17 yıl önce bugün, yaklaşık 60 yıla yakın bir süredir birbirlerini ‘müttefik’ gören ve ikili ilişkilerini kimi zaman ‘stratejik ortaklık’ seviyesine yükselten Türkiye ve ABD arasında yaşanan ‘en büyük kriz’ olarak değerlendirilen ‘Çuval’ hadisesi yaşandı.
4 Temmuz 2003 günü Kuzey Irak’ın Süleymaniye kentinde Türk karargahında görevli 3’ü subay ve 8’i astsubay Türk Özel Kuvvetler mensubu 11 asker, Amerikan Hava İndirme Tugayı’na bağlı askerler ve peşmergelerce, karargahları basılarak ve başlarına çuval geçirilerek tutuklandı.
Operasyon için ABD’nin en önemli millî bayramı olan “4 Temmuz Bağımsızlık Günü” seçilmiş, Türk askerleri 60 saat gözaltında bekletilmiş ve çeşitli işkencelere maruz bırakılmıştı. Askerlerin tutuklanma nedeni ise, Süleymaniye Vali’sine suikast planladıkları yalanıydı.
2003 yılı Mayıs ayının ortasında, Dönemin Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hilmi Özkök, ‘ABD ve koalisyon unsurları ile çatışma ortamı yaratılmayacak, dostane işbirliği içerisinde çalışılacaktır’ emri vermişti. Bu emir, “her ne olursa olsun Türk askeri silah kullanmayacak” demekti.
Yıllar sonra olayı anlatan ve Özel Kuvvetler Komutan Yardımcısı olarak Silopi’de görevli olan Tuğg. Abdullah Kılıçarslan, “Eğer düşman unsurlara silahla karşılık verme hakkımız olsaydı, özel kuvvetler personeli olan Mehmetçiklerimiz ABD’lilerin hepsini orada öldürürdü.” demişti.
Uzmanlarca hadisenin kaynağı olarak 1 Mart Tezkeresi gösterilmektedir. 1 Mart Tezkeresi; “Türk Silahlı Kuvvetleri’nin yabancı ülkelere gönderilmesi ve yabancı silahlı kuvvetlerin Türkiye’de bulunması için Hükümet’e yetki verilmesine ilişkin başbakanlık tezkeresi”dir. ABD askerleri, bu tezkerenin geçmesi durumunda Türkiye’nin Irak sınırına yığınak yapacak ve Irak işgali buradan koordine edilecekti. Tezkere, hükûmet tarafından 25 Şubat 2003’te TBMM’ye sunuldu ancak sürpriz bir şekilde 267 salt çoğunluğa ulaşılamadı ve tezkere reddedildi.
Olaydan sonra konuyu çözüme kavuşturabilecek Amerikan yetkililerine ulaşmak uzun sürmüş hatta bazı Türk diplomatların telefonlarına cevap bile verilmemişti. Bu sırada Türk askerlerinin çuval giydirilmiş, küçük düşürücü fotoğrafları dünya basınına servis ediliyordu.
Yaşanan skandal ile ilgili konuşan ve hükümeti ABD’ye “NOTA” vermeye çağıran CHP lideri Deniz Baykal’a dönemin Başbakan’ı Recep Tayyip Erdoğan tepki göstermiş, “Öyle kalkıp nota verecek misiniz? Ne notası veriyorsun? Onu söyledim… Müzik notası mı? ” demişti.
E-BÜLTENE ABONE OLUN
Stratejik Ortak yazarlarının makalesi ve haritalar ücretsiz e-postanıza gelsin.
Abone oldunuz, teşekkürler.
Bir şeyler yanlış oldu. Lütfen daha sonra tekrar deneyin.
