İdlib: Rusya’nın Türkiye’ye Uyguladığı Psikolojik Savaş Yöntemleri

Psikolojik savaş; klasik anlamdaki savaşın kazanılması veya kaybedilmesinde, savaştan sonra da üstünlüğün devam etmesinde yahut sorunların çözülmesinde insanların ruh haline etki ederek sonuç almak olarak tarif edilmektedir. Tarihin bilinen ilk savaş tekniği kitabının yazarı olan Çinli kumandan Sun Tzu, günümüzden yaklaşık 2500 yıl önce kaleme aldığı kitabının büyük bir kısmını rakibin psikolojik olarak çökertilmesi üzerinde durur. Sun Tzu’nun bu Savaş Sanatı adlı eserinde verilen bilgiler, hedef ülke üzerinde yapılması gereken 3 özel yöntem şeklinde karşımıza şöyle çıkmaktadır:

1.  Düşman ülkelerde iyi olan şeyler gözden düşürülmelidir.
2.  Düşman ülkelerin liderlerinin başarılarını küçük göstererek şöhretlerine gölge düşürünüz ve zamanı geldiğinde de kendi halkının onları hor görmesini sağlayınız. Düşman halkın kendi aralarında olan uyuşmazlık ve kavgalarını yayınız.
3.  Düşmanın geleneklerini gülünç hâle getiriniz.

Askeri strateji ve taktiklerin en önemlilerinden biri de psikolojik savaş teknik ve taktikleridir. Belirli bir amaca yönelik, uzun vadeli plan ve stratejilerle yapılan psikolojik savaş hem sıcak hem de soğuk savaş dönemlerinin en çok başvurulan mücadele yöntemlerinden biri olmuştur. Psikolojik savaşın birçok tür ve yöntemi mevcuttur. Bu yöntemler beş ana başlık altında, stratejik amaçlı psikolojik savaş, taktik psikolojik savaş, takviye edici psikolojik savaş, idari amaçlar için psikolojik savaş ve provokasyon tipi psikolojik savaş olarak sıralanabilir. Rusya Federasyonu’nun İdlib’te Türkiye Cumhuriyeti’ne karşı uyguladığı bazı psikolojik savaş yöntemlerini kısaca izah etmeye çalışacağız.

Stratejik Amaçlı Psikolojik Savaş

Stratejik Amaçlı Psikolojik Savaş; dost, düşman ve tarafsız devlet ve halklara karşı uygulanmaktadır. Genel amaç, düşmanın siyasi, ekonomik, sosyal ve moral zafiyetinin neler olduğu bularak onun muharebe gücünü zayıflatmaktır. Bu amaç doğrultusunda halkın güvenini kazanmak gerekmektedir. Halkın güvenini kazanmak içinse gazete, radyo, televizyon ve internet gibi kitle iletişim araçlarından yararlanılmaktadır.

Taktik Psikolojik Savaş

Taktik Psikolojik Savaş’ın amacı düşmana silahını bıraktırıp, ateşini kestirerek, teslim olmaya ikna etmektir. Taktik Psikolojik Savaş’ta stratejik planın, belirli alanlarda uygulanmasıdır. Planlar en iyi harekat tarzını oluşturmak için yapılır. Kar-zarar analizleri yapılarak belirli bir hedef belirlenir, o hedefe yönelik çalışma grubu oluşturulur. Karşı tarafın maneviyatını, direncini kırmaya yönelik, içinde bulunduğu feci durumu anlatarak, karşı tarafı teslim olmaya ikna etmek için çalışılır.

Provokasyon Tipi Psikolojik Savaş

Provokasyon Tipi Psikolojik Savaş; soğuk savaş, huzuru ve güvenliği hedef alarak istikrarı bozmayı amaçlamaktadır. “Miting, gösteri ve cenaze törenlerinde topluluğun içerisine sızarak, inandırıcı birkaç kelime ile orada bulunanların hassasiyetlerini tahrik edecek söylemlerde bulunur, gerginliği arttırır ve öfkeyi ateşler. Bunu yaparken kullandığı silah, yalan bilgidir. Mutsuz, eğitimsiz, yüksek beklentilerine cevap bulamayan işsiz ve yoksul grupları etkiler. Fakat gelişen teknoloji ile birlikte özellikle sosyal medya aracılığıyla da trol hesaplar dediğimiz sahte hesaplarla sistematik bir şekilde yalan bilgiler paylaşılmaktadır.

Rusya’nın psikolojik savaş için kullandığı teknolojik araçlar

Ruslar, her ne kadar inkar etseler de, ABD’deki başkanlık seçimlerini sistematik bir şekilde icra ektikleri sosyal medya paylaşımlarıyla etkilemişti. Birleşik Krallık’ın Brexit süreci de buna dahildir. Ruslar şimdi de Türkiye ile İdlib konulu uyuşmazlıkta aynı yönteme başvurmaktalar. Ruslar, özellikle sahte trol hesaplarıyla yaktıkları paylaşımlarını yine kendilerinin açtıkları bot hesaplarla gündeme getirip, söz konusu hedef ülke toplumlarında infial yaratmakla meşguller. Peki Ruslar hangi teknolojik araçlarla söz konusu eylemleri gerçekleştirmekteler?

Trol hesaplar

Trol hesaplar, internette insanların keyfini kaçırmak ya da münakaşa başlatmak için tohum ekmeye çalışmaktadır. Forumlar, bloglar, sohbet odaları ve özellikle Twitter gibi sosyal medya kuruluşları gibi çevrimiçi topluluklarda kasten alevlendirici, konu ile ilgisi olmayan mesajlar göndererek okuyucuları provoke edip duygusal cevaplar verdirtme ya da bir başlığın konusunu dağıtma niyetindedirler. Bu trol hesaplar bizzat Rus kullanıcıların olduğu gibi, Türk kullanıcıların da olabilir. Türk kullanıcıları olduğu taktirde bilgilerin Rus kaynaklarınca geldiği düşünülmektedir.

Bot hesaplar

Bot, bilişim dünyasında “robot” anlamında kullanılan yaygın bir terimdir. Pek çok bilgisayar işlemini yarı-otomatik olarak yapabilen robotlar bilişimin tüm alanlarında kullanılır. En ünlü oldukları alan, arama motorları tarafından kullanıldıkları endeksleme teknolojisidir.

Akıllı ajan teknolojilerinin internet ile birlikte hızla yaygınlaşması, internet robotu ya da kısaca bot olarak adlandırılan ve özel olarak internet üzerinde hareket göstermek üzere geliştirilen bir ajan yazılımı grubunu ortaya çıkarmıştır. Bu grupta esasen web tabanlı arama motorlarının çekirdeklerinde yer alan örümcek yazılımları ve özel amaçlı tarayıcı yazılımlar gibi değişik türler de yer almaktadır. Bot hesapların işlevselliği ise şöyle açıklanabilir; söz konusu trol hesapların yaydıkları yalan bilgiler, yine aynı merkezden açılan belki de binlerce robotik bot hesaplarca beğeni yağmuruna tutularak gündeme taşınabilmektedir. Bahsettiğimiz olaylar silsilesi özellikle twitter ortamından icra edilmektedir. Böylece yalan bilgiler trol hesaplarıyla paylaşılıyor, binlerce bot hesaplarının beğenileriyle birlikte bu paylaşımlar Türk takipçiler tarafından güvenilir bir kaynak olarak kabul ediliyor ve bu yalan bilgiler, geçici teyitli bilgilerin önüne geçmiş oluyor.

Rusya’nın Türkiye’ye karşı uyguladığı sistematik yalan propaganda

27 Şubat 2020 tarihinde Türk konvoyuna gerçekleşen saldırı sonucu 33 Türk askeri şehit olmuştur. Bazı kaynaklarda Rusların söz konusu koordinatları Rejim topçu birliklerine verdiği ve bu topçu birliklerinin saldırıyı gerçekleştirdikleri yer alırken diğer kaynaklarda bizzatihi Rus savaş uçaklarının saldırıyı gerçekleştirdikleri ifade edilmektedir. 28 Şubat 2020 tarihinde Kremlin Sözcüsü Peskov: “Çok sayıda talebimize rağmen Türk tarafı askerlerinin orada olduğunu söylemedi” açıklamasını yapmıştır. Bunun üzerine Türk askerlerinin İdlib’te yalnızca gözlem noktalarının dışında hayatını kaybettiklerini ve bunun ‘teröristlerin’ saldırısı sırasında gerçekleştiğini öne sürmüştür. Fakat Savunma Bakanı Hulusi Akar bu iddiayı şöyle yalanlamıştır: “Birliklerimizin bulunduğu yerler önceden Rusya yetkilileri ile koordine edilmesine rağmen bu saldırı gerçekleşmiş. Uyarı yapıldığı halde saldırı devam etmiş, hava saldırıları sırasında ambulanslar dahi vurulmuştur.” Peki Rusya’nın Türkiye’ye yönelik yalan, kara propagandaları nelerdir?

1. Türkiye teröre destek vermektedir

Rusya ile her aramız açıldığında Ruslar “Türkiye terörü destekliyor” kartını oynuyor. Rus uçağını düşürdüğümüzde DAEŞ’i desteklemekle suçlayanlar, şimdi de İdlib’deki teröristlere destek vererek Suriye antlaşmasını deldiğimizi savunuyor. Rusya’nın dayanak noktası şudur: “YPG hapishanelerinden kaçan DAEŞ üyeleri İdlib’te tekrar toparlanmaktadırlar.” İdlib’te 4 milyon sivil bulunmakta ve bazı kaynaklara göre 20 bin, 30 bin hatta 60 bin muhalif militan bulunmaktadır. Bu kalabalık sivil ve askeri nüfusun içerisinde kimler terörist kimler değil, meçhuldür. Filhakika DAEŞ üyelerinin YPG bölgelerindeki hapishanelerden kaçmaları da meçhuldür. Belki de YPG-Rejim-Rusya arasında dönen bir yalandır zira bu argümanı en fazla yine YPG, Rejim ve Rusya kullanmaktadır.

2. Türkiye Suriye konulu Antlaşmaları ihlal etmektedir

Türkiye’nin ihlal ettiği hiçbir antlaşma bulunmamaktadır. Ne Soçi, ne Adana, ne Cenevre ne de Astana. Antlaşmaları ihlal eden taraflar Esad rejimi ve Rusya’dır. Soçi mutabakatına ragmen Esad rejiminin sınırlarını genişletmesi ve Rusya’nın buna göz yumup fiili destek vermesi açıkça bir ihlal olarak sayılmalıdır. Bu noktada hayali fiili durumlar yaratan Rusya, hayali suçlamalarla Esad rejimiyle birlikte kendi suçlu eylemlerini meşrulaştırmaya çalışmaktadır.

3.) Rusların “Türk askerleri gözlem noktasından dışarı çıkmamalıydı. Rusya gözlem noktasındaki askerlerin güvenliği için mümkün olan her şeyi yaptı” açıklaması

Türk askerlerinin gözlem noktalarından dışarı çıkmaları herhangi bir saldırı manasına gelmez. Barışçıl bir şekilde, seyir halinde olan kuvvetlere saldırmak bir savaş suçudur. Rusya, caydırıcı diplomasi stratejisinin ötesine gidip, Türkiye’ye karşı savaş suçları işlemeye başlamıştır. Biz ne yapmalıyız?

Türkiye hali hazırda 40 senedir nice şehit veren bir ülkedir. Türkiye’nin içerisinde bulunduğu konjonktür belki de dünyanın en karmaşık, kaoslu ve sor konjonktürüdür. Evvela bunun bilincinde olmalıyız. Şehit haberlerine karşı yılmamalı, bilakis dimdik ayakta durmalıyız. Atalarımız tabiri caiz ise yedi düvele karşı mücadele edip Türkiye Cumhuriyeti’ni kurar iken de şehit verdiler, vermeye de devam edeceğiz. Bulunduğumuz coğrafyanın, dengelerin, konjonktürün ve şartların bilincinde olmalıyız. Ya hürriyetimizden vazgeçip tüm birikim ve haklarımızdan cayıp geri döneriz, ya da sabırla ve akılla mücadele etmeye devam ederiz. Bu doğrultuda özellikle Twitter ve Instagram gibi sosyal medya platformlarında da itidali davranmalıyız. Teyitli haberleri talep etmeliyiz, trol hesaplara prim ve fırsat vermemeliyiz. İçeride, dışarıya karşı tam bir ittifak halimde dimdik durmalıyız.

Kaynakça

“Internet Trolls”. Internet Archive. Temmuz 2001.

“Definition of troll”. Collins English Dictionary. 2016.

“Definition of: trolling”. PCMAG.COM. Ziff Davis Publishing Holdings Inc. 2009.

Indiana University: University Information Technology Services (5 Mayıs 2008). “What is a troll?”. Indiana University Knowledge Base. The Trustees of Indiana University.

Prof. Dr. Nevzat Tarhan, Psikolojik Savaş, Gri Propaganda, Timaş Yayınları, İstanbul, 2003, Sayfa 29

Münir Güneri, Psikolojik Savaşın Önemi ve Yöntemi, K.K.K. Askeri Basımevi, İstanbul, 1967, Sayfa 307