Tanklarda Modernizasyonun Önemi ve Türk Tankları

Ortadoğu ve Avrupa coğrafyasının en önemli askeri güçlerinden birisi olan Türk Silahlı Kuvvetleri, envanterinde hava, kara ve deniz muharebelerine uygun birçok modern teçhizat ihtiva ettiği gibi kara muharebelerinin olmazsa olmazı tanklara da yer veriyor.

Hem askerlerin can güvenliğini sağlamak hem de düşmana karşı etkili bir ateş gücüyle karşılık vermek tankların akla gelen ilk görevleri. Bu bağlamda düşündüğümüzde bir tanktan bahsedildiği zaman aklımıza ilk gelen özellikler korkutucu bir ateş gücü sağlayabilecek bir top ve hem kinetik enerjili hem de patlayıcı özellikli mühimmatlara karşı tam bir koruma sağlayabilecek bir zırh.

Ne yazık ki savaşların korkulan birimleri olan tanklardan korunmak ve zırhlarını delerek tankları saf dışı bırakmak amaçlı birçok silah ve mühimmat çeşidi üretildi. Özellikle gayrinizami harp taktiklerini benimseyen terör örgütlerinin ellerinde çeşit çeşit zırh delici mobil silah sistemleri var. Bu birimler hızla yer değiştirerek sürekli olarak tankları tehdit ediyorlar ve kullandıkları mühimmatlar maalesef zırhları delebilecek kuvvette. Hal böyle olunca orduların ve tank üreticilerinin de zırhları yetersiz kalıyor. İşte bu noktada tank modernizasyonunun önemi anlaşılıyor.

Peki modernizasyon nedir? Ne tür teknolojileri içerir?

Yukarıda bahsettiğimiz gibi ne kadar modern ve güçlü olsalar da tankların zırhları delinebiliyor. Bu saldırıları engellemek için tankların yapması gereken birkaç farklı savunma taktiği var. Bu taktiklere:

• Hızla yaklaşan mühimmatı havada imha etmek.
• Mühimmat tanka ulaşmadan yer değiştirmek.

örnek verilebilir.

İşte ilk tanklardan beri süregelen “içerideki askerleri koru ve ateş et” görevi için tasarlanan tanklara teknolojinin yardımı olmadan üstte verilen görevleri yaptırmak çok zordur. Bu yüzden de tanklar her güçlü orduda “modernize” edilir. Bu işlemi tankın üzerine bazı ileri teknoloji sistemler monte ederek yaparlar.

Bu modernizasyon sistemlerinin öneminin günümüz savaşlarındaki rolünü kavrayabilmek için Türk Silahlı Kuvvetleri’nin tank envanterine ve son yıllarda Suriye’nin kuzeyine yaptığı operasyonlara bir göz atalım.

M-48, M-60 ve Leopard 2A4’ler

1952-59 yılları arasında üretilen ABD menşeili M-48 tankları savaştan yeni çıkmış olan batı bloğu ülkelerin Sovyet tehdidine karşı bir koz olarak NATO ülkelerinin envanterinde bolca yer tutmuştu. 1960’lı yıllarda silahsızlandırma anlaşmaları gereğince 1000 kadar M-48 tankı Batı Almanya tarafından Türkiye’ye satılmıştı. Batı Almanya bu anlaşma sayesinde nispeten eskiyen tanklarının yerlerini modern tanklarla değiştirme fırsatı bulmuştu.

1970’lerde Türkiye envanterinde bulunan bu tankların (ki zamanla başka satın alımlar yapılarak sayıları kat kat artırılmıştı) modernizasyonu için adımlar atsa da Kıbrıs Barış Harekatı sonrası ülkemize uygulanan silah ambargosu sebebiyle bu modernizasyon projeleri uygulanamamıştır.

1978 yılında ambargo kaldırıldı ve 1979’da ilk modernizasyon çalışması başlatıldı. 1987’ye dek süren ilk modernizasyon sürecini 1987-1991 yılları arasında uygulanan ikinci modernizasyon süreci izledi ve toplamda 2000 kadar tank modernize edilerek proje tamamlandı. Günümüzde M-48’ler hem TSK’nın hem de kullanan birçok farklı ülkenin envanterlerinden çıkarılmaktadır.

Hızla ilerleyen savaş endüstrisi ABD’nin hızla yeni bir muharebe tankı geliştirmesini gerektirdi. 1957’de M-48 temel alınarak M-60 tankları geliştirilmeye başlandı. 1958’de seri üretimine başlanan M-60’lara M-48’den daha büyük bir top, daha kalın ve daha güçlü bir zırh, hareket menzilinin ve hareket hızının artması amacıyla daha gelişmiş bir motor konulmuştu. 1989 yılına dek üretimi süren M-60’lar ABD ordusu tarafından 1996’da envanterden çıkarıldı.

1991 Körfez Savaşı’nda Türkiye’nin müttefik kuvvetlerine verdiği yardımların karşılığında ilk M-60’lar ülkemize hibe edildi. Zamanla satın alımlarla sayı artırıldı. Hala başarılı modernizasyon projeleri sayesinde ülkemiz tank gücünün önemli bir parçasını oluşturmaktadır.

1964-84 yılları arasında üretilen Alman Leopard tankları gelişen Sovyet tehdidine karşı geliştirilmek istenmiş, ABD ile ortak yürütülen MBT-70 projesi sonucunda üretilmiştir. Bu projenin devamında ABD – Almanya ortak tank projeleri devam etmiş, çalışmaların sonunda Amerikan M1 Abrams ve Alman Leopard 2 tankları üretilmiştir. Bu iki tank İngiliz Challenger 2’ler ile birlikte hala dünyanın en iyi tankları arasında gösterilir. 1979’dan beri üretilen Leopard 2 tankları yine Almanya’nın silah kısıtlamaları sebebiyle Türkiye’ye yollamıştır. Leopard 2A4 modeli 354 emekli Alman tankı, Alman ordusuna katılan yüksek nesil Leopard 2’lere yer açılması amacıyla ülkemize satıldı. O dönemden beri kullandığımız bu tanklar yapılan anlaşma sebebiyle Güneydoğu Anadolu bölgemizde kullanılamadılar.

Fırat Kalkanı Harekatı başlıyor, Modernizasyonun önemi anlaşılıyor.

2016 yılına geldiğimizde burnumuzun dibinde cereyan eden Suriye iç savaşında IŞİD ve YPG terör örgütüne yönelik müdahale amaçlı Fırat Kalkanı Harekatı başlatıldı. Geniş Suriye çöllerinde bolca tank kullanmamız gerekti. Elimizdeki birçok tankla birlikte M-60 ve Leopard 2A4’ler de operasyon süresince kullanıldı. Ama maalesef en az 10 Leopard 2A4 tankımız tanksavar silahları ve EYP-mayın patlamaları sebebiyle kullanılamaz hale getirildi. Suriye iç savaşı boyunca silahlı örgütlerin bolca kullandığı mobil tanksavar silah sistemlerinin tanklara yarattığı tehdit Türkiye’yi acilen önlem almaya itti.

Modernizasyon Hamleleri Yapılıyor

Türkiye acilen Alman yetkililer ile görüşüp Leopard 2A4’lerin modernizasyonu için adım atmaya çalışsa da henüz gerçekleşen 15 Temmuz darbe girişimi sonrasında darbe suçlularının iade süreci ve Almanların Türkiye’nin Leopard’ları Güneydoğu coğrafyasında kullanmasına tepki göstermeleri sebebiyle başarılı bir görüşme gerçekleştirilemedi ve elimizdeki diğer büyük tank gücü olan M-60’ların modernizasyonu başladı. Aselsan’ın geliştirdiği milli kaynaklı projeler ile M-60’lar modernize edildi ve ilerleyen dönemlerde yapılan Zeytin Dalı ve Barış Pınarı operasyonları başta olmak üzere tüm sınır ötesinde başarıyla kullanıldı.

Modernize Kapsamındaki Teknojiler

SARP UKSS 12.7mm

• Otomatik Hedef Takibi
• Bilgisayar tabanlı Atış Kontrol
• Haraket halinde ve Haraketli Hedeflere Atış

YAMGOZ 360° Yakın Mesafe Gözetleme Sistemi

• Yüksel Kalite gündüz Kamera Görüntüsü
• Gerçek Zamanlı Gözetleme
• UKSS ve AKS ile Tam Uyumluluk
• Kolay ve Hızlı Entegrasyon
• Otomatik Görüntü İşleme ve İyileştirme

TLUS Lazer Uyarı Sistemi

• Yüksek Algılama Hassasiyeti
• Tehdit Sınıflandırma Kabiliyeti
• Tehdit Teşhis ve Önceliklendirme
• Yüksek Tespit Olasılığı
• Çoklu Hedef Tespiti ve Takibi

ADİS Tank Sürücü Görüş Sistemi

• Durumsal Farkındalık
• Gece ve Gündüz Kullanım
• Üstün Görüş Kabiliyeti

ERA İlave Zırh Plakaları

AKKOR PULAT 360° Aktif Koruma Sistemi

İlave İç Koruma Kaplaması

Yangın Bastırma Sistemi

Sesli Uyarı Sistemi

Taret Arkası Kafes Zırh

Sis Havanları

Peki bu teknolojiler ne işe yarar?

• Tank sürücüsü ve komutanının görüş açısını ve görüş kabiliyetini geliştirme.
• Tanka yönelik ateşlenen kinetik enerjili veya patlayıcı özellikli mühimmatların havada tespiti.
• Tespit edilen mühimmatın karşı ateşleyiciler ile havada imha edilmesi veya yönünün değiştirilmesi.
• Tespit edilen mühimmatın, özel parçacıklı duman salınarak, (tanka ulaştığını sanması sonucu) tanka ulaşamadan kendini patlatmasını sağlamak.
• Tanka ulaşan mühimmatın patlamasının tank dış yüzeyine yerleştirilen reaktif yüzeyin yarattığı patlamayla sönümlenmesi ve alınan hasarın en aza indirilmesi.

Bu sistemlerin yardımları ile artık tanklarımız birçok ATGM türü roket ve füzeye karşı güçlü bir savunmaya sahip olacak, Mehmetçik’in güvenliği artacaktır. Umarız ki kısa zamanda Leopard 2A4’lerin de modernizasyonu tamamlanır.

Burak Orçan

Stratejik Ortak Misafir Yazar