Türkiye’de uzun bir süredir gündemi meşgul eden “emeklilikte yaşa takılanlar” (EYT) hakkında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, “Arkadaşlarıma söylüyorum. Beni bu yola asla teşvik etmeyin. Milletimin zararına olan bir şeye asla yokum. Seçim kaybetsek de yokum. Bütün dünya bizim sistemimizi kendine uyarlamaya çalışıyor, bizdeki bazı köhne zihniyetler sistemi çökertmek için hinlik peşinde koşuyor.” ifadesini kullandı. EYT’liler olarak büyük bir çoğunluğa sahip bu kesim haksızlığa uğradığını düşünüyor. Peki dünyadaki en iyi ve en kötü emeklilik sistemine sahip ülkeler ve ülkelerin emekli olma yaşları kaç?
Dünyadaki Emeklilik Sistemi
Türkiye’nin emeklilik yaşında dünya sıralaması ve en iyi emeklilik sisteminde dünyadaki yeri hakkında detayları aşağıda vereceğiz. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) verilere göre dünyada (şu anki) emeklilik yaşı en erken olan ülke Türkiye.
En Düşük ve En Yüksek Emeklilik Yaşına Sahip Ülkeler
| Türkiye | 58 | 60 |
| Slovenya | 59.3 | 60 |
| Lüksemburg | 60 | 60 |
| G. Kore | 61 | 61 |
| Fransa | 61.6 | 61.6 |
| Yunanistan | 62 | 62 |
| Slovakya | 62 | 62 |
| Letonya | 60.75 | 62.75 |
| Çekya | 62.3 | 63 |
| Estonya | 63 | 63 |
| Macaristan | 63 | 63 |
| Avustralya | 65 | 65 |
| Avusturya | 60 | 65 |
| Belçika | 65 | 65 |
| Kanada | 65 | 65 |
| Şili | 60 | 65 |
| Danimarka | 65 | 65 |
| Finlandiya | 65 | 65 |
| Almanya | 65 | 65 |
| Japonya | 65 | 65 |
| Meksika | 65 | 65 |
| Yeni Zelanda | 65 | 65 |
| İspanya | 65 | 65 |
| İsveç | 65 | 65 |
| İsviçre | 64 | 65 |
| İngiltere | 63 | 65 |
| Hollanda | 65 | 65.5 |
| İrlanda | 66 | 66 |
| Polonya | 61 | 66 |
| ABD | 65 | 66 |
| Portekiz | 66.2 | 66.2 |
| İtalya | 65.6 | 66.6 |
| İzlanda | 67 | 67 |
| İsrail | 62 | 67 |
| Norveç | 67 | 67 |
Türkiye’de emeklilik yaşının İskandinav ülkelerine yakın hale getiren 2008’deki emeklilik kanunu, yaşam standartları konusunda geride kalındığı öne sürülerek tepki çekiyor.
Euronews’te yer alan habere göre Avustralya’da Melbourne Mercer’in her sene hazırladığı Küresel Emeklilik Endeksi raporuna göre 37 ülke arasında her ülke emeklilik sisteminin endeks puanı ortaya çıkarılarak bir sıralama yapıldı. Sıralamada yeterlilik, sürdürülebilirlik, dürüstlük ve doğruluk gibi kriterlerin ele alındı.
Dünyadaki En İyi Emekliliğe Sahip Ülkeler
Sırayla Hollanda, Danimarka, Avustralya, Finlandiya, İsveç, Norveç, Singapur, Yeni Zelenda, Kanada ve Şili.
Dünyadaki En Kötü Emeklilik Sistemine Sahip Ülkeler
Sırayla; Tayland, Arjantin, Türkiye, Filipinler, Meksika, Hindistan, Japonya, Çin, Kore ve İtalya.
En kötü emeklilik sisteminin yer aldığı üçüncü ülke olan Türkiye ile ilgili raporda verilen endeks puanını arttırabilecek en önemli tavsiyelerin başında en yoksul bireylere verilen en düşük emeklilik maaşının arttırılması bulunuyor.
EYT Sorunu Nedir?
Emeklilikte yaşa takılanlar, 1999’da kabul edilen 4447 sayılı Kanun ile gündeme gelmişti. Bu kanunda önce erkekler 25, kadınlar ise 20 yıl sigortalılık süresini doldurduklarında (5 bin günlük prim gün sayısı) emekliliğe hak kazanıyordu. Yapılan ilk düzenlemeyle emeklilik yaşı kadınlarda 58’e, erkeklerde 60’a yükseltilirken, emeklilik için gerekli prim gün sayısı ise 7 bin güne yükselmişti.
2008’de yapılan bir diğer yasa değişikliğiyle emeklilik için gereken yaş sınırı bir kez daha yükseltildi. Küçük yıl farklarıyla bazı detayların olduğu yeni sistemde 1980 sonrası doğan kişiler için emeklilik yaşı 65 olarak belirlendi. (Emeklilik yaşı 2036’dan itibaren yeniden kademeli olarak artırılarak kadın ve erkeklerde 2048 yılında 65’te eşitlenecek)
Muhalefetin seçim vaadleri arasına giren EYT yasası çıkarsa, 5 milyon 400 bin kişinin daha emeklilik hakkı kazanacağı ve bunun bütçeye maliyetinin 103 milyar TL olacağı belirtiliyor. Bu sayı, 867 milyar TL’lik Türkiye bütçesinin yaklaşık 8’de 1’ine tekabül ediyor.
Kaynak: StratejikOrtak.com, Euronews
E-BÜLTENE ABONE OLUN
Stratejik Ortak yazarlarının makalesi ve haritalar ücretsiz e-postanıza gelsin.
Abone oldunuz, teşekkürler.
Bir şeyler yanlış oldu. Lütfen daha sonra tekrar deneyin.
