Dünya tarihi, siyasi güç dengeleri, ticaret yolları ve askeri yayılmalarla şekillenmiştir. Bu süreçte en belirleyici aktörlerden biri de şüphesiz Avrupa olmuştur. 15. yüzyıldan itibaren başlayan sömürgecilik dönemi, Avrupa devletlerinin dünya üzerindeki birçok bölgeyi işgal etmesiyle siyasi, ekonomik ve kültürel olarak büyük değişimlere yol açmıştır.
Aşağıdaki harita, hangi ülkelerin Avrupa tarafından sömürgeleştirildiğini, hangilerinin sadece kısmen Avrupa etkisi altında kaldığını ve hangilerinin tamamen bağımsız kaldığını gösteriyor. Görsel, tarihsel gerçekleri renk kodlarıyla sade biçimde sunarak, Avrupa’nın küresel ölçekteki etkisinin boyutunu gözler önüne seriyor.
1. Avrupa Tarafından Sömürgeleştirilmiş veya Kontrol Edilmiş Ülkeler (Yeşil)
Bu grupta yer alan ülkeler, Avrupa güçlerinin doğrudan yönetimi veya himayesi altına girmiştir. İngiltere, Fransa, İspanya, Portekiz gibi ülkeler bu geniş sömürge ağını oluşturmuş; özellikle Afrika, Güney Asya, Güneydoğu Asya ve Amerika kıtalarında hâkimiyet kurmuştur.
2. Avrupa Tarafından Kısmen Kontrol Edilmiş veya Etkilenmiş Ülkeler (Mor)
Bu ülkeler, doğrudan sömürge statüsünde olmasalar da, Avrupa’nın siyasi, ekonomik ya da askeri baskısıyla şekillenmiştir. Çin, İran, Osmanlı sonrası Orta Doğu ülkeleri bu kategoride yer alır. Bu etki çoğunlukla kapitülasyonlar, ticaret anlaşmaları ya da askeri müdahaleler şeklinde olmuştur.
3. Avrupa Tarafından Hiç Sömürgeleştirilmemiş Ülkeler (Kırmızı)
Bu ülkeler, Avrupa’nın doğrudan yönetiminden tamamen bağımsız kalmayı başarmıştır. Haritada bu kategoriye giren çok az sayıda ülke yer almakta:
• Japonya: Modernleşme sürecini erken tamamlayarak Batılı güçlerin etkisine direndi.
• Tayland: Güneydoğu Asya’da sömürgeleştirilmeyen tek ülke.
• Liberya: Amerika’dan Afrika’ya göç eden eski kölelerce kuruldu ve Batı Afrika’da bağımsız kaldı.
• Kuzey Kore: Kore’nin Japon işgali dışında Batılı güçlerden doğrudan etki almadı.
• Nepal: Himalayalardaki konumu sayesinde bağımsızlığını koruyabildi ve Avrupa güçlerinin doğrudan yönetimine hiç girmedi.
E-BÜLTENE ABONE OLUN
Stratejik Ortak yazarlarının makalesi ve haritalar ücretsiz e-postanıza gelsin.
Abone oldunuz, teşekkürler.
Bir şeyler yanlış oldu. Lütfen daha sonra tekrar deneyin.
