ASALA Terör Örgütü

ASALA Terör Örgütü

ASALA; Kuruluşu, Eylemleri ve Dağılış Süreci

Türk topraklarındaki Ermeni problemi, Fransız ihtilalinden doğan ulusçu, özgürlükçü fikirlerle başlamış ve 19.yüzyılın sonlarına doğru giderek artmıştır. Birinci Dünya Savaşı sırasında ise bağımsız Ermenistan devleti kurmak isteyen Ermeni çetelerinin faaliyetleriyle iki millet arasındaki gerilim iyice artmış ve nihayetinde tehcir olayıyla[1] iki millet arasındaki sorunlar günümüze kadar uzanmıştır. Nitekim İstiklal Harbi’nde Kazım Karabekir önderliğindeki doğu cephesi Ermenilere karşı galip gelmiş ve Ermeniler yeni Türk devletini resmen tanıyan ilk millet olmuştur.[2] Bu resmi mutabakat sonucunda Türk devletinin doğu sınırı belli olmuştur.

Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra Bolşevik ihtilaliyle Ermeniler, Ruslardan ayrılmış ve Ermenistan Demokratik Cumhuriyetini kurmuşlardır. Daha sonra Ermenistan sırasıyla Transkafkasya Sovyetler Birliğine daha sonra da Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliğine dahil olmuştur. Ermenistan’ın Sovyetlere dahil olması ile birlikte iki ülke arasında birebir bir iletişim olmamış Türkiye – SSCB ilişkilerine göre şekil almıştır.

ASALA’nın Kuruluş Süreci

ASALA (İng. Armenian Secret Army for the Liberation of Armenia) Türkçe adı ile Ermenistan’ın Kurtuluşu için Ermeni Gizli Ordusu. Örgüt 1975 yılında Lübnan iç savaşı sırasında, Beyrut kentinde, Agop Agopyan, Kevork Acemyan ve James Kamusyan tarafından kurulmuştur. (WEINBERG, L., & PEDAHZUR, A.; 2003). Örgütün asıl liderliğini ise Agopyan üstlenmiştir.

Örgüt 1915 olaylarını, Türkiye’ye bir soykırım olarak kabul ettirip, tazminat almak ve Türkiye’nin doğusu ve bugünki Ermenistan’ı kapsayan büyük bir Ermenistan kurma amacıyla eylemlerine başlamıştır. (HUNSICKER, A.; 2006).

ASALA’nın Eylemleri

ASALA terör örgütü 1975 yılında faaliyetlerine başlamış ve 8 yıl içerisinde 21 ülkede 110 terör eylemi gerçekleştirmiştir. Bu eylemlerde birçok Türk diplomat şehit olmuş ayrıca birçok sivil ölmüş ve yaralanmıştır (TUNÇER, S.A. 2018).

ASALA, demokratik, sosyalist ve özgür bir Ermenistan kurma amacında olduğunu söylese de yaptığı eylemlerle sadece bir terör örgütü olabilmiştir. Ayrıca örgütün eylemleri çok büyük oranda etnik kökeni Türk olan insanlara yönelik olmasından dolayı örgüt daha çok Türk düşmanlığı ile tanınmaktadır. Örgüt birçok kez bombalı eylem yapmış, suikast düzenlemiş ve işgal faaliyetlerinde bulunmuştur.

Örgütün katlettiği isimler arasında Şehit Büyükelçi İsmail EREZ, (Paris Büyükelçiliği görevi sırasında öldürülmüştür.) Şehit Büyükelçi Bahadır DEMİR, (Los Angeles Başkonsolosluğu’ndaki görevi sırasında öldürülmüştür.) Necla KUNERALP ( Emekli Büyükelçi Zeki Kuneralp’in eşi) gibi çok önemli görevlerde ve ‘güvenli’ ülkelerde bulunan birçok diplomatımız ve aileleri bulunmaktadır.[3]

ASALA’nın yaptığı terör eylemleri sırasında 42 Türk diplomat, 4 yabancı uyruklu iş insanı hayatını kaybederken 15 Türk ve 66 yabancı uyruklu insan yaralanmıştır. (ŞİMŞİR, B. ; 2000)

Ayrıca ASALA aktif olduğu süreler boyunca dünyanın çeşitli yerlerinden başka terör örgütleriyle de işbirliği yapmıştır. Bunların arasından yine Türkiye’de terör eylemlerinde bulunan başka bir etnik terör örgütü olan PKK, (ÇİL, U. (2017, Şubat 01). PKK-ASALA ittifakı CIA belgelerinde. Anadolu Ajansı.)

İtalya’dan Kızıl Tugaylar ve IRA bulunmaktadır (TUNÇER, S.A. ; 2018).

ASALA birçok büyük çapta terör eyleminde bulunmuştur. Örgütün en büyük eylemlerinden birisi de 7 Ağustos 1982’ de Ankara Esenboğa Havalimanı’nda yaptığı bombalı eylemdir. Eylemde 9 kişi hayatını kaybetmiş ve 73 kişi yaralanmıştır. Ölenlerin 3’ü polis olmak üzere 7 tanesi Türk, ikisi de turisttir. Eylemi gerçekleştiren iki teröristten biri ölü biri yaralı ele geçirilmiştir. Sağ kalan terörist Ekmekçiyan çıkarıldığı mahkemece tek celsede idam cezasına çarptırılmıştır. (Ermeni terör örgütü ASALA’nın Türkiye’deki ilk eylemi Ankara Esenboğa baskını, 2022) Sakarya Üniversitesi Türk – Ermeni İlişkileri Araştırma Merkezi.)

(Gazete küpüründeki ölü sayısının farklı olmasının sebebi, yaralılardan birinin daha sonra hayatını kaybetmesidir.)

Ayrıca örgüt, 1983 yılında Paris’te Orly Havalimanı’nda da bir saldırı gerçekleştirmiş, THY bürosunu bombalamıştır. Bu saldırıda 2’si Türk olmak üzere 8 kişi hayatını kaybetmiş ve 28’i Türk, 55 kişi de yaralanmıştır.[4]

Bu eylem örgütün en kanlı eylemidir ve bazı kaynaklarda bu eylemden sonra örgütün bölünmeye başladığı söylenmektedir. Bazı büyük ülkeler tarafından üstü kapalı olarak desteklenen örgüt eylem sonrası başta Fransa olmak üzere birçok ülkenin hoşgörüsünü kaybetmiş ve hatta nefretini kazanmıştır. (Ermeni terör örgütü ASALA ve faaliyetleri, Sakarya Üniversitesi Türk – Ermeni İlişkileri Araştırma Merkezi)

Örgütün Dağılış Süreci

Örgüt 1983 yılındaki kanlı Orly Saldırısı’ndan sonra büyük çaplı bir eyleme girişmemiş ve bölünmeye başlamıştır. Ayrıca örgütün ABD, Birleşik Krallık gibi ülkelerin de terör listesine girmesi de hareket alanlarını kısıtlamıştır. Orly katliamından sonra örgütte zıt fikirler ve ayrıklıklar yaşanmaya başlamış bu nedenle de eylemler duraksamaya başlamıştır. Daha sonra 1988 yılında örgütün lideri Agop Agopyan, Atina’da öldürülünce, örgüt dağılma sürecine girmiş ve zamanla yok olmuştur.

Örgütün dağılışı ve Agopyan’ın ölümü üzerine birçok iddia olsa da Agopyan’ı öldüren kişi hâlen bilinmektedir. Bu konudaki iddialardan bir tanesi Orly katliamından sonra Agopyan’ın bizzat ASALA tarafından infaz edildiği ve örgütün kendi kendini imha ettiği üzerinedir.[5]

Bir başka iddia ise ASALA’nın lideri Agopyan’ın İsrail tarafından öldürüldüğüdür. İsrail, Lübnan’ın Bekaa Vadisi üzerinde Filistinli ajan avına çıktığı dönemlerde Türkiye’den yardım istediği ve aynı zamanda ASALA konsuunda da yardım teklif ettiği söylenmektedir.[6]

Bir başka iddia ise Agopyan ve örgütün üst düzey üyelerinin Türk İstihbaratı tarafından yapılan gizli operasyonlarla infaz edildiğidir. Bu konudaki en kabul gören kanı bu iddiadır.

Milli İstihbarat Teşkilatı kontrgerilla faaliyetleri kapsamında gayriresmi kişiler aracılığıyla zaman zaman bazı sınır dışı operasyonlar düzenlemiştir. Agopyan’ın da bu şekilde Abdullah Çatlı aracılığıyla infaz edildiği düşünülmektedir. MİT Kontrgerilla Daire eski Başkanı Mehmet Eymür, önce Susurluk Araştırma Komisyonuna verdiği ifade de devletin Çatlı’yı zaman zaman kullandığını itiraf etmiş,[7] ve yıllar sonra 90’lı yıllarda işlenen faili meçhul cinayetlerle ilgili davada verdiği ifade de Hiram Abbas ve Alaattin Çakıcı’nın Beyrut’ta Ermenileri öldürdüğünü söylemiştir. (Yıldız, A. (2014, Kasım 07). Mehmet Eymür : MİT’ten Hiram Abbas ile Alaattin Çakıcı Ermenileri Öldürdü! T24.)

Ortada bulunan bunca iddiaya rağmen Agopyan’ı kimi öldürdüğü hâlen bilinmese de Agopyan’ın ölümünden sonra ASALA hiçbir faaliyette bulunmamış ve zaman içerisinde tarihe karışmıştır.

Sonuç

Sözde “Ermeni Soykırımı” ve büyük Ermenistan kurma amacıyla yola çıkan ve birçok kanlı eylem yapan ASALA, birçok Türk diplomat başta olmak üzere onlarca sivil ve masumun canına kıymıştır. Bu nedenle de savunduğunu iddia ettiği Ermeni toplumu başta olmak üzere uluslararası toplumda kimseden destek alamamış ve hatta hemen hemen her yerde lanetlenmiştir. Örgüt savundukları ideolojinin sosyalizm yani burjuva karşıtı ve proleterya yanlısı olduğunu iddia etse de birçok savunmasız ve masum insanın ölümüne ve zarar görmesine sebep olarak iddialarının çokta gerçekçi olmadığını ortaya dökmüştür. Örgüt, günümüzde sol bir örgütten daha çok Türk düşmanlığı ve etnik terör örgütü kimliğiyle bilinmektedir.

Örgütün yaptığı eylemler dünyada oldukça ses getirmesiyle birlikte Türkiye’de ise halkın oldukça gerilmesine ve sinirlenmesine sebep olmuş, Türk – Ermeni halklarının ilişkilerine de oldukça fazla zarar vererek iki millet arasındaki gerilimin daha da artmasına sebep olmuştur.

Stratejik Ortak Misafir Yazarı

 Berat Karaoğlan