Suriye’de 2011 yılında başlayan iç savaş Esad rejimine karşı silahlanan Özgür Suriye Ordusu’nun (ÖSO) dışında birçok selefi ve farklı ideolojideki grupların ortaya çıkmasına sahne oldu. Bu örgütlerin en güçlü ve en tehlikelilerinden biri El Kaide’nin Suriye yapılanması olarak bilinen El Nusra. Örgüt 2012’de kurulmasının ardından birçok isim değişikliğine gitti ve son olarak kendilerini “Heyetül Tahrir-i Şam (Şam’ı Özgürleştirme Heyeti)” (HTŞ) adıyla duyurdu.
Nusra Cephesi, Nusra’dan ayrılıp kurulan IŞİD, Şam’ın Fethi Cephesi ve son olarak Heyetül Tahrir-i Şam…
HTŞ; Rusya, İran ve rejim güçlerinin operasyon düzenlemeyi planladığı ve birçok hava saldırısında bulunduğu, ‘rejim karşıtı grupların kalesi’ haline gelen İdlib’de en fazla sayıya sahip örgüt konumuna ulaştı. Peki Türkiye’nin de terör örgütü ilan ettiği HTŞ nasıl ve kim tarafından kuruldu? Hangi bölgeleri kaç militan ile kontrol ediyor? En önemlisi örgütün isim değişikliklerinin ve liderlerinin kronolojik sıralaması nedir?
HTŞ nasıl kuruldu?
Suriye’deki protestoların silahlı bir mücadeleye dönmesinin ardından ‘Irak El Kaide’si olduğu da iddia edilen ‘Irak İslam Devleti’ (IİD) Suriye’ye bir ekip gönderdi. Aralarında şu anki HTŞ’nin lideri Muhammed el Cevlani’nin de olduğu ekip, Nusra Cephesi’ni kurdu.
24 Ocak 2012: Nusra Cephesi’nin kurulduğu Muhammed el Cevlani tarafından duyuruldu.
Bir yılın ardından Suriye’de Özgür Suriye Ordusu (ÖSO) Rakka dahil birçok bölgeyi kontrol altına almaya başladı. Bu dönemde IİD ile güç mücadelesi başladı ve Nusra Cephesi bünyesinden Irak Şam İslam Devleti (IŞİD) ortaya çıktı. Nusra Cephesi ise El Kaide’ye biat ederek örgütün Suriye uzantısı olarak Suriye’de faaliyet göstermeye devam etti.
28 Temmuz 2016: Nusra Cephesi’nin lider kadrosu El Kaide kolu olarak faaliyet gösteren el-Nusra’nın feshedildiğini ve Şam’ın Fethi Cephesi’nin(ŞFC) kurulduğunu duyurdu. Bu karar da ABD ve Rusya’nın El Kaide’yi terör örgütü kabul edip saldırılar düzenlemesi ile birlikte diğer ‘muhalif gruplarla birleşme’ umudu etkin rol oynadı.
Örgütün lideri Nusra Cephesi’nin lideri Ebu Muhammed el Cevlani oldu.
28 Ocak 2017: Halep’in rejim güçlerinin kontrolüne geçmesi ve Türkiye ve Rusya inisiyatifinde başlayan Astana Görüşmeleri rejim karşıtı gruplar arasında ayrışmalara neden oldu ve Şam Fetih Cephesi, Nurettin Zenki Hareketi, Ahrarü’ş-Şam hareketinden ayrılanlar ve bazı küçük gruplar Heyetül Tahrir-i Şam‘ı kurduklarını duyurdu.
Örgütün lideri Ebu Cabir künyeli Haşim Eş Şeyh oldu.
Bu karardan birkaç gün önce ŞFC’nin ÖSO’ya bağlı gruplara saldırması, 6 örgütün (Sukur-el Şam, Fastakim, İslam Ordusu İdlib Kanadı, Mücahitler Ordusu, Şamiye Cephesi Batı Halep Teşkilatı, Şam’ın Devrimcileri) Ahraru’ş-Şam’a katılmasıyla sonuçlanmıştı.
19 Temmuz 2017: HTŞ, bünyesinde bulunan diğer gruplardan habersiz bir şekilde kendisinin en büyük rakibi olan Ahraru’ş-Şam hareketine karşı askeri operasyon başlattı.
21 Temmuz 2017’de Ahraru’ş-Şam kontrolündeki Cilvegözü sınır kapısının Suriye tarafı olan Bab El Hava sınır kapısı, HTŞ tarafından kontrol altına alındı. Burası İdlib’in dünyaya açılan tek noktası. Üç gün sonra da İdlib’in merkezindeki tüm Ahraru’ş-Şam kontrol noktaları HTŞ saldırısıyla örgütün eline geçti ve İdlib merkez tamamen HTŞ’nin hakimiyeti altına girdi.
Türkiye sınırı dahil birçok bölgeyi kontrol eden Ahraru’ş-Şam’ın, bu operasyonlar sonrasında gücünün neredeyse yüzde 50’sini kaybettiği belirtiliyor.
2 Ekim 2017: Örgütün genel lideri tekrar Ebu Muhammed el Cevlani olurken, eski lider Ebu Cabir Şura Meclisi emiri görevine getirildi.
HTŞ’nin Çözülme Aşaması
HTŞ’nin içerisindeki radikallerin Ahraru’ş-Şam’a ve diğer Astana gruplarına düzenlendiği operasyonlar HTŞ’nin çözülmesinin ilk adımı oldu. ‘Çatı örgüt’ içerisindeki en güçlü gruplardan olan ve sayısı 10 bine ulaştığı belirtilen Nurettin Zenki ve birçok farklı grup HTŞ’den ayrıldıklarını açıkladı.
El Kaide lideri Ayman Zevahiri, Nusra Cephesi’nin El Kaide ile olan ilişkisini kesmesini hiçbir zaman onaylamadığını açıklamasının ardından da HTŞ içerisinde ikinci çözülme safhası yaşandı.
27 Şubat 2018: El Kaide’ye biat eden ve HTŞ’den ayrılan üst düzey üyeler tarafından kurulan Hurras el Din (Dinin Muhafızları), henüz resmen El Kaide tarafından ‘Suriye kolu’ olarak tanınmadı. Hurras el Din’in kurulmasından sonra ise ülkedeki birçok El Kaide’ye yanlısı grup ve HTŞ içerisindeki üst düzey komutanlar örgüte katıldı. Pek kimsenin bilmediği bu örgüt resmi olarak liderlerini ve yönetici kadrolarını açıklamadı.
HTŞ’nin militan sayısı
HTŞ, birçok gruptan oluşan bir örgüt. İçerisindeki örgütler arasında yerel kaynakların bile isimlerini bilmediği grupların olduğu düşünülüyor. Bu nedenle örgütün militan sayısı konusunda kesin bir bilgi söz konusu değil. Kaynak taraması yapıldığında HTŞ’nin militan sayısı ABD kaynaklarına göre 10 bin civarındayken, genel kabul gören kanı örgütün 15-20 bin arasında militanı olduğu yönünde.
HTŞ’nin İdlib’de kontrol ettiği bölgeler
Konuyla ilgili Suriye Gündemi’nin hazırladığı İdlib’de muhaliflerin kontrol ettiği bölgeler adlı çalışmada HTŞ’nin hakim olduğu bölgeler gösterilmiş. Türkiye-İdlib sınırının tamamına yakınını kontrol eden örgüt, Hama’nın kuzeyi ve Halep’in batısında da toprakların yönetiminde söz sahibi.
Rusya’ya göre İdlib’in yüzde 70’i teröristlerin kontrolünde bulunuyor. Bu konuda resmi açıklama yapmayan Moskova yönetimi, bilindiği üzere Astana Görüşmeleri sonuç bildirgelerinde de ifade edildiği gibi El Kaide, HTŞ ve IŞİD’i terör örgütü kabul ediyor. Türkiye’ye yakın olan Ulusal Özgürleştirme Cephesi, HTŞ’den sonra en fazla toprağı kontrol eden bir diğer grup.
İdlib’de Güncel Son Durum Haritası ve HTŞ’nin Kontrol Ettiği Bölgeler
Türkiye HTŞ’yi terör örgütleri listesine aldı
Türkiye ilk olarak Nusra Cephesi’ni Mayıs 2014’te Rusya’dan bile daha önce Bakanlar Kurulu kararı ile “el-Kaide ile Bağlantılı Tüzel Kişi, Kuruluş veya Organizasyonlar” listesine ekleyerek terör örgütü olarak kabul etmişti.
31 Ağustos 2018 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanan kararda ise Heyet Tahrir Şam terör örgütleri listesine dahil edildi. Bu karar Resmi Gazete’de yayımlanan ‘DEAŞ ve El Kaide bağlantılı tüzel kişi, kuruluş ve organizasyonlar’ başlıklı maddenin ‘C’ fıkrasındaki El Nusra Cephesi’nin ismini güncellemesiyle gerçekleşti.
Kaynak: StratejikOrtak.com
https://stratejikortak.com/2019/01/idlib-harita-son-haberler.html
E-BÜLTENE ABONE OLUN
Stratejik Ortak yazarlarının makalesi ve haritalar ücretsiz e-postanıza gelsin.
Abone oldunuz, teşekkürler.
Bir şeyler yanlış oldu. Lütfen daha sonra tekrar deneyin.
