Başörtüsü, birçok Müslüman kadın için dini bir sembol olmanın ötesinde, kimlik ve inanç ifadesidir. Ancak dünya genelinde, özellikle Müslüman nüfusun çoğunlukta olduğu bazı ülkelerde başörtüsüne yönelik çeşitli yasal kısıtlamalar getirildiği görülüyor. Bu yasaklar, kimi zaman kamu kurumlarıyla sınırlı kalırken, kimi yerlerde ise tamamen kamusal alanda uygulanıyor.
Bu yazıda, başörtüsü yasağı uygulayan Müslüman ülkeleri ele alıyoruz. Haritada yer alan bu ülkeler üç kategoriye ayrılmış: tam kamusal yasak, kamu kurumlarında yasak ve kısmi kısıtlamalar. Listede yer alan ülkelerin çoğu, Sovyet geçmişine sahip Orta Asya ülkeleri olup, laiklik anlayışı ve devlet politikaları nedeniyle bu tür düzenlemelere gitmişlerdir.
Başörtüsüne Yasal Sınırlama Getiren Ülkeler ve Detayları
Tacikistan (Tam kamusal yasak – kırmızı)
Tacikistan, başörtüsüne en katı yaklaşımı sergileyen ülkelerden biridir. Kamuya açık alanlarda başörtüsü takmak fiilen yasaktır. Hükûmet, bu yasağı “aşırıcılığa karşı mücadele” gerekçesiyle savunmaktadır. Dini kıyafetlerin teşhiri, geleneksel Tacik kültürüne tehdit olarak algılanmaktadır.
Azerbaycan (Kamu kurumlarında yasak – turuncu)
Azerbaycan’da başörtüsü kamusal alanda yasak olmasa da devlet okullarında ve resmi dairelerde takılması yasaktır. Laik anayasa çerçevesinde, devletin dini tarafsızlığına vurgu yapılır. Bu da eğitim gibi alanlarda başörtüsüne sınırlama getirilmesine neden olmuştur.
Kazakistan (Kamu kurumlarında yasak – turuncu)
Kazakistan da laiklik ilkesine bağlı bir devlettir. Devlet okullarında ve resmi kurumlardaki kıyafet kuralları çerçevesinde başörtüsü yasaktır. Özellikle eğitim alanında katı uygulamalar göze çarpar.
Türkmenistan (Kısmi kısıtlamalar – mor)
Türkmenistan’da doğrudan bir yasa olmamakla birlikte, toplumda ve bazı devlet kurumlarında başörtüsü kullanımına karşı uygulamalar söz konusudur. Bu nedenle “kısmi kısıtlama” kategorisinde değerlendirilir.
Özbekistan (Kısmi kısıtlamalar – mor)
Özbekistan’da da benzer şekilde başörtüsüne dair açık bir yasak bulunmasa da, uzun yıllar boyunca örtüye karşı baskıcı politikalar uygulanmıştır. Son dönemde bu baskılar azalmış olsa da hâlâ birçok kamu alanında örtünmeye yönelik dolaylı kısıtlamalar sürmektedir.
İlginç olan, bu tür kısıtlamaların çoğunlukla Müslüman nüfusun yoğun olduğu ülkelerde, özellikle de eski Sovyet etkisi altındaki cumhuriyetlerde görülmesidir. Bu durum, laiklik anlayışının bölgesel farklılıklar gösterebildiğini ve devlet-din ilişkilerinin her ülkenin sosyopolitik geçmişine göre şekillendiğini gösteriyor.
E-BÜLTENE ABONE OLUN
Stratejik Ortak yazarlarının makalesi ve haritalar ücretsiz e-postanıza gelsin.
Abone oldunuz, teşekkürler.
Bir şeyler yanlış oldu. Lütfen daha sonra tekrar deneyin.
