IŞİD (Irak Şam İslam Devleti) lideri Ebubekir el Bağdadi’ye ait yeni bir video, örgüte ait haber ajansı olan Furkan Medya aracılığıyla dün (29.04.2019) yayınlandı. Bugünkü çalışmada videonun analizini gerçekleştireceğim.
Ebubekir el Bağdadi’nin yeniden ortaya çıkışı videosunun dünya üzerinde bu denli gündem olmasının sebebi, örgütün faaliyetlerinin daha geniş coğrafyalara yayılmasıyla beraber, şüphesiz en son 5 yıl önce kendisini kameralar karşısında görmemizdi. 2014 yılında Musul’un bugün Irak Ordusu’nun bombardımanı sonucu yıkılan Nur Cami‘nde kameralara yansıyan İbrahim Avvad İbrahim Ali el-Bedri El Bağdadi, belki de örgütün bugün global eylemler gerçekleştirmesindeki en büyük faktör olan “hilafetin geri geldiğini” ilan etmesiyle karşımıza çıkmıştı.
Videonun analizine geçmeden önce, örgütün ideolojik temellerini anlamak hakkında bazı kritik bilgileri paylaşacağım:
1.) Öncelikle realist bir değerlendirme için, Bağdadi’nin “hilafet ilanından önceki” hayatına bakmak gerekir. Bir yerden ortaya çıkıp, bugün bu projeyi ortaya koyuyoruz yaklaşımından ziyade, Iraklı, üniversite eğitimi görmüş bir kişinin, örgüt liderliğinden önceki hapishane hayatını, orada edindiği fikirleri, El Kaide’ye yaklaşımını, ABD’nin Irak’ı işgali sırasındaki tavrını ve düşüncelerini anlamak için, biyografisi hakkında nitelikli bir araştırma gereklidir.
2) Örgüt ilgili şahısla ortaya çıkan bir yapılanma değil öncesinde Ebu Musab Zerkavi,Ebu Hamza el Muhacir, Ebu Ömer, Ebu Eyyub el Mısri gibi kişilerin daha önce ilgili yapılanmaya öncülük ettiği ve yapılanmanın temelinin Irak çöllerinde atıldığını bilmek lazım gelir. Tabi yapılanmalarda Usame Bin Ladin‘in etkilerinden bahsetmeden geçmek, bilgiyi eksik bırakacaktır.
3) Örgütün temel anlamda ideolojisini anlamak için Selefi İslam anlayışı ve bu anlayışın fikir adamlarının, bugün sanıldığı gibi Suudi Arabistan’ın kuruluşuyla beraber ortaya çıkmadığını, yüzyıllar öncesine dayanan bir yaklaşım olduğunu idrak etmek gerekir. Çünkü bugün örgütün eylemlerinin tamamı bu menhec (yöntem) olarak bilinen bir hareketle meydana gelmiştir. (Türbelerin yıkılması, Sufi camilerine saldırılar, Şiilerin tekfiri gibi.)
Şimdi videoya devam edebiliriz… Videoda önemli noktalar:
1.) Görüntülerin yeni olduğundan eminiz, çünkü örgüt liderinin gerçekleştirdiği konuşmada, 21 Nisan’da gerçekleştirilen, yaklaşık 350 kişinin hayatını kaybettiği ve yüzlerce kişinin yaralandığı Sri Lanka saldırılarını memnuniyetle karşıladığını, saldırıların ABD öncülüğündeki koalisyonun YPG‘yi desteklemek için Baghuz‘u bombalamasının intikamı şeklinde yorumladığını biliyoruz.
2.) Bağdadi’nin öldürüldüğü konusunda Rusya’dan, Irak’tan bazen Türkiye’nin yerel kanallarından yapılan, hatta bunun örgüt tarafından da onaylandığı meselesinde ısrarcı olan yayın kuruluşlarının yanıldığı ortaya çıkmış oldu. Örgüt liderinin 5 yıl içinde fiziksel olarak oldukça yıprandığı gözlemlenmekle beraber, diri olduğunu görüyoruz.
3.) Bağdadi’nin yeni görüntüsünün, örgütün eski liderlerinden Ebu Musab Zerkavi’nin önceki tarihlerde yayınlanmış görüntülerine benzediğini görmekteyiz. Bir yastığa yaslanmış, arkasında Kalashnikov silahının bulunduğu bu görüntülere, Usame Bin Ladin’in önceki ropörtajlarının da hatta bugün düşman halde bulunan, El Kaide lideri Zevahiri ile de benzediğini görüyoruz.
4.) Türkiye Vilayeti İlanı.. Son madde, kuşkusuz Türkiye Cumhuriyeti açısından en ehemmiyetli maddedir. Yayınlanan görüntüde örgütün kuvvetle muhtemel yönetim kadrosundan bir militan, Bağdadi’ye “Türkiye Vilayeti” isimli bir dosya veriyor. Dosyanın içeriği hakkında bilgi paylaşımı yapılmıyor, sadece başlıktan bunu görebiliyoruz. Video içinde, aynı zamanda Şam Vilayeti, Yemen Vilayeti, Somali, Orta Afrika ve Kafkas Vilayetleri olarak dosyalara göz attığını görüyoruz.
Toplayacak olursak, videonun yayınlanma tarihinin bugünlerde seçilmesi kuşkusuz tesadüf değildir. Suriye ve Irak’ta topraklarının tamamını kaybeden örgütün, dünyanın diğer bölgelerinde motivasyon yakalayabilmek adında, liderinin ortaya çıkması gerektiği konusunda bir karar aldığı açıktır. Ayrıca, örgütün, ideolojisinden kaynaklanan saldırılarda süreklilik halinin tekrarına yeniden vurgu yapılmıştır. Buna bağlı olarak Bağdadi’nin olası etkisiz hale getirilişinin ardından örgütün yıkılma sürecine gireceği konusundaki analizlere pek katılmıyorum. Çünkü daha önce yukarıda ismi geçen eski liderlerin tamamı etkisiz hale getirilmiş, kısa bir süre yeniden yapılanmanın ardından örgüt yaklaşık 16 senedir varlığını sürdürmüştür. Bu konuda batılı bazı akademisyenlerin, örgütle savaşın silahlı yolla değil, ideolojik yolla yapılması gerektiği, ılımlı İslam’ın bölge halklarına anlatılmasının lazım geldiği, politikacıların da özellikle müslümanlar üzerinde ayrıştırıcı bir dil kullanmaması ve birleştirici siyaset gütmeleri gerektiğine dair yaklaşımları gelişmektedir.
E-BÜLTENE ABONE OLUN
Stratejik Ortak yazarlarının makalesi ve haritalar ücretsiz e-postanıza gelsin.
Abone oldunuz, teşekkürler.
Bir şeyler yanlış oldu. Lütfen daha sonra tekrar deneyin.
