İnsanlık Tarihinin Utancı: Hocalı Katliamı

Hocalı Katliamı; Karabağ Savaşı sırasında 26 Şubat 1992 tarihinde Azerbaycan’ın Dağlık Karabağ bölgesindeki Hocalı kasabasında yaşanan ve Azerbaycanlı sivillerin Ermenistan’a bağlı kuvvetler tarafından toplu şekilde öldürülmesi olayıdır.

1980’li yılların ikinci yarısından itibaren SSCB’nin dağılma sürecine girmesi Azerbaycan ve Ermenistan arasında gerilimli bir süreci başlattı. Ermenistan Sosyalist Cumhuriyeti Azerbaycan’a ait olan Karabağ bölgesinin Dağlık kısmında Ermeni nüfusunun fazla olduğunu bahane ederek o bölgenin kendine ait olması gerektiğini iddia etti. Fakat bu topraklar bölge uluslararası örgütlerin de kabul ettiği gibi tarihi ve hukuki olarak Azerbaycan’a ait topraklardı.

Bölgedeki var olan gerilim 1988 yılında Dağlık Karabağ bölgesindeki Ermenilerin Azerbaycan’dan ayrılmak istemeleri ile daha da arttı. Dağlık Karabağ meclisi bir karar alarak Ermenistan’a bağlandığını ilan etti. Bunun üzerine Azerbaycan da Dağlık Karabağ bölgesinin özerk statüsünü kaldırdığını açıklayarak kendine bağlandığını ilan etti.

Dağlık Karabağ bölgesinde yaşanan bu gelişmeler iki ülke arasındaki savaşı başlatan sebep oldu. 1991 yılının sonlarında başlayan savaş Ermenilerin lehine gelişti. Rusların desteğini alan Ermeniler Dağlık Karabağ bölgesine girerek orayı işgal etmeye başladılar.

Hocalı

Dağlık Karabağ’da Ermeni saldırıları 1988 yılında başlamıştı. Dönem dönem çatışmalarla, zorunlu göçlerle ve  Bakü katliamı ile saldırılar 4. Yılına girmişti. 2 ülke arasındaki gerilim tırmanarak 1992 yılının şubat ayına kadar sürdü.

25’i-26 Şubat’a bağlayan Salı gecesi tarihin en büyük katliamlarından birini acıları, işkenceleri ve ölümü Dağlık Karabağ bölgesinde 2500 ailenin yaşadığı Hocalı yaşayacaktı.

7 bin kişinin yaşadığı Hocalıda halk  tarım ve hayvancılık ile uğraşıyordu.

3 nehir ile kıyısı olan, bölgedeki tek havalimanına sahip olan ve otoyolların güzergahında bulunan Hocalı stratejik bir öneme sahipti. Haftalardır yaşanan çatışmalar 25’i- 26 şubata bağlayan gece farklı bir boyut kazandı. Gece yarısı verilen emir sonucu tüm zırhlı araçlar Hocalıya ateş açmaya başladı. O gece onlarca insan katledildi.

Ermeni askerlerinin kurdukları esir kampları tarihin en utanç verici olaylarından birisidir. Hiçbir ayrım yapmadan günlerce süren işkenceler yapıldı.

Bu işkenceler ve saldırılar sonucunda resmi verilere görev 106’sı kadın, 63’ü çocuk 70’i yaşlı olmak üzere 613  Azerbaycan vatandaşı hayatını kaybetti. 487 yaralı 1275 kişi ölüm kamplarında işkenceye maruz kaldı. 150’si bugün bile kayıp olan ve mezarı olmayan vatandaşlar mevcut.

1992 yılında Hocalı’da bir savaş değil soykırım yaşanmıştı ve tüm dünya bu olaya seyirci kaldı.