En Uzun Süreli Askeri Kuşatma: Saraybosna Kuşatması

Yugoslavya’nın dağılma sürecinde yeni devletler oluşmaya başlıyordu. Ama Bosna Hersek devlet oluşturmak için etnik yoğunluğa sahip değildi. 1991 sayımlarına göre Bosna Hersek nüfusunun yüzde 45,3’ünü Müslümanlar, yüzde 31,3’ünü Sırplar ve yüzde 17,3’ünü de Hırvatlar oluşturuyordu. Geri kalanların arasında ise Yugoslavlar, Çingeneler, Macarlar, Karadağlılar ve Yahudiler vardı.

Yugoslavya’nın dağılmasından sonra Sırplar süratle silahlanıyorlardı. Sırplar ‘müslümanlaşmış Sırp’ olarak gördüğü Boşnaklara karşı savaş hazırlığı yaparken, Boşnaklar Saraybosna sokaklarında barış yanlısı gösteriler yapıyordu. 5 Nisan’da yapılan bir gösteride yüksek binalardan kalabalığın üstüne ateş açıldı ve Boşnak Suada Dilberoviç isimli Dubrovnikli tıp fakültesi öğrencisi hayatını kaybetti.

Bunun üzerine savaş resmen başlamış oldu ve 6 Nisan 1992’de Sırplar, Müslümanların çoğunlukta olduğu kentlere saldırmaya başladılar. Son ana kadar barış ümitlerini koruyan Bosna-Hersek hiçbir çıkar yolu kalmadığını anlayınca Cumhurbaşkanı Aliya İzzetbegoviç (20 Haziran 1992’de) resmen savaş ilan etti. , aynı gün meclisi feshetti ve başkomutan sıfatıyla ütün yetkilerini üstlendi. 26 Haziran 1992’de de düzenli birliklerden oluşan Bosna Ordusunu kurdu.

Saray Bosna, Bosna Hersek’in başkentidir. Geçmiş 100 yıl boyunca Saraybosna 6 farklı devletin içinde yer almış ve içinde barındıran farklı etnik gruplardan dolayı Saraybosna ”Avrupa’nın Kudus’ü” olarak adlandırılmaktadır. Katoliklerin ruhani lideri Papa Francis’te, “Saraybosna, Batı’nın Kudüs’üdür” demiştir.

Modern tarihin bir başkente yönelik uygulanan en uzun süreli askeri kuşatması olan,


Saraybosna Kuşatması hakkında kısa bilgiler:

* Şehre 480.000 ile 500.000 arasında roket düştüğü bilinen Saraybosna’ya günde 329 roket atılıyordu.

* Savaş sırasındaki 22 Temmuz 1993 tarihi, en fazla roketin atıldığı gündür. Bu günde şehre 3.777 roket atılmıştır.

* 17,689 kişinin kayıp olduğu bildirilmiş, sadece 999 tanesine ulaşılmıştır.

* Sistematik olarak savaş boyunca 44 bin Boşnak kadınına ve kızına Sırp güçleri tarafından tecavüz edilmiştir.

* Saraybosna’da çocukların sayıları 65.000 ile 80.000 arasındaydı. Keskin nişancıların hedeflerinin %40’ına yakını da hızlı koşamayan çocuklardı. Bunun yanında keskin nişancılar günde 5 ile 15 arasında kişiyi de yaralıyordu.

* 1993’te Saraybosna Belediye Başkanının maaşı sadece 2 dolardı.

* Saraybosna kuşatması 3.5 yıl sürdü ve modern savaş tarihinin en uzun süren kuşatması oldu.

* Savaş sırasında bölgeye uygulanan silah ambargosuna rağmen Türkiye ve İran gibi Müslüman nüfuslu ülkelerden silah yardımı yapılmıştır. Bosna-Hersek’e en büyük insani ve askeri yardımı, sanki kendi ülkesi savaşa girmiş gibi teyakkuzda olan Türkiye yapmıştır.

* Savaştan önce 520.000 olan Saraybosna’nın nüfusu, 349.000’e düşmüştür.

* Kuşatma sırasında sayılabilen resmi rakamlarla 11.541 kişi ölmüştür. Öldürülenlerin 1600’ü çocuk.

* 5 Nisan 1992’de başlayan kuşatma 29. Şubat 1996’da tamamen kalkmıştır.

1995 Ağustos sonu itibariyle NATO uçakları Hırvatistan ve Bosna Hersek’teki Sırp mevzilerini bombalamaya başladı. NATO bombardımanlarından 2 ay sonra ise ateşkes sağlanmış ve sene sonunda 14 Aralık 1995 Dayton Barış Antlaşması ile Bosna Hersek’te barış sağlanmıştır.

Yugoslavya dağıltıktan sonra aynı topraklar üzerinde ise, son olarak 2008’de Kosova ile birlikte 7 devlet kurulmuştur.


Yugoslavya devletleri:

Bosna-Hersek, Hırvatistan, Slovenya, Makedonya, Sırbistan, Karadağ, Kosova

Ek olarak Arşidük Franz Ferdinand‘ın bir Sırp Gavrilo Princip tarafından öldürülmesiyle 1. Dünya Savaşı‘nı başlatan olay, Saraybosna’daki Latin Köprüsü‘nde olmuştu.

Kaynak:
http://www.dunyabulteni.net/haber/204777/savas-tarihinin-en-uzun-kusatmasi-saraybosna 
http://www.celebialper.com/ulkeler/bosna-hersek/saraybosna-kusatma-altinda-4-yil.html 
http://onedio.com/haber/papa-saraybosna-bati-nin-kudus-udur–522365 
http://www.aljazeera.com.tr/haber/kusatma-altinda-saraybosna