Afganistan’da Son Durum [TIMELINE]

15 Ağustos 2021: Afganistan’da ABD ile Taliban arasında yapılan anlaşma kapsamında ülkedeki yabancı güçler ve Amerikan askerleri çekilmeye başlamış, bu durumu kendi lehine çeviren Taliban ise ülkenin birçok başkentinde kontrolü sağladı.

• Amerikan askerlerinin çekilmesinin son günü olan 1 Mayıs 2021 tarihiydi fakat çekilme 31 Ağustos’a uzadı.
• Şubat 2020’den 1 Mayıs 2021’e kadar olan sürede saldırılarını en az seviyede sürdüren Taliban, 1 Mayıs itibariyle büyük saldırılarına başlayarak birçok ilçe merkezinde kontrolü sağladı.
• Türk askerinin, başkent Kabil’de yer alan Hamid Karzai Uluslararası Havaalanı’nın güvenliğini sağlaması konusunda ABD ile Türkiye arasında görüşmelerin başladığı duyuruldu.

• 15 Ağustos itibariyle tüm sınır geçişlerinin kontrolü Taliban’a geçti. Örgüt, kendisine muhalif grupların başkenti konumundaki Mezar-ı Şerif dahil ülkenin % 90’ından fazlasını hakimiyeti altına alırken, başkent Kabil’in kenar mahallelerine girdiği belirtildi. Örgütün 15 Ağustos itibariyle yaptığı açıklamada, başkente zor kullanarak girilmeyeceğini, geçiş hükümeti istediklerini ve genel af ilan ettiklerini duyurdu.

12 Ağustos 2021:

AFP haber ajansının Nisan ayından Ağustos ayına kadar olan 4.5 aylık süreçte Taliban’ın ilerleyişini gösterdiği harita:

MepaNews’in Afganistan’a yönelik hazırladığı interaktif son durum haritası:

Çok farklı etnik kimliği barındıran Afganistan’ın etnik grup haritası

Peştun, Beluç, Hazara, Tacik, Özbek, Aymak, Paşai, Pamiri, Türkmen ve Kırgız.

29 Şubat 2020: İki yıldır Katar’ın başkenti Doha’da devam eden ABD ile Taliban arasındaki görüşmelerde “Afganistan’da barış sürecini başlatması beklenen” anlaşma imzalandı.

• Buna göre ABD, 135 gün içinde Afganistan’daki askerlerinin sayısını 8.600’e düşürecek.
• Taliban’ın anlaşmalara uyması halinde 14 ay içerisinde tüm Amerikan askerleri Afganistan’dan çekilecek.

12 Nisan 2019: Afganistan’da Taliban doğrudan 51 ilçede kontrolü sağlarken Afgan ordusu 141 ilçeyi tamamen kontrol ediyor. Kabil hükümeti 205 ilçede ise kısmen elinde tutuyor denebilir. Çünkü bu ilçelerin çoğunda Taliban’ın büyük etkisi söz konusu. Haritada da görüldüğü üzere 1 ilçede durum belirsiz.

29 Mart 2018:

Afganistan’da Taliban’ın bu bahar başlattığı ‘Ömeri’ operasyonunda birçok bölge örgütün elinde geçti. 28 Ağustos 2016 tarihli güncel (taliban’ın kontrolündeki bölgeler mor renkte) harita şöyle:

Sert İslami uygulamalarıyla dünyanın dikkatini çeken Taliban; savaş beyleri, farklı aşiret, boy ve etnik gruplar arasında bölünmüş olan Afganistan’da 1994’te ortaya çıktı. Afganistan’daki Amerikan işgalinin 15. yılında da, her sene olduğu gibi yine baharın gelmesiyle Taliban Militanları Afgan silahlı güçlerine ve NATO destekli güçlere karşı operasyonlara başladı. ”Afganistan genelinde işgalci ve yardakçı güçlerin bölgeden tamamen temizlenmesi ve bağımsız İslam Devleti kurulması” amacıyla yürütüldüğü iddia edilen bu operasyonlar 12 Nisan’da başladı. Bu sene yapılacak operasyon dalgasının adı geçtiğimiz yıl öldüğü açıklanan Taliban’ın lideri Molla Ömer’e ithafen ”Ömeri” olduğu duyruldu. (#OpOmari)

Afganistan’da Son Durum: Taliban’ın başlayan saldırılarının büyük bir kısmının Kunduz merkez ve çevresinde yoğunlaştığı biliniyor. Kunduz Merkez’de onlarca askeri karakolun Taliban’ın kontrolüne geçtiği ve birçok silah ve mühimmata da Taliban militanlarınca el konulduğu söyleniyor.

Taliban’ın ‘Ömer Operasyonu’ tabi ki Kunduz ile sınırlı değil. Ülkenin dört bir yanından sürekli saldırı haberleri geliyor. Afgan güvenlik güçlerinden Taliban’a katılımlarda artarak devam ediyor. Afganistan Taliban bölgesi yani Taliban Haritası‘nı vermeden önce;

Kunduz Şehrinin Önemi

Kunduz şehrinin nüfusu 300 binden fazla ve şehir stratejik açıdan önemli bir noktada. Güneydeki başkent Kabil’e, batıdaki Mezar-ı Şerif’e, kuzeydeki Tacikistan sınırına karayolu ile bağlı. Amerikan işgali öncesinde şehir Taliban’ın Kuzey’deki kalelerinden olduğu için de Taliban için sembolik bir öneme sahip. 2001’den 2013’e kadar şehrin güvenliğini Almanlar sağlıyordu ve örgüt Kunduz vilayetinin kırsal kesimlerinde çoğu bölgeyi kontrol altında tutuyordu. 2013 yılında NATO’nun çekilmesinden sonra Taliban militanları şehir merkezini ele geçirmeye çalışıyor.

Tüm bunların yanında şehir ekonomik açıdan da önemli. Afganistan bildiğiniz gibi haşhaş üretiminde dünyada birinci sırada. Eyaletin Afganistan-Tacikistan sınırı da, Avrupa’ya kadar uzanan afyon ve eroin ticaretinde kullanılıyor. Yani Kunduz’u kontrol eden, bölgede uyuşturucu kaçakçıları için en önemli hattı da kontrol etmiş oluyor. Ayrıca bölge ülkenin pirinç ihtiyacının yarısını karşılıyor. Yani Kunduz Taliban için hem siyasi, hem de ekonomik açıdan önemli bir şehir.

Harita’da Afganistan’da Taliban ve IŞİD’in kontrol ettiği bölgeler, ilçe merkezleri, kırsal kesimler, nüfuz edindiği yerler, halkın Taliban’ı çok desteklediği yada halk tarafından az destek gördüğü yerler gösterilmiştir. IŞİD’in ülkede etkinliği çok düşük olmasına rağmen yine de haritada yer edinmiştir.

Taliban’ın baharda başlattığı ‘Ömeri’ operasyonu öncesi Afganistan haritasi: (Nisan)

AYRINTILI HARİTA (TAM EKRAN)

Afganistan’da Taliban Haritası (HD- 7,40 MB)

Harita: Institute For The Study Of War (ISW)
Türkçeleştirme: StratejikOrtak.com