Suriye’deki Koronavirüs Tehdidi

Güneyde Esad’ın toprakları, kuzey doğuda petrol ve terör üzerinde yükselen PYD bölgesi ve kuzeybatıda düzenden tamamen yoksun, dağınık ve panik haldeki ev sahipliği yapan muhalif bölgesi, ve ülkenin hemen her tarafına yayılmış İranlı milisler. Böylesi kaotik bir coğrafyada tüm dünyayı etkisi altına alan koronavirüsün etkisinin nasıl olacağı herkesin merak konusu. Hatta koronavirüsü 2011’den beri süregelen ve bitmek bilmeyen savaşın sonuçlanması için bir fırsat olarak görenler bile var. Zira durumdan endişe duyan birçok uluslararası örgüt korona bahanesiyle ateşkes çağrısında bulundular bile. Koronavirüsünün tüm dünyada yayılması ve Suriye’nin önemli müttefiki İran’ın koronanın en sert seyrettiği ülkelerden biri olması (Suriye’de 120.000 civarı İranlı milis olduğunu hatırlatmak gerek) göz önüne alındığında durum gerçekten korkutucu. Ülkenin her bir tarafında yüz binlerce milis, çeşitli ülkelerden yüz binlerce asker, ve oradan oraya sürüklenen sayıları milyonları bulan sivil halk var ve koronavirüs konusunda bu insanların çoğunun hiçbir önemi yok. Tüm bunlara rağmen ülkede bugün itibariyle sadece 19 koronavirüs vakası ve iki ölüm olduğu duyuruldu. Esad yönetiminin ketumluğu gerçek vaka sayısının gizlendiği dedikodularını yayarken zaten diğer bölgelerdeki idari ve tıbbi eksikliklerin salgının ülkedeki durumunu gizlediği şüphesiz bir durum. Peki bu durumda Suriye’de ne olacak? Sürekli yarın yokmuş gibi savaşan milislere ve basit ihtiyaçlarından bile yoksun sivil halka ne olacak? Birbirine öldüresiye saldıran onca düşman arasına görünmez olan bir düşman daha mı eklendi?

Bu endişelerimi paylaşan insanlar arasında Suriyeliler de var. Deutsche Welle’ye konuşan bir İdlipli şöyle söylüyor:

Eğer korona İdlip’e ulaşırsa bu hepimiz için son olur. Her yer bombalandı, burada neredeyse hiç hastane kalmadı.

Uluslararası Kurtarma Komitesi’nin 23 Mart tarihli raporuna göre idlip’te son 1 yılda 85 hastane bombalandı. Dünya Sağlık Örgütü’nün verilerine göre ise 2016-2019 arasında Suriye kuzeybatısındaki sağlık kuruluşlarına 494 saldırı oldu. Sadece bu bölgede 3 milyon sivilin yaşamaya çalıştığını da hatırlatmak gerek.

Kuzeybatı Suriye’de sağlık hizmetleri sunmak için çabalayanlar arasında Türk Kızılayı ve Uluslararası Mavi Hilal Örgütü de var. Bunların bünyesinde bölge halkına tıbbi yardım malzemelerinin yanı sıra doktor ve test desteği de sunuluyor. Bölgede yapılan testler Adana ve Gaziantep’e getirilip inceleniyor ve sonuçlar çıkarılıyor. Ama tüm bunlar yetersiz. Zira halkın bırakın sağlık kuruluşlarına ulaşmak, su ve sabun gibi temel temizlik ihtiyaçlarına bile erişebilecek durumları yok. Su çok kısıtlı, sabun inanılmaz pahalı ve el dezenfektanları neredeyse hayali bir lüks. Tüm bu durumlar ışığında Dünya Sağlık Örgütü idlip’i dünyada koronavirüse karşı en savunmasız şehirlerden birisi olarak kabul ediyor. Yavaş ama emin adımlarla ilerleyen bir Tsunami misali koronavirüs İdlip’e ulaştığında sonuçlar korkunç olacaktır.

Durumu değerlendiren uzmanlara göre yakın gelecekte sadece Suriye kuzeyinde yüz binlerce insan virüsten dolayı ölebilir.

En ufak gerginlikte bile yüz binlerce insanın Türkiye sınırına kaçacağını da düşünürsek, virüsün Suriye ve Türkiye için yaratacağı etki yıkıcı olabilir.

Tam bu noktada Suriye, dünyayı pençesinde tutan virüse karşı korumasız ve olası bir salgın karşısında tamamen kırılgan potansiyeli ile, yanıbaşımızda duruyor. Umarız en kısa zamanda virüsün yayılımı ve iç savaş sona erer. Aksi halde bölgede hiç karşılaşılmamış türde bir kriz patlak verebilir…

Burak Orçan

Stratejik Ortak Misafir Yazar