Modern Dünyanın Kapısını Aralayan Teknoloji: V-2 Roketleri

V-2 (Vergeltungswaffe 2), dünyanın ilk uzun menzilli güdümlü füzesi. 20 Haziran 1944’teki uçuşuyla uzay sınırına ulaşmış ilk insan yapımı nesne.

Askeri uzun menzilli füzelerin çalışmaları henüz çiçeği burnunda mezun Wernher von Braun’un çalışmalarının Alman ordusunun ilgisini çekmesi ile başladı, bin yıl sürecek imparatorluğun kalbinin son atışları yaşanırken uzay çağının en önemli basamağı oldu.

Projenin en önemli ismi von Braun’du. Bilim adamı henüz 1920’lerin sonunda okuduğu Hermann Oberth’in Die Rakete zu den Planetenräumen (Gezegenler arası uzaya roket) kitabından etkilenerek Berlin teknik Üniversitesi’ne girdi ve burada Oberth ile sıvı yakıtlı motor testlerinde birlikte çalışma fırsatı buldu. Oberth Jules Verne romanlarından etkilenmiş bir bilimciydi ve ilk roket prototipini henüz 14 yaşındayken yapmıştı. Robert Esnault-Pelterie ve Konstantin Tsiolkovski ile birlikte tarihin tozlu sayfalarına “roketçiliğin ataları” olarak kazınacaklardı.

Almanya’da Nazi partisi yükselişe geçiyorken von Braun da doktora yapma uğraşı içerisindeydi. Bu süreçte sıvı yakıtlı roketler ile başarılı testler yapan von Braun yaptığı prototip roketlerden ikisi ile 2200 metre ve 3500 metreye ulaşmayı başardı. Bu iki başarılı denemeden sonra von Braun ve ekibi çok daha büyük bir tasarım düşünmeye başladılar. 25 tonluk bir tasarımın üzerine 1 tonluk askeri mühimmat yuvası düşünüldü. Ayrıca ikmal ve taşıma için gerekecek olan yollar da proje kapsamına alınmıştı. 1934’de hazırladığı “Sıvı itkili roketlerin yapımı ve teorik/deneysel çözümler” adlı tezi 1960’larda ortaya çıkana dek Nazilerce gizli bir belge olarak saklandı. 1939’a gelene dek Alman Mühendisler sık sık Amerikalı fizikçi Robert Goddart ile teknik detaylarla alakalı iletişim kuruyorlardı. Dünya’daki ilk sıvı yakıtlı roketi tasarlayıp uçuran Goddart bunu 1926 yılında yapmıştı. 1926-41 yılları arasında ekibiyle fırlattığı 34 roketle 2600 metre yüksekliğe ulaşmayı başarmıştı. von Braun Goddart’tan aldığı planlar ve yöntemleri Aggregat serisi roket motorlarının üretiminde kullandı.

Aggregat motor sistemlerinin dördüncüsü olan A-4 ünlü V-2 roketlerinde kullanılmıştı. Günümüz terminolojisinde A-4 ve V-2 kod isimleri kaynaşmıştır ve aynı roketi tanımlamak için kullanılır.

A4’ler ile oluşturulacak V-2’lerin 4 anahtar teknolojisi 1941 sonlarında tamamlanmıştı. Bunlar büyük sıvı yakıtlı roketler, süpersonik aerodinamik, jiroskoplu hedefleme ve jet kontrolü için dümen sistemi olarak sayılabilir. Lakin o dönemde Hitler bu teknolojiden etkilenmiş görünmüyordu. Öyle ki V-2’ler için “Sadece menzili uzun ve aşırı pahalı bir top” diyerek projeye olan isteksizliğini belirtmiştir.

Tüm olumsuzluklara rağmen von Braun ve ekibi geliştirmelere hız kesmeden devam ettiler.

A4 motorları %75 Etanol, %25 su karışımını yakıt olarak ve sıvı oksijeni oksitleme kaynağı olarak kullanacak şekilde geliştirildi. Su art alevin sıcaklığını düşürmeye yarayacak, soğutucu olarak davranacak, daha yumuşak bir yanlış sağlayacak ve termal stresi azaltacaktı.

Bu geliştirmeler sayesinde roket 65 saniyeliğine kendini taşıyabilmiş ve 80 kilometre irtifaya ulaşabilir duruma gelmiştir.

84.5 kilometre irtifaya ulaşılmış bir test gününde Walter Dornberger şöyle diyecekti:

“Bugün taşımacılıkta yeni bir çağ başlıyor; uzay seyahati çağı…”

Walter Dornberger Alman ordusunda görev almış bir topçu uzmanıydı. Peenmünde Askeri Araştırma Merkezi’nde birçok projeye önderlik etti. V-2 programının da lideriydi.

Henüz test aşamaları bitmeden müttefikler İsveç’e ve Polonya’ya düşen test roketi kalıntılarını ele geçirmişti. V-2 roket teknolojisini müttefiklere ulaştırmak için kurulmuş Polonyalı bir direniş örgütü tarafından düzenlenen Operation Most-III kapsamında ele geçirilen parçalar Ukrayna’ya götürülmüş ve incelemeler başlamıştı bile.

22 aralık 1942’de Hitler seri üretim için izin verdi. Albert Speer 1943 Haziran’ında roketin hazır olmasını tahmin ediyordu ama sorunların çözülmesi 1943’ün sonbaharını buldu. Savaş üretimi ve silahlanma Bakanı Saur ise haftada 2000 roket üretmeyi planlıyordu. Ne var ki alkol üretimi bile patates hasatını beklemek zorundaydı.

Test aşamalarında karşılaşılan birçok sorun adım adım çözüldü. Mesela tank basıncını ve ağırlığını düşürmek için yüksek akış sağlayan turbo pompalar geliştirildi. Böylece tank basıncı düşük olsa da yakıt çıkış hızı düşmedi.

1943’te von Braun “Uzun menzilli bombardıman” komisyonuna A-4 geliştirmelerinin pratikte tamamlanacağı sözünü verdi. Buna rağmen 1944’e gelindiğinde bile henüz tamamlanmış A-4 parçası yoktu. Tüm bu olumsuzluklara rağmen geliştirici ekibin azimli çalışmalarından etkilenen Hitler yüksek kapasiteli üretim yetkisini verdi. Belki de çöpe gidecek olan bu çalışmalar böylece hızlandı. Mittelbau-Dora toplama kampı yakınlarına buradaki tutuklular tarafından kurulan Mittelwerk fabrikasında üretim başladı. 1943’te Heinrich Maier çevresinde toplanan Avusturyalı direnişçi örgüt tarafından V-2 çizimleri Amerikan stratejik servisine gönderildi. Gönderilenler arasında fabrikanın yerine ait bilgiler ve çizimler de vardı. Böylece müttefikler fabrikaya hava saldırısı düzenleyebilecekti. (Sonraları bu grup parça parça yakalanmış ve Gestapo tarafından infaz edilmiştir.)

Bu bilgiler ışığında başlatılan Hidra operasyonu kapsamında İngiliz Hava Kuvvetleri test bölgelerini, geliştirme laboratuvarlarını, ön üretim alanlarını, bilim adamlarının ve teknikerlerin yaşam alanlarını ve liman kısımlarını bombaladılar.

Dornberger’in sözlerine göre “İlk izlenimlerin aksine hasar oldukça azdı.” 4-6 haftalık tamirat sürecinden sonra üretim tekrar başladı. Hasarın bir kısmı bilerek tamir edilmedi. Kalan yıkıntılar bir çeşit kamuflaj görevi gördüler ve bölgeye 9 ay boyunca saldırı gerçekleşmedi. Sonraki saldırıda 735 kişi öldü. Bunlardan 178’i üretimde görev alıyordu. Sonunda Almanlar testleri Kohnstein’de yeraltına taşıdılar. Burada 5200 roket zorla çalıştırılan işçiler tarafından üretildi.

Tüm bu geliştirme zorlukları yüzünden savaşın sonlarına ancak yetiştirilebilen ve başarısı görülemeyen roket teknolojisi müttefik kuvvetlerin Berlin’e ulaştırmalarının en büyük motivasyonlarından biri olmuştur.

Nazilerin düşüşü hızlanırken uzay çağının başlangıcı yaklaşıyordu. Hem de yine aynı ellerden; Wernher von Braun…