Panama Belgeleri ve Küresel Yozlaşma

Dünyanın en büyük 4. offshore hukuk firması Panama menşeli Mossack Fonseca’ya ait yaklaşık 11.5 milyon sayfalık dokümanın sızmasıyla, aralarında 12 lider ve 143 politikacının da olduğu binlerce kişinin offshore hesapları ortaya çıktı. Şirkete ait 40 yıllık kayıt altına alınmış veri, toplam 11,5 milyon dosya 2,6 terabaytlık bir yer kapsıyor. Bu da Wikileaks’da ortaya çıkan belgelerin tam olarak bin beşyüz katına denk geliyor. Belgelere göre, şirket, müşterilerinin vergi kaçırmasına ve kara para aklamasına yardımcı oldu.

Kim sızdırdı?
Panamalı hukuk firması Mossack Fonseca sızıntının kaynağını oluşturuyor. Belgelerse Almanya’nın “Süddeutsche Zeitung” gazetesi ve Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu’nun (ICIJ) yürüttüğü ortak çalışma sonrasında gün yüzüne çıkabilmiş. Konsorsiyum, bir yıllık araştırmasının ardından servis ettiği belgelerde ilk olarak 12 dünya lideri ve 143 politikacıya ait offshore hesapları tespit edildi. Tam listenin ise Mayıs ayının başında açıklanacağını duyurdu. Mossack Fonseca tarafında kimden yardım aldıkları ise hala meçhul.
Belgelerde ismi geçen isimlerse dudak uçuklatır türden. Siyasi liderler, sanatçılar, sporcular ve dünyanın her tarafından çeşitli tanınmış simaların yer aldığı belgelere Panama Papers (Panama Belgeleri) ismi verildi.

Panama Belgelerindeki liderler ve ünlüler
Panama belgelerinde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, İngiltere Başbakanı David Cameron’ın babası, İzlanda Başbakanı Sigmundur Davíd Gunnlaugsson ve eşi, Pakistan Başbakanı Nawaz Şerif’in çocukları, Malezya Başbakanı Necib Rizak’ın oğlu, Ukrayna Devlet Başkanı Petro Poroşenko, Arjantin Devlet Başkanı Mauricio Macri, Beşşar Esad, dünyanın en ünlü futbolcularından olan Lionel Messi ve babası, 8 yıl futboldan men cezası alan UEFA Başkanı Michel Platini ve daha birçok isim yer alıyor.

Forbes’ın milyarderler listesinde bulunan 29 kişinin ismi de yine belgelerde yer alıyor. Öte yandan haklarında yakalama kararı çıkarılmış kişilere ve uyuşturucu baronlarına da bu belgelerde rastlamak mümkün. Dokümanlarda İngiltere’deki Lordlar Kamarası’ndan altı lordun, iktidardaki Muhafazakar Parti’den üç eski vekilin, yine İngiltere’deki siyasi partilere bağış yapan çok sayıda kişinin isimlerinin de geçtiği öne sürüldü. Listede Türkiye’den de isimlerin olduğu iddia edildi fakat bunların varlığını öğrenebilmek için Mayıs’a kadar beklemek gerekiyor. Zira Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu’nun (ICIJ) Mayıs ayında tüm listeyi açıklaması bekleniyor. İlk gelen dalganın Amerika’yla hiçbir bağının olmaması ise kafalarda soru işaretlerine neden oldu.

Panama Belgelerine ilk tepkiler:
Panama’nın Devlet Başkanı Juan Carlos Varela, ülkesindeki offshore şirketleriyle ilgili bilgilerin sızdırılmasının ardından açılacak tüm soruşturmalar için “güçlü bir şekilde” işbirliği yapacaklarını açıkladı. Varela, son gelişmelerin hükümetin ülkenin finans endüstrisindeki yasa dışı eylemlere “sıfır hoşgörü” politikasına gölge düşürmemesi gerektiğini vurguladı.

AFP’nin haberine göre; Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov, gazetecilere yaptığı açıklamada, Panama Belgeleri üzerinde çalışan araştırmacı gazetecilerin eski ABD’li yetkililer ve istihbarat servisi ajanları olduğunu öne sürdü. “Biz bu sözde gazeteciler topluluğunu biliyoruz” diyen Peskov, “Gerçek meslekleri gazetecilik olmayan birçok gazeteci var: ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan birçok yetili, CIA ve başkaca gizli servislerden ajanlar…” ifadelerini kullandı. Sızdırılan belgelerin Rusya lideri Putin’i hedef aldığını savunan Peskov, “Ana hedef; Putin, Rusya, ülkemiz, istikrarımız ve gelecek seçimler” diyerek, belgelerde Rusya lideri ile ilgili yeni ya da somut bir şey olmadığını öne sürdü.

Avustralya Vergi Müdürlüğü (ATO), dünya genelinde çok sayıda önemli ismi etkileyen Panamalı hukuk firması Mossack Fonseca’dan sızan belgelerle ilgili yaptığı açıklamada, belgelerde ismi geçen 800 Avustralyalı vergi mükellefinin incelemeye alındığını belirtti.

İzlanda Başbakanı Sigmundur David Gunnlangsson’ın gazetecilerle yaptığı toplantıda kendisine vergi kaçakçılığı ve eşinin mal varlığının sorulması üzerine “Suç işlemişim gibi bir havanın oluşturulmasına izin vermeyeceğim” demiş ve toplantıyı terk etmişti. Sigmundur, yaptığı açıklamada ise istifa etmeyeceğini açıkladı.
Fransa’da ve İspanya’da yargı mercileri, Panama belgelerinin sızdırılmasının ardından olaya ilişkin soruşturma başlattı.

Şimdi ne olacak?
Panama Belgelerinin ilk dalgası uzun bir süre gündemdeki yerini koruyacakmış gibi gözüküyor, zaten Mayıs ayında da asıl dalganın gelmesi bekleniyor. Belgeler, görünen o ki ismi geçen liderleri dış politikadan ziyade iç politikada zorlayacak. Zira Poroşenko ve Putin gibi kanlı-bıçaklı olan liderler bile money laundering (kara para aklama) işinde aynı safta yer alabiliyorlar ama önemli olan liderlerin kendi halklarının bahsi geçen offshore hesapları ve büyük miktarda gerçekleşen vergi kaçakçılığını nasıl değerlendireceği. Başta Rusya olmak üzere belgelere resmi yollardan yalanlamalar gelmeye başladı bile. Bazı ülkelerse olayı yargı aşamasına taşıdılar ancak söz konusu davaların güvenilirliği şimdiden şüphe altında. Şahsen birkaç kuklanın yem edileceğini soruşturma ve davaların asla asıl isimlere ulaşamayacağı kanaatindeyim-belki 1-2 istisna olabilir. Ülkelerin vatandaşlarında ise ‘Biz şimdi kime güvenelim?’ algısı oluşmuş durumda. Desteklediği devlet başkanı kendi ülkesinden vergi kaçırıyor, en sevdiği sporcu kara para aklıyor, albümünü satın aldığı şarkıcı aslında bir vergi kaçakçısı v.s.

Belgeler belirli bir coğrafyayı ya da belirli bir ülkeyi değil tüm dünyayı ilgilendiriyor. Uganda’da bir şirket petrol sahasından 400 milyon dolar vergi kaçırmak için Mossack Fonseca’yı aracı olarak kullanmış. Hastanelerine yeterli tıbbi cihazları bile alamayan bu yoksul Afrika ülkesi yıllarca hukuk mücadelesi vermesine rağmen, bu parayı geri alamamış. Yıllarca sivilleri bombalayan Suriye Hava Kuvvetleri’ne ve Hava kuvvetleri ile iş yapan firmalara yaptırımlar devreye sokulmuştu. Ancak sızan belgeler bu yaptırımların ‘basit kâğıt’ işlemleriyle Mossack Fonseca üzerinden bypass edildiğini gösteriyor. Üstelik bu firmalar arasında Suriye’de rejime sert eleştiriler getiren İngiltere’den şirketler de bulunuyor. Endonezya, Güney Afrika ve Suriye gibi ülkelerin fakir insanlarının sırtından milyarlarca dolar haksız kazanç elde eden şirketler adeta şeytanla yarışmış!

Bir işçi çocuğu olarak tüm bu yaşananlardan sonra Balzac’ın güncelliğini hiç yitirmediği o sözü geldi aklıma: “Adalet büyük sineklerin delip geçtiği, küçük sineklerin ise takılıp kaldığı bir örümcek ağıdır.”

Mücahid Keskinoğlu

StratejikOrtak.com MİSAFİR YAZAR

http://www.aljazeera.com/indepth/opinion/2016/04/panama-papers-care-160404093556156.html
 http://www.aljazeera.com.tr/haber/panama-belgeleriyle-sizan-dramlar
http://www.aljazeera.com.tr/haber/gizli-hesaplar-ortaya-cikti
http://www.yenisafak.com/dunya/panama-belgeleri-ulkeleri-ve-liderleri-yerinden-oynatti-2444736
http://tr.euronews.com/2016/04/04/panama-belgeleri-vergi-kaciranlar-arasinda-yok-yok/
http://tr.euronews.com/2016/04/04/panama-belgeleri-buz-daginin-gorunen-kismi
http://www.yenisafak.com/dunya/panama-baskanindan-panama-belgeleri-aciklamasi-2444841
http://www.yenisafak.com/dunya/panama-belgeleri-avustralyayi-harekete-gecirdi-2444895
http://tr.euronews.com/2016/04/04/izlanda-basbakani-gunnlaugsson-istifa-etmeyecegim/
http://tr.euronews.com/2016/04/04/kremlin-panama-belgeleri-nin-ana-hedefi-putin/