolündeki Vatiyye Hava Üssü’ne ay başından bu yana toplam 57 hava operasyonu düzenlediğini açıkladı.

• Kırmızı: Türkiye’nin desteklediği UMH
• Yeşil: Hafter güçleri

5 Mayıs 2020: UMH’ye bağlı birlikler, Tunus sınırında Hafter’e bağlı milislerin kontrolündeki Vatiyye Askeri Üssü’nü kurtarmak için operasyon başlattı. Hava üssünün üst bölgesindeki yerleşim yerinde kontrol sağlayan UMH, gerçekleştirdiği 24 hava saldırısına rağmen geri çekildiklerini açıkladı.

4 Mayıs 2020: Libya’nın güneyinde bulunan Ubari kenti 17 Şubat Devrimciler Konseyi ve Gant kenti, Hafter güçlerinin darbe girişimini reddederek UMH’ye desteklerini açıkladı.

• Son bir haftada 4 kent UMH’ye desteğini açıkladı.
• El-Fil petrol sahasının bulunduğu Ubari kenti, güneydeki petrol sahalarıyla biliniyor. İçerisinde sınır kapısının da olduğu Gat kenti ise Nijer sınırında yer alıyor.

1 Mayıs 2020: Libya’nın Sebha kenti sakinleri ortak bir açıklama yaparak, Hafter’den desteklerini çektiklerini, artık UMH’ye destek olacaklarını duyurdu.

[irp posts=”26573″ name=”Libya’da İşgale Karşı Stratejik Unsur: Halk”]

[irp posts=”23508″ name=”Libya Nüfus Dağılımı Haritası”]

22 Nisan 2020: Libya Devlet Yüksek Konseyi Başkanı Halid el-Mişri, Ulusal Mutabakat Hükümeti’nin ramazan ayında Hafter güçlerini (LUO) tamamen bitirmenin hesaplarını yaptığını söyledi.

• Bir hafta içinde Tarhuna’yı ele geçirdikten sonra Çad ve Nijer sınırlarında kontrolü sağlamayı planlıyoruz.
• Güneyde bize karşı koyabilecek reel bir güç yok, güneydeki halk ile iletişim halindeyiz ve Tarhuna harekatının sonucunu bekliyorlar.
• Ülkenin güneyinde yer alan El Jufra şehrinin ardından UMH ile Hafter güçleri arasındaki savaş Libya’nın doğusundaki Ecdebiya’ya taşınacak.
• Ülkenin orta bölgeleri ve petrol hilal bölgesinin kurtarılmasından sonra son savaş Racma’yı (Hafter’in ana karargahının olduğu şehir) ele geçirmek için olacak. Ramazan ayında askeri cuntanın düşeceğini bekliyoruz.

19 Nisan 2020: Trablus’un 90 kilometre güneyinde yer alan Tarhuna şehrine ‘Barış Fırtınası Operasyonu’nu başlatan UMH birlikleri, şehri Hafter güçlerinden kurtarmak için 7 cephede (Zatarna, Karabolli, Mesellate, Giryan, Tuveyşa, Meşru ve Selahaddin) ilerliyor.

18 Nisan 2020: UMH, Hafter’in kalesi olarak görülen Tarhuna’ya operasyon başlattı. Gün içerisinde 17 hava harekatı düzenleyen UMH’ye bağlı birlikler, Tarhuna’da kontrolü sağlayarak Hafter güçlerinin başkent Trablus’a olan ikmal yolunu kesmeyi hedefliyor.

Kırmızı alanlar UMH’nin ele geçirdiği bölgeler.

14 Nisan 2020: “Barış Fırtınası Operasyonu kapsamında bir günde yaklaşık 3 bin kilometrekarelik alanı kontrol altına aldı.

• UMH birlikleri, Mısır ve BAE’ye ait silah deposu ve büyük miktarda mühimmat ele geçirdi. Öte yandan 6 panzer ve 10 tank da ele geçirilen askeri araçlardan.

13 Nisan 2020: Türkiye destekli meşru UMH birlikleri, Surman ve Sabratha’nın ardından El Assah, el Acilat, el Cemil, Rikdalin ve Zilten’de de kontrolü sağladı. Böylece başkent Trablus’un Tunus sınırı ile bağlantısı kurulurken, sahil hattı tamamen UMH kontrolüne geçmiş oldu.

UMH birliklerinin asıl hedefinin geçtiğimiz hafta İHA’larla vurulan Vutye Hava Üssü olduğu bildiriliyor.

Libya Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) birlikleri, Trablus’un güneyinde Hafter güçlerinin kontrolündeki Surman ve Sabratha kentlerinde kontrolü sağladı.

• Günlerdir Misrata’nın doğusunda Sirte’nin batısında yer alan Ebu Garin’e saldıran ve ele geçiren Hafter güçleri, aynı gün içerisinde bölgeyi tekrar kaybetmişti.
• Geçtiğimiz hafta bir TB2 İHA daha Hafter güçleri tarafından düşürülmüştü.

25 Mart 2020: Hafter’e karşı tüm cephelerde “Barış Fırtınası Operasyonu” başlatıldığını duyuran UMH, ikinci en stratejik üs konumundaki Trablus’un güneybatısında yer alan Vatiyye’yi tümüyle ele geçirdi.

26 Ocak 2020: Zemzem Vadisi ve Abu Qurayn kasabasına yönelik saldırıları püskürten UMH, bölgede tekrar kontrolü sağladı.

22 Ocak 2020: Hafter’in Sözcüsü Mismari, bugün bombalanan Trablus’taki Mitiga Havalimanı da dahil olmak üzere Trablus çevresini uçuşa yasak bölge ilan ederek, havalimanına inen sivil veya askeri tüm uçakları vurmakla tehdit etti.

19 Ocak 2020: Almanya’da düzenlenen Berlin Konferansı’nda siyasi birlik için Hafter kontrolündeki Temsilciler Meclisi’nden onay alınması gerektiği belirtildi.

• Ateşkes sonrası taraflar ve destekçileri askeri faaliyetlere son vermeli. BM ateşkesi denetlenmeli.
• Temsilciler Meclisi’nin (Tobruk) onayladığı tek hükümet kurulmalı.
• Merkezi otoritenin kontrolünde birleşik ulusal güvenlik sistemi olmalı.
• Almanya Başbakanı Angela Merkel, ”5 artı 5 kişilik askeri bir komitenin oluşması için isimler verildi” dedi.

15 Ocak 2020: Rusya’daki anlaşmayı Türkiye’nin katılımından dolayı imzalamadıklarını söyleyen Hafter’e bağlı Temsilciler Meclisi Başkanı Akile Salih, “ateşkesin sona erdiğini, savaşın devam edeceğini” duyurdu.

14 Ocak 2020: Libya hükümetine bağlı askeri kaynaklar, BAE’ye ait zırhlı araç ve topların Hafter milislerinin ana karargahı olan Terhune’ye ulaştığını açıkladı.

12 Ocak 2020: General Hafter, Türkiye ve Rusya’nın ateşkes çağrısını kabul etti.

• UMH’ye bağlı komutan Ammar, “(Erdoğan ve Putin görüşmesi sonrası) “Hafter saflarındaki Rus paralı asker grubu Wagner güçlerinin büyük çoğunluğunun çekildiğini gözlemlediklerini duyurdu.

9 Ocak 2020: Sirte’yi kaybeden UMH güçleri, şehri geri almak üzere başlattığı operasyon kapsamında iki noktada kontrol sağladı.

7 Ocak 2020: Sirte’nin batısında ilerleyen Hafter güçleri, Abu Karin (kırmızı) beldesinde kontrol sağladı.

6 Ocak 2020: Hafter güçleri, Türkiye destekli UMH’nin kontrolündeki 3 büyük şehirden biri olan Sirte’yi ele geçirdi. Misrata’ya ilerleyen Hafter güçleri, başkent Trablus’uın güneyinde de ilerleme kaydetti.

• Selefi bazı silahlı grupların Hafter tarafına geçmesi nedeniyle UMH’nin karşılık vermeden kentten çekildiği belirtildi.
• Kaddafi’nin memleketi Sirte, 2016’da UMH tarafından IŞİD’den temizlenmişti.

5 Ocak 2020: Cumhurbaşkanı Erdoğan, Libya’ya bir Korgeneral görevlendirildiğini ve Türk askerinin peyder pey gitmeye başladığını açıkladı.

• AlJazeera’ye konuşan UMH yetkilisi, Türk askerinin Libya’ya geldiğini söylerken; hava savunma sistemleri, gelişmiş teknolojik silahlar, sinyal karıştırıcı (Koral) ve birçok askeri teçhizatın Libya topraklarına ulaştığını açıkladı.

2 Ocak 2020: Libya tezkeresi, 325 kabul, 184 red oyuyla TBMM Genel Kurulu’ndan geçti.

• Trablus’un güneyindeki Hamza Kampı’nın kuzeybatısı ve Polis Akademisi’nin ele geçiren Hafter güçleri Trablus’a adım adım yaklaşıyor.

27 Aralık 2019: Libya’da UMH resmi olarak Türkiye’den askeri destek talebinde bulunurken, Cumhurbaşkanı Erdoğan, ‘TBMM açılmasının ardından tezkereyi gündeme getirip General Hafter’e karşı UMH’yi destekleyeceğiz’ açıklamasında bulundu. Mısır ve BAE’nin doğrudan askeri teçhizat ve araç yardımı ile birlikte Rusya’nın paralı asker grubu Wagner’in sahada destek verdiği Hafter güçleri, Trablus şehir merkezine 9 kilometre uzaklıkta. Mepa News’e göre Libya’da son durum haritası:

General Hafter’in Askeri Gücü

• Fransız haber ajansı Euronews’e göre Mısır, Suudi Arabistan, Fransa, Birleşik Arap Emirlikleri ve Rusya’nın desteğini alan Hafter’a bağlı birliklerin oluşturduğu Libya Ulusal Ordusu, 1500’ü rütbeli olmak üzere 38 bin savaşçıdan oluşuyor.
• İtalya merkezli Uluslararası Siyasal Araştırmalar Enstitüsü’nün Mayıs 2019 verilerine göre Hafter’e bağlı Sudan ve Çad gibi ülkelerden gelen yabancı savaşçılarla birlikte 1000’den fazla Rus paralı asker grubu Wagner üyesi yer alıyor. Toplam yabancı savaşçının 18 bin olduğu düşünülüyor.
• Kara gücünü en az 300 Rus yapımı muharebe tankı, 7 bin uçaksavar ve roketatar ve BAE’den gelen yaklaşık 300 adet ABD yapımı Caiman zırhlı personel taşıyıcı araçlar oluşturuyor.
• Mısır ve BAE’nin desteğiyle hava kuvvetlerini güçlendiren Hafter’in bakımları Mısır’a ait 2 adet Mirage F-1ED, 12 MiG-21, 3 MiG-23ML ve bir adet Su-22 savaş uçağı bulunuyor. Öte yandan çatışmalarda da kullanılan 4 adet Rus yapımı MI-24 helikopter envanterde yer alıyor.

18 Aralık 2019: Libya’da UMH kontrolünde bulunan ve seferberlik ilan edilen şehir sayısı Cadu ile birlikte 8 oldu: Misrata, Kabav, Zliten, Hums, Msallata, Zaviye, Zintan ve Cadu.

15 Aralık 2019: UMH’ye bağlı Misrata Askeri Konseyi genel seferberlik ilan etti.

Libya’daki en güçlü silahlı grupların başında gelen Misrata Tugayı, 17 binden fazla askeri gücü, 5 bin kadar askeri araç, yüzlerce tankın yanı sıra karadan karaya orta menzilli füzelere sahip bir grup. Seferberlik ilan ile eli silah tutan tüm erkekler için, Hafter’e karşı Trablus cephesinde savaşma emri verdi.

13 Aralık 2019: Dün General Hafter güçlerinin Trablus’a başlattığı 4. operasyonda UMH’ye bağlı güçlerinin Tugar bölgesini yeniden kontrol altına aldığı, Rus paralı askerlerine ait operasyon odası dahil Tiveşa bölgesini de ele geçirdiği bildirildi.

12 Aralık 2019: General Hafter, Nisan ayından bu yana 4. kez yaptığı açıklamayı tekrarlayarak, Trablus’u ele geçirmek için operasyon başlattıklarını açıkladı. Hafter, “Başkent Trablus’un kalbine doğru kesin bir savaş ilan ediyoruz.” dedi.

• Libya Müftüsü Sadık el-Gıryani, “Libyalı yetkililer, Halife Haftar’ı ve başkente saldıran yabancı destekçilerini püskürtmek için acilen Türkiye’nin askeri desteğini kabul etmeli” dedi.
• Türkiye, Libya ile imzalanan Deniz Yetki Alanlarının Sınırlandırılmasına İlişkin Mutabakat Muhtırasının tescili için BM’ye bildirimde bulundu.
• ‘Üçüncü tarafların çıkarlarının dikkate alınması’ gerektiğini söyleyen BM sözcülerinden Farhan Haq, (Türkiye-Libya anlaşmasına ilişkin) üye devletlerin denizler üzerindeki egemenliği, egemenlik hakları ve yetki alanı ile ilgili konularda bir pozisyon almadıklarını bildirdi.

11 Aralık 2019: Libya Ulusal Ordusu lideri Halife Hafter’e bağlı donanmanın Kurmay Başkanı Ferec el Mahdevi, “Emir aldım. Türk arama gemileri varır varmaz, bir çözümüm var. Kendim gemiyi batıracağım. Hafter’dan emir aldım” dedi.

8 Aralık 2019: Ulusal Mutabakat Hükümeti, General Hafter kontrolündeki çok uluslu kuvvetlerin ‘hayalperest’ bir şekilde başkent Trablus’a girme planlarının atağa geçmeden başarısızlığa uğratıldığını açıklarken, bir savaş uçağının düşürüldüğünü, böylece düşürülen uçak sayısının 15’e yükseldiğini duyurdu.

5 Aralık 2019: Türkiye ile deniz alanı anlaşması yapmasının ardından gözlerin çevrildiği Libya’da General Hafter öncülüğündeki Libya Ulusal Ordusu, Trablus’un güneyindeki askeri yığınağını arttırırken, Nisan ayından bu yana başkent Trablus’u ele geçirmek için meşru Ulusal Mutabakat Hükümeti’ne karşı saldırılarını sürdürüyor.

Nüfus yoğunluğunun fazla olduğu başkent ve çevresi Ulusal Mutabakat Hükümeti kontrolündeyken, Tobruk, Derna ve Bingazi gibi şehirler Hafter destekli Tobruk Temsilciler Meclisi’nin hakimiyeti altında.

[irp posts=”23508″ name=”Libya Nüfus Dağılımı Haritası”]

28 Kasım 2019: Türkiye ile Libya, uluslararası hukuktan kaynaklanan haklarının muhafazasını hedefleyen “Deniz Yetki Alanlarının Sınırlandırılmasına İlişkin Mutabakat Muhtırası” imzaladı. Mutabakat ile Yunan gaspının engellenmesi ve Libya ile Türkiye’nin deniz komşusu olduğu vurgulandı.

[irp posts=”23193″ name=”MEB: Türkiye ile Libya Deniz Sınırı Haritası Yayınlandı”]

Ekim 2019: General Hafter güçlerinin Trablus’un güneyindeki saldırıları artarak devam ederken, nüfusun önemli bir kısmını kontrol altında tutan meşru Ulusal Mutabakat Hükümeti güçleri yer yer karşı saldırılarda bulunarak Hafter unsurlarına karşı savunmada bulunuyor. Ekim ayı itibariyle Libya’da son durum haritası üzerinde çok büyük değişimler yaşanmadı.

3 Temmuz 2019: Libya’da Halife Hafter’e bağlı savaş uçaklarının, UMH kontrolündeki Trablus’un doğusunda yer alan düzensiz göçmen merkezine düzenlediği saldırıda ölü sayısı 50’yi aştı. BM Güvenlik Konseyi, hava saldırısını görüştüğü oturumunda, ABD’nin desteğini alamadığı için saldırıyı kınayamadı.

1 Temmuz 2019: Dışişleri Bakanlığı, Libya’da Hafter’e bağlı güçler tarafından alıkonulan 6 Türk vatandaşının serbest bırakıldığını duyurdu.

30 Haziran 2019: Libya’da Hafter güçlerinin Tükiye’ye yönelik sözlerine ‘karşılık veririz’ diyen Milli Savunma Bakanı Akar, “Hasmane tutum ve saldırıların bedeli çok ağır olacak. Düşmanca hareketlere karşı tedbirimizi aldık” dedi. Ülkede Türk bayrağı yakılırken, Türklere ait olan bazı dükkanlar kapatıldı.

Oysa Hafter’e bağlı milislerden oluşan Libya Ulusal Ordusu’nun Sözcüsü General Ahmed el-Mismari, “Türklerin alıkonmasından haberimiz yok” demişti.

30 Haziran itibariyle Libya’da son durum haritası:

Kırmızı: Tobruk Hükümeti (General Hafter liderliğindeki Libya Ulusal Ordusu)

Yeşil: Trablus Hükümeti (Ulusal Mutabakat Hükümeti emrindeki Libya Ordusu)

Mavi: Şu anda Hafter ile iş birliği içerisindeki ‘yarı özerk’ Tebu halkı

29 Haziran 2019: G-20 Zirvesi’nde Libya’daki Ulusal Ordu’nun tehdidi ile ilgili kendisine sorulan soruyu yanıtlayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, konudan haberdar olmadığını belirtti. Erdoğan, “Bana bu yönde ulaşan bir bilgi yok. Yani Hafter tarafından böyle bir talimat varsa inceletiriz. Zaten bu konularla ilgili gerekli tedbirlerimiz alındı. Bundan sonrada gerekirse farklı tedbirleri alırız” dedi.

28 Haziran 2019: Libya’da ‘Türkiye destekli’ Ulusal Mutabakat Hükümeti’nin (UMH) stratejik Giryan şehrini Hafter güçlerinden geri almasının ardından Hafter’e bağlı Ulusal Ordu’nun Sözcüsü Ahmed el Mismari, Türkiye’nin doğrudan UMH’ye kara, hava ve denizden destek verdiğini ve Türk gemilerinin doğrudan hedef alacaklarını söyledi.

UMH, Akdeniz’deki doğal kaynaklarda söz sahibi olan Libya’da büyük başarılar sağlayarak Hafter güçlerini püskürttü. Büyük yenilgilerden Türkiye ve Katar’ı suçlayan Hafter güçleri, ülkedeki Türk vatandaşlarının tutuklanması talimatı verildiğini açıkladı. Açıklamalardan öne çıkanlar şöyle;

• Libya havalimanları, Türkiye’den gelecek bütün uçuşlara kapatıldı.
• Libya karasularındaki Türk gemilerinin ‘düşman hedef’ olarak tanımlanıp vurulacak.
• Trablus’taki savaşa Türkiye denizden, karadan ve havadan direkt olarak müdahil oluyor.
• Türk vatandaşları gördükleri yerde yakalanıp tutuklanacak.
• Bir Türk uçağı vuruldu. (Ulusal Ordu yetkilileri tarafından konu ile ilgili herhangi bir kanıt sunulmamakla birlikte bölgede Türk savaş uçaklarının bulunmadığı, sadece Türk İHA’larının yer aldığı iddia ediliyor.)

Libya Türkiye İçin Neden Önemli?

Doğu Akdeniz’de Türkiye’nin sondaj faaliyetlerinin Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi tarafından tepki görmesinin ardından gözlerin çevrildiği bölgede Libya’nın haklarının olduğunu, Kaddafi’nin devrilmesinden sonra Yunanistan’ın Libya’ya ait olan deniz alanını işgal ettiğini ve ülkeyi 63.000 km2’ye hapsettiğini bir kez daha hatırlattı. Konuyla ilgili Türkiye’nin Trablus merkezli Ulusal Mutabakat Hükümeti ile görüştüğü ve bu haklarını geri alması gerektiğini ilettiği belirtiliyor. Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar’ın geçtiğimiz yıl Libya’ya yaptığı ziyaretin ana gündem maddesini bu konunun oluşturduğu ve Libya’nın bu kaybettiği geri alma konusunda Türkiye’nin destek sözü verdiği söylenmişti.

Türkiye ile Libya’nın deniz sahaları açısından komşu ülkeler kabul edildiği, Yunanistan’ın GKRY eliyle Doğu Akdeniz’de yapmaya çalıştığı ‘Türkiye’yi köşeye sıkıştırma’ stratejisini 2014’ten itibaren Libya’da da uygulamaya koyduğu düşünüldüğünde; sosyal medyada yer alan “Türkiye neden Libya’da?” sorusunun cevabı bulunmuş oluyor.

[irp posts=”22686″ name=”Yunanistan’ın Doğu Akdeniz’de Sahiplendiği Libya Deniz Alanı”]

26 Haziran 2019: Libya’da ‘Türkiye destekli’ Trablus merkezli Ulusal Mutabakat Hükümeti’ne (UMH) saldırılarını sürdüren BAE-Suudi Arabistan-Mısır destekli General Hafter birlikleri, Trablus’a saldırılarında ikmal noktası olarak bilinen başkentin 100 kilometre güneyindeki Giryan şehrini ele geçirdiklerini açıkladı.

18 Mayıs 2019: General Hafter saldırılarını püskürtmek için Türkiye’nin UMH’ye askeri teçhizat ve KİRPİ başta olmak üzere birçok askeri araç sevk ettiği medyaya yansıdı. Türkiye bu görüntüleri ve Reuters’ın haberini ne yalanladı ne de doğruladı.

2 Mayıs 2019: Libya genelinde tarafların kontrol ettiği alanların genişliği.

General Hafter öncülüğündeki Libya Ulusal Ordusu (Tobruk Hükümeti): 1 milyon 259 bin 800 km² (%77.58)

Trablus Hükümeti: 103 bin 81 km² (%6.35)

Tebu halkı: 260 bin 989 km² (%16.07)

30 Nisan 2019: Trablus çevresindeki son durum…

15 Nisan 2019: Libya’daki son çatışmalarda resmi rakamlara göre 147 kişi öldü, 614 kişi yaralandı.

14 Nisan 2019: Libya Ulusal Ordusu lideri, Trablus’a saldıran General Hafter, Mısır’ın darbeci Cumhurbaşkanı Sisi ile Kahire’de görüştü.

Kaddafi Dönemi Libya: ‘Refah ve Huzur’

Libya’daki Askeri Güçler

UMH’ye bağlı güçler: Düzensiz birçok grubun çatısını oluşturduğu birlikler Ulusal Mutabakat Hükümeti için savaşıyor.

Libya Ulusal Ordusu: General Hafter’a bağlı ordu, Libya’da düzenli ordu kapasitesiyle sahada boy gösterse de bünyesinde birçok yabancı savaşçı yer alıyor.

Misrata Tugayları: 17 binden fazla savaşçıya sahip. 2014’te Zintan Tugaylarını yenilgiye uğratmalarıyla birlikte IŞİD’i Sirte’den temizleyen güç olarak biliniyor.

Zintan Güçleri: İçerisinde bazı bölünmeler yaşan kuvvetlerin belli bir çoğunluğu UHM’yi desteklerken, Hafter yönetimiyle hareket eden bir kesimi de içerisinde barındırıyor.

*Misrata Tugayları ile Zintan Güçleri birbirleriyle olan düşmanlıkları nedeniyle bir araya gelemiyordu ancak geçtiğimiz yıl yaptıkları anlaşma kapsamında düşmanlık sona erdi.

10 Nisan 2019: Libya’da General Hafter’e bağlı güçlerle Ulusal Mutabakat Hükümeti’ne bağlı birlikler arasındaki çatışmalar nedeniyle BM arabuluculuğunda 14-16 Nisan’da düzenlenecek barış konferansı iptal edildi.

7 Nisan 2019: 4 Nisan’da Hafter’e bağlı Libya Ulusal Ordusu, Trablus’a karşı operasyon başlattıklarını duyurmuş ve yerel medya kaynaklarına göre kısa sürede 2014’ten bu yana hava trafiğine kapalı tutulan Uluslararası Trablus Havalimanı’nı ele geçirdi. Havalimanı ile birlikte birçok noktayı UMH’nin elinden alan Hafter güçlerine UMH’nin cevabı gecikmedi. Birçk Hafter gücünü esir alan UMH, kontrolü kaybettiği bazı noktaları tekrar kontrol altına aldı ve çatışmalar havalimanı çevresinde devam ediyor.

Hafter’in Saldırısına Hangi Ülke Ne Dedi?

• Amerika Afrika Komutanlığı, Trablus’taki Amerikan personellerini tahliye ettiğini açıklarken Türkiye Misrata Başkonsolosluğu faaliyetlerine devam ettiğini duyurdu.

• Libya Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) lideri Fayiz es-Serrac, General Halife Hafter’in siyasi anlaşmayı bozduğunu ifade ederek, “Elimizi barış için uzattık. Ancak Hafter siyasi anlaşmayı bozarak bizi sırtımızdan vurdu” dedi.
• Rusya’nın Ukrayna işgali sonrası çıkarıldığı G7 Dışişleri Bakanları’nca, Libya’daki sorunun çözümünün askeri olmadığı ve Libya’daki askeri operasyonlara karşı derin endişe duyulduğu belirtildi.
• Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov Libya’da tüm siyasi tarafları desteklediklerini belirterek, ülkedeki siyasi güçlerin dışarıdan herhangi bir dayatma olmadan kendi aralarında bir anlaşmaya varıp geleceklerini kendilerinin belirlemesi gerektiğini söyledi.
• Cumhurbaşkanı Buteflika’nın istifa ettiği Cezayir, General Halife Hafter’in başkent Trablus’a yönelik askeri operasyonuna ilişkin, taraflara uluslararası çözüm arayışlarını sekteye uğratmamak adına mantıklı davranma çağrısı yaptı.
• Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, Libya’da Trablus’u ele geçirmek için askeri güçlerini harekete geçiren General Halife Hafter’e saldırıyı durdurması çağrısı yaptı.
• Libya Müftüsü Sadık el-Gıryani, “Libya halkı, Derne ve Bingazi’de işlenen insanlık suçlarını Trablus’ta görmemesi için Hafter güçlerine karşı savaşmalı ve direnmeli” dedi.

6 Nisan 2019: Hafter’a bağlı güçler Trablus’un güneyinde 2 yönlü başkente ilerleme sağlamaya çalışıyor.

5 Nisan 2019: 14-16 Nisan’da düzenlenmesi beklenen Ulusal Diyalog Konferansı öncesi elini güçlendirmeye çalışan General Hafter, AA’ya göre Misrata’daki devrimciler ve Zintan güçleri ile birlikte 3 cepheden Trablus’a saldırıyor.

4 Nisan 2019: Libya’nın doğusundaki askeri güçlerin lideri General Halife Hafter, Trablus’u ele geçirmek için saldırı başlattığını açıkladı.

Libya’da Birlemiş Milletler (BM) tarafından tanınan Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) Başkanlık Konseyi Başkanı Fayiz es-Serrac, General Halife Haftar’e bağlı güçlerin başkent Trablus’a yaklaşması üzerine seferberlik ilan etti.

2 Nisan 2019: General Hfter liderliğindeki Libya Ulusal Ordusu, aşiretlerle yaptığı anlaşmalar kapsamında birçok bölgeyi ele geçirdi. BAE ve Mısır’ın desteklediği General Hafter’in siyasi ayağı Tobruk Hükümeti, 1 milyon 256 bin 987 kilometrekarelik alanda kontrol sağlarken; Türkiye ile iyi ilişkileri olan Ulusal Mütabakat Hükümeti (Trablus Hükümeti) 105 bin 894 kilometrekareyi hakimiyeti altına aldı.

Libya’da önemli söz sahibi Tebu halkı 260 bin 989 km2’de varlığını sürdürüyor.

1 Nisan 2019:

25 Kasım 2018: Libya’daki son durumu farklı değerlendiren bir harita. Ülkedeki farklı hükümetleri ve militan sayıları ayrı ayrı belirtilmiş. Haritaya hazırlayan Dzsihad Hadelli, renklendirmenin kesin sonuçlar elde edilerek verildiğini, çöl bölgelerindeki kontrolün kesinlik sağlanmadığı için gösterilmediğini ifade etti.

14 Kasım 2018: Türkiye, Libyalı siyasi lider ile İtalya, Mısır, Tunus, Cezayir, Rusya, Fransa ve AB temsilcilerinin katıldığı gayriresmi toplantıdan dışlandığı için Uluslararası Libya Konferansı’ndan çekildi. Konferans sonunda ortak açıklama yapılamadı. Yeni bir konferans ve seçim için takvim belirlenmedi. Konferans’ta silahlı örgüt liderleri ve aşiret liderleri yer almaması dikkat çekti.

Konferansa giden yol

Trablus’un güneyindeki Terhune Yedinci Tugayı, 26 Ağustos’ta başkentteki gruplara karşı operasyon başlattıklarını açıkladı. AA’da yer alan bilgilere göre Ulusal Mutabakat Hükümeti’nin (UMH) çatısı altında güvenliği sağlayan milis grupları da Terhune Yedinci Tugayı ile çatışmalara girişti.

Taraflar 4 Eylül’de BM ara buluculuğunda ateşkes konusunda anlaştı ancak 12 Eylül’de başkent çevresinde çatışmalar yeniden başladı.

Uzmanlar, başkentte hakim milis grupların nüfuz ve mali çıkarlarını arttırması ve başkent dışındaki milislerin bu imkanları ele geçirme çabasını çatışmaların nedeni olarak gösteriyor.

Libya’da Siyasi Durum

17 Aralık 2015’te Fas’ın Suheyrat kentinde varılan “Libya Siyasi Anlaşması” uyarınca UMH Başkanlık Konseyi kuruldu.

BM Güvenlik Konseyi, UMH Başkanlık Konseyi’nin Libya’nın tek meşru temsilcisi olarak tanıdı ancak konseyin sunduğu hükümet listeleri General Hafter’in baskıları nedeniyle Tobruk Temsilciler Meclisi tarafından onaylanmadı ve süreç tıkandı.

BM Libya Özel Temsilcisi Selame’nin 2017’deki sunduğu 3 aşamalı plan 2018’de devlet başkanlığı ve parlamento seçimlerinin yapılmasını amaçlıyordu fakat plan hayata geçirilemedi ve revize edildi.

Selame, 2019 baharında seçimlerini gerçekleşebileceğini söylüyor.

21 Eylül 2018: Libya’da son durum hakkında kısa biz özet.

16 Temmuz 2018: IŞİD, Sirte’de kontrolü tamamen kaybetmesinin ardından hiçbir şehir merkezini kontrol etmese de bazı kırsal kesimlerde etkinliğini sürdürüyor.

12 Haziran 2017:

20 Şubat 2017:

2016: Siyasi Kriz ve 3 Ayrı Hükümet

2016 itibariyle Libya’da son durum: Aşiretler ülkesi olarak bilinen ülkede tek bir hükümet yok, bir çok hükümet var. 2011 yılında geçici hükümet kurulmuştu ve 2012’de yeni bir parlamento oluşturulmuştu. Seçimi kaybedenler ayrı bir hükümet daha kurdu. Böylece ülkede iki ayrı hükümet oluşmuş oldu.

Başkent Trablus’ta ilk hükümet, Tobruk’ta ise muhaliflerin hükümeti yer alıyor. İlk hükümeti BM tanırken, Tobruk’taki muhaliflerin hükümetini ise sadece Türkiye ve Suudiler tanıyor.

Birleşmiş Milletler’in gözetiminde ülkedeki krizin sona ermesi için iki ayrı hükümetin birleştirilmesi kararlaştırıldı ve Fas’ta “Libya Siyasi Antlaşması” imzalandı. Ancak Trablus’taki ilk hükümet Milli Genel Kongre (MGK) ile Tobruk’taki (muhalif ikinci hükümet) Temsilciler Meclisi arasında imzalanan anlaşmanın üzerinden neredeyse 6 ay geçti ama birleşmeye dair bir gelişme söz konusu değil.

Birleşmiş Milletler’in (BM) Fas’ta kurduğu yeni birlik hükümetiyle birlikte ülkede fiilen 3 ayrı hükümet yer alıyor:

• Trablus Milli Genel Kongre (MGK)
• Tobruk merkezli Temsilciler Meclisi
• Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) – Milli Uzlaşı Hükümeti

Siyasi çıkmazın yaşandığı ülkede iki hükümette birlik hükümeti yani Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH)’ni tanımıyor. İki ayrı hükümetten güvenoyu alması gereken UMH Fayiz es-Sirac başkanlığında görevini sürdürmeye çalışıyor. UMH göreve başladıktan sonra Trablus’a gelmesinin ardından, Libya Merkez Bankası ve Libya Petrol Şirketi UMH’ya bağlı olduklarını ilan etti. Ülkede, biri Trablus’ta UMH’ya, diğeri Beyda kentinde Tobruk Temsilciler Meclisine bağlı iki merkez bankası faaliyet gösteriyor.

IŞİD’e karşı Sirte Operasyonu

Genel hatlarıyla bakıldığında başarılı olduğu düşünülen operasyon ve haritadaki değişiklik:

TAM EKRAN‘da değişimi net görebilirsiniz.

Kaynak: StratejikOrtak.com