Bolivya’da 20 Ekim’de yapılan seçim sonrası “seçimlere hile karıştığı” iddiasıyla muhalefetin protestolarını sürdüğü ülkede Devlet Başkanı Evo Morales istifa ettiğini açıkladı. Yerlilerin arasından çıkan ilk lider olan Morales, 4. kez devlet başkanı seçilmişti. Morales’in istifasının ardından hakkında tutuklama kararı çıkarıldığı duyuruldu. Son olarak da Meksika Dışişleri’nin iltica teklifini kabul ederek Bolivya’dan ayrıldı.
1.) And Dağları’nın Oruro bölgesinde Aymara yerlisi bir ailenin çocuğu olarak 1959’da doğan Evo Morales, lama çobanlığı ve çiftçilik yaptı.
2.) Cerrahi müdahale, ilaç sanayi ve uyuşturucu gibi birçok alanda kullanılan koka bitkisinin üretildiği bir çiftlikte çalıştı. Daha sonra ABD ve Bolivya hükümetlerinin ‘uyuşturucu ile mücadele’ kapsamında bu bitkinin üretimini yasaklamasının ardından sendikaya girdi.
3.) Sendikada hızla genel sekreterliğe yükseldi. Politikaya ilk girişi sendikadaki açıklamalarıyla oldu. Yerli halk ile birlikte çiftçilerin haklarını savunması nedeniyle birçok kez hapse atıldı.
4.) 1997’de “Sosyalizme Doğru Hareket” ittifakından milletvekili olurken 2000’de hareketin genel başkanı seçildi. 2002’deki seçimlerde ikinci, 2005’te ise oyların yüzde 53’ünü alarak Devlet Başkanlığı macerasına başladı.
5.) Resmi toplantılarda yerel kıyafetler giyerek dikkat çekti. İlk icraati ise koka bitkisinin üretimini serbest hale getirmek oldu.
6.) İlk dış ziyaretini Küba’ya yaparak burada aynı görüşü paylaştığı Fidel Castro ve Hugo Chavez ile görüştü.
7.) Tam bir Amerikan karşıtıydı. Chavez’in yolundan gidiyordu. Ülkedeki yabancı şirketlerin kontrolündeki doğalgaz ve petrol alanlarını kamulaştırarak enerji sektörünü devlet kontrolü altına aldı.
8.) Çevre konusunda hassas açıklamaları onun Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından “Dünya Toprak Ana Kahramanı” olmasını sağladı.
9.) Bolivya Cumhuriyeti’nin kurucusu Cruz’un ardından ülkede en uzun süre iktidarda kalan lider oldu.
10.) 2008 yılında ABD Büyükelçisini ‘hükümete kumpas kurduğu gerekçesiyle ülkeden kovan Morales, 2014’de düzenlenen BM Genel Kurulunda dönemin ABD Başkanı Barack Obama’yı ‘emperyalist’ olarak suçlamıştı.
11.) Venezuela’da kendini devlet başkanı ilan eden muhalif lidere karşı Maduro’nun yanında olduğunu açıklayan ilk liderler arasındaydı.
12.) Muhalifler tarafından ‘diktatör’ olarak tanımlanan Morales, başkanlık dönemi boyunca işsizliği yüzde 8,1’den % 4,2’ye geriletmeyi başardı.
13.) Geçtiğimiz aylarda ücretsiz sağlık hizmetinin başladığı ülkede gayri safi milli hasıla 9 milyar dolardan 40 milyar dolara yükseldi. Öte yandan ülkedeki aşırı yoksul oranı yüzde 38’den 15’lere geriledi.
14.) Türkiye’ye ilk Devlet Başkanı düzeyinde ziyareti geçtiğimiz Nisan Morales gerçekleştirdi. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıklamasına göre iki ülkenin ticaret hacmi son 2 yılda yüzde 250 oranında bir artış gösterek 113 milyon dolara ulaştı.
Bolivya’da neler oldu?
20 Ekim’de seçim akşamı ön sonuçların açıklandığı sırada yayın kesilen ve ardından yayın tekrar geldiğinde Morales lehine farkın açılması üzerine ABD ve AB’nin ‘seçimler ikinci tura kalmalı’ çağrısına muhalefet de uyarak genel grev ilan etti.
Hem Morales hem de Morales karşıtlarının meydanlara indiği ülkede Yüksek Seçim Mahkemesi seçimlerin galibinin resmi olarak Morales olduğunu duyurdu.
- %47,8 Evo Morales
- %36,51 Carlos Mesa (Morales’ten önceki Devlet Başkanı)
Protestoların 20. gününde gösterilere bazı polis gruplarının da katılmasıyla Morales, yaşananları ‘darbe girişimi’ olarak niteleyerek halkı darbeye karşı sokağa çağırdı. Morales’in her türlü diyalog çağrısını reddeden Mesa önderliğindeki muhalefet, yeni seçim olana kadar sokaklardan çekilmeyeceklerini duyurdu.
Gözler Bolivya Silahlı Kuvvetleri’ne çevrilmişti. Bolivya Genelkurmay Başkanı Williams Kaliman düzenlediği basın toplantısında, ordunun halkla karşı karşıya gelemeyeceğini belirterek taraflara diyalog çağrısı yaptı. Bu açıklamadan saatler sonra Morales’in Amerikan Devletleri Örgütü’nün (OAS) “tekrar seçim yapılması” teklifini kabul ettiğini bildirildi. Bolivya ordusu, canlı yayında okuduğu bildiri ile Morales’in istifasını talep etti.
Morales, yaşananları ‘darbe’ olarak niteleyerek istifa ettiğini açıkladı ve sosyal medya hesabında şu ifadeleri kullandı:
“Tüm dünyaya ve Bolivya halkına, bir polis memurunun bana karşı yasadışı bir şekilde yakalama kararı çıkardığını ve şiddet yanlısı grupların evime saldırı düzenlediğini bildiriyorum. Darbeciler hukukun üstünlüğünü yok ediyor”
Morales’in istifasının ardından hükümetteki yetkililer de tek tek istifa etmeye başladı. Meksika Dışişleri Bakanı Marcelo Ebrard, 20 Bolivyalı devlet yetkilisinin kendilerine sığındığını, isterse Morales’e de sığınma hakkı vereceklerini duyurdu. Morales yaklaşık 15 saat sonra iltica teklifini kabul ederek Bolivya’dan ayrıldı.
Halka daha fazla zarar vermemek adına istifa ettiğini duyuran Morales’in ardından hükümet yetkililerinin de istifa etmesi sonucu Senato İkinci Başkan Yardımcısı Jeanine Anez, geçiş dönemi devlet başkanı oldu.
Kaynak: StratejikOrtak.com
E-BÜLTENE ABONE OLUN
Stratejik Ortak yazarlarının makalesi ve haritalar ücretsiz e-postanıza gelsin.
Abone oldunuz, teşekkürler.
Bir şeyler yanlış oldu. Lütfen daha sonra tekrar deneyin.
