3. Dünya Savaşı Perspektifinde Asya-Pasifik

Ne tarafından tutulursa tutulsun her yönüyle negatif bir olgu oluşturan Dünya Savaşı fikri, devlet başkanları tarafından stratejik bir adım olmaktan öte son çare dahi olamayacağı fikrine evrilmektedir. Zira 2. Dünya Savaşı’nın dünyaya verdiği mesaj açıktı: Savaşın kazananı değil yalnızca daha az kaybedeni olur.

Söz konusu mesaj sonrası saldırgan davranışların sahipleri ve azmettirenleri, yeni bir Dünya Savaşı oluşturmak yerine Bölgesel Çatışmalar oluşturmayı seçti. Suriye ve Irak’ın bulunduğu Ortadoğu, Kırım ve Ukrayna’nın bulunduğu Kuzeydoğu Avrupa, Libya ve Mısır’ın bulunduğu Kuzey Afrika, Afganistan’ın bulunduğu Batı Asya gibi örnekleri vermek yerinde olacaktır.

İnsanın ihtiyaçları ile tutkuları arasındaki denge bozulmuştur.

Jean-Jacques ROUSSEAU’nun doğa durumu analizinde belirttiği gibi insanın ihtiyaçları ile tutkuları arasındaki dengenin bozulması, barış durumunu tehdit etmektedir. Bölgesel çatışmalarla bulunan az kanlı çözüm ancak orta vadeli çözüm olabilecek, doymak bilmeyen tutkular uzun vadede yeni bir Dünya Savaşı meydana getirecektir.

Üçüncü Dünya Savaşı’nın nedeni artan milliyetçilik anlayışı ve emperyal istekler olacaktır.

Birinci Dünya Savaşı’ndaki artan milliyetçilik anlayışı ve İkinci Dünya Savaşındaki artan emperyal istekler birleşerek olası Üçüncü Dünya Savaşı’nın nedenini belirleyecektir.

Günümüzde etnik ve dini çatışmalara sahne olan, emperyal güçleri bünyesinde barındıran ve diğer emperyal güçlerin odak noktası konumunda bulunan Asya-Pasifik, fitilin ateşleneceği yer olması yüksek ihtimaldedir.

Asya-Pasifik bölgesinin yeni bir Dünya Savaşına ev sahipliği yapmasını 5 nedende ele alınacaktır.

GÜNEY ÇİN DENİZİ SORUNU

Denizler üzerinde egemenlik iddialarına dayalı çatışmalar dünyanın çeşitli bölgelerinde farklı düzeylerde görülmektedir. Güney Çin Denizi’ndeki durum bunlardan birisi olmakla birlikte ayırıcı özellikleri vardır.

6 devletin hak iddialarının havada uçuşmasının en önemli sebebi ekonomiktir. Zira ticari yük gemilerinin, Avrupa ve Orta Doğu’dan Asya’nın doğusuna ulaşması için Güney Çin Denizi’nden geçmesi gerekmektedir. Bu rota yıllık 4.58 trilyon euroluk bir ticaret rotasıdır.

Ticari rotaların yanı sıra petrol ve doğalgaz rezervlerine sahip olan bu alan fazlasıyla iştah kabartmaktadır. Dünya Bankası verilerine göre Güney Çin Denizi yaklaşık yedi milyon varillik petrol ve 25 trilyon metreküp gaz rezervine sahiptir.

Malezya, Brunei, Filipinler, Vietnam, Tayvan ve Çin’in başını çektiği bu soruna ABD ve Japonya’da dışarıdan müdahale ve görüşlerini yöneltmektedirler.

Çin Halk Cumhuriyeti ve Tayvan’ın Güney Çin Denizi’nde dokuz çizgi hattı verilen U şeklinde alandaki hak iddiaları tarihsel gerekçelere dayanıyor. Filipinler ve Malezya gibi ülkeler ise bu gerekçeleri kabul etmeyerek konuyu uluslararası alanda BM ve ASEAN çerçevesinde çözmeyi istemektedir. Çin Halk Cumhuriyeti ise daha avantajlı olduğu düşüncesiyle ikili temasları tercih etmektedir. Filipinler, Malezya ve Vietnam iddialarını 2009’da Kıta Sahanlığının Sınırlandırılması konusunda BM Komisyonuna taşımışlardır. Çin Halk Cumhuriyeti resmi düzeyde dokuz nokta çizgisi iddiasını tekrarlamıştır. Filipinler, Malezya ve Vietnam BM Deniz Hukuku Sözleşmesi çerçevesinde destek beklemelerinin yanında, ABD ve Japonya’dan da destek ummaktadırlar. Malezya, Çin Halk Cumhuriyeti ve Tayvan’a kamuoyu önünde açıkça karşı çıkmadan resmi kanallardan pozisyonunu deklare etmektedir. Büyük pay kapma amacındaki devletlerin çeşitli önerileri olsa da kesin bir anlaşmaya varılamamıştır.

Güney Çin Denizi’nde yer alan ülkelerin silahlanmaları, büyüyen ekonomileri ve nüfusları, sorunun tırmanması halinde uluslararası sistem bakımından tehlikeli noktalara gidebileceğini göstermektedir.

ŞANGHAY İŞBİRLİĞİ ÖRGÜTÜ

Üye ülkeler arasında karşılıklı güven, iyi komşuluk ve dostluk ilişkilerinin güçlendirilmesi, bölgesel barış, güvenlik ve istikrarın korunması için ortak çaba sarfedilmesi, terörizm, köktencilik, ayrılıkçılık, örgütlü suçlar ve yasadışı göçle ortak mücadele edilmesi, ayrıca siyaset, ekonomi, bilim ve teknoloji, kültür ve eğitim, enerji, çevre konularında işbirliğinin geliştirilmesidir. Bu parametreleri amaçları arasında sıralayan örgütün aslında Batı Birliği’ne karşı meydana getirilen bir platformdan öte olmadığı bilinen bir gerçektir.

Batı Kulübünün ve Şanghay İşbirliği Örgütü’nün hızlı gelişmesi ve çıkar çatışmaları yaşamaları kutuplaşmaya neden olmaktadır. Bu ayrışma şuan için keskin olmasa da diğer devletleri yavaşta olsa kutbunu seçmeye itmeye başlayacaktır.

Asya’nın nitelikli devletlerinin bu örgütte bulunması ve Asya’nın yeraltı ve yerüstü kaynaklarından büyük pay sahibi olmaları Batı’nın tepkisini çekmekte ve alanı ısındırmaktadır.

KUZEY KORE’NİN SALDIRGAN FAALİYETLERİ

Dünya’nın yılmaz kitle imha silahı üreticisi olan Kuzey Kore’nin ele avuca sığmaz tavrı ve nükleer silah üretmeyi son hız sürdürmesi tepkileri ve endişeleri beraberinde getirmektedir.

Kim Jong-Un Dünya’ya tehditleri sürdürmesi ve insanlığın sonunu getirecek silahları ürettirmesi ve denettirmesi alanın soğumasına imkan vermemektedir.

Kuzey Kore liderinin bu tavrı ABD’yi bölgeye daha çok çekmekte ve ABD’nin söz konusu bölgeye yakınlaşması, bölgeyi paylaşan diğer devletleri rahatsız etmekte ve sürtüşmeleri beraberinde getirmektedir. Bu sürtüşmelerin kıvılcıma daha sonrada ateşe dönüşmesi kaçınılmazdır.

BÜYÜYEN ÇİN EKONOMİSİ VE ABD’NİN ÇİN’İ ÇEVRELEME POLİTİKASI

Büyüyen güç ve sabit gücün arasındaki çatışmayı ifade eden Thucydides Tuzağını her ne kadar Çin ve ABD reddetse de uyguladıkları politikalar, bu tuzağın gerçekleşme ihtimalini arttırmaktadır.

Özellikle Çin Halk Cumhuriyeti ekonomisinin büyük bir hızla artış gösteriyor olması ABD’yi tedirgin etmekte aldığı ekonomik önlemlerin cevap vermemesi üzerine askeri önlemlere başvurmaktadır.

Ekonomik büyümenin yanı sıra Kuzey Kore’nin füze denemeleri ve nükleer programı, Güney Çin Denizi anlaşmazlığında her gün biraz daha yükselen tansiyon, ABD’nin Asya’nın bu bölgesindeki askeri varlığını artırmasına neden olmaktadır. ABD, Japonya, Güney Kore, Filipinler ve Tayvan arasında var olan yakın savunma/güvenlik ağı bu düşünceyi destekler niteliktedir.

Ayrıca Avustralya’nın ABD lehine Asya’ya eklemlenmesi ve Hindistan’ın ABD ve ABD’nin bölgesel müttefikleri ile olan yakın ilişkileri, Çin karşısındaki bu savunma/güvenlik ağının çapını daha da büyütüyor.

BÖLGEDE YAŞANAN ETNİK VE DİNİ ÇATIŞMALAR

Asya-Pasifik bölgesinin geniş bir etnik ve dini çeşitliliğe sahip olması çatışmaları da beraberinde getirmektedir.

Dini ve etnik grupların birbirlerine üstünlük kurma mücadeleleri küçük çatışmalara neden olsa da devam etmesi halinde büyük güçlerinde katılacağı ya da körükleyeceği bir kanayan yara olarak devam edecektir.

Kimi devletlerin bünyesindeki farklı etnik ve dini grupları baskıyla kontrol altında tutma çabası, kısa vadede etkili olsa da uzun vadede başlarına birer felaket olarak dönecek olması kaçınılmaz bir sondur.

Tarihsel gerçekleri göz ardı etmeden çözüm aranmaz ise insanlığın geleceği karanlıktan ibaret olacaktır.

Savaşın her ne şart altında olursa olsun pozitif bir olgu olmayacağını ve ihtiyaçları aşan tutkuların peşinde koşmanın bedelini sadece Asya-Pasifik halkı değil tüm insanlığın ödeyeceğini unutmamak gerekir.

Abdullah Özdil

StratejikOrtak.com MİSAFİR YAZAR

KAYNAKÇA
http://tr.euronews.com/2015/05/26/guney-cin-denizi-ndeki-tansiyon-bir-savasin-ilk-kivilcimi-mi
http://www.usak.org.tr/tr/kose-yazilari/guney-cin-denizi-tehlikeli-sular
http://www.mfa.gov.tr/sanghay-isbirligi-orgutu.tr.mfa
http://www.mfa.gov.tr/cin-halk-cumhuriyeti-ekonomisi.tr.mfa
https://stratejikortak.com/2016/03/abd-cin-cevreleme-politikasi.htm
http://www.bbc.co.uk/staticarchive/ac0a121ae48e8282e726e874b8b211f8361857c8.jpg
http://static.euronews.com/articles/306719/606x775_south-china-sea-claims-map-606px.jpg
http://www.yeniasya.com.tr/Sites/YeniAsya/Upload/images/Content/2016/03/02/sangayis.jpg
http://galeri7.uludagsozluk.com/298/kuzey-kore-ordusu_429500.jpg
https://stratejikortak.com/wp-content/uploads/2016/03/abd-guneydogu-asya.jpg