Dış Politika ve Askeri Güç Ekseninde Birleşik Arap Emirlikleri

Birleşik Arap Emirlikleri, Orta Doğu’da Arap Yarımadası’nın güneydoğusunda bulunan, Umman ve Suudi Arabistan’la komşu olan bir ülkedir. BAE, Abu Dabi, Dubai, Acman, Füceyre, Resü’l- Hayme, Şarika ve Ummül-Kayveyn adlı yedi emirlikten oluşmaktadır. Ülkenin başkenti ve en büyük ikinci emirliği olan Abu Dabi, aynı zamanda ülkenin siyasi, endüstriyel ve kültürel merkezi konumundadır. BAE, iç siyasetinde yaşadığı gelişmelere paralel olarak, dış siyasetini şekillendirmektedir. 1950 ile 1970 yılları arasında Arap ve Körfez ülkelerinde etkisini gösteren Arap Milliyetçiliği ve İhvan (Müslüman Kardeşler) hareketi, ilerleyen yıllarda BAE’nin meşruiyetini sorgulamaya başlamıştır. Bu sorgulayış ve örgütlenme tarzı, BAE içerisinde bulunan emirliklerden ciddi bir destek görmeye başlamış ve akabinde Abu Dabi yönetiminin bu harekete karşı ciddi ve radikal önlemler almasına neden olmuştur. İç siyasi atmosferin bu düzlemde ilerlemesi sonucunda BAE’de İhvan hareketini temsil eden Islah Cemiyeti ve destekçisi sivil toplum kuruşlarıyla birlikte 2012 yılında kapatılmıştır. Bütün bu süreçte BAE’nin İslamcı hareketlerle tavizsiz mücadelesinin asıl mimarı, 1990’larda silahlı kuvvetlerin başına geçerek Abu Dabi’de iktidar iplerini yavaş yavaş ele geçiren ve 2014’ten bu yana ülkeyi fiilen yöneten Veliaht Prens Muhammed Bin Zayid’dir. Kendisi daha 1990’larda “İslamcı aktivizmin kaynaklarını kurutma” planını devreye soktu.

Bu çerçevede İslamcılar memuriyetten atılmaya ve kamusal alandaki faaliyetleri kısıtlanmaya, üniversiteler siyasetten arındırılmaya, camilerdeki Kur’an kurslarının yanısıra çeşitli yardım kuruluşları ve STK’lar kapatılmaya başlandı. 1994’te Islah Cemiyeti’nin birçok şubesi kapatılarak dış faaliyetleri yasaklandı. Öte yandan BAE’nin İslamcı hareketlere alerjisinin Abu Dabi Emirliği ve Veliaht Prens Muhammed bin Zayid’le büyük ölçüde bağlantılı olduğunu vurgulamak gerekir. Zira Dubai, Re’su’l-Hayme ve Fuceyre emirlikleri, 1970’lerden itibaren İhvan’a kucak açtı. 11 Eylül 2001’den sonraki süreçte Islah cemiyeti faaliyetlerini Re’su’l-Hayme emirliğinin himayesinde sürdürebildi. Ancak hâlihazırda bu emirlikler, gerek Abu Dabi’nin muazzam bir silahlı gücü ve istihbarat aygıtını elinde tutmasının yol açtığı tedirginlik, gerek petrol servetinin asıl sahibi bu emirliğe iktisaden bağımlılıkları, gerekse 2008 finans krizinin akabinde Dubai’nin borç sarmalına girerek Abu Dabi’yi dengeleme rolünü yitirmesi yüzünden veliahtın aşırı politikalarına ses çıkaramıyorlar. BAE, iç siyasetinde İhvanla olan mücadelesini uluslararası arenaya da taşımış ve politikalarının ana eksinini bu doğrultuda oluşturmuştur. Bu doğrultuda Mısır’da darbeci Sisi’yi ve darbeyi desteklemiş buna paralel olarak da Libya’da ki siyasi tıkanıklığı körükleyerek Halife Hafter’in yanında durmaktan çekinmemiştir. Bu ilave olarak Akdeniz havası içerisinde askeri üsler elde etmiş ve askeri gücünün etkili ve caydırıcı olması yönünde hareket etmiştir. Bu gelişmeler BAE’nin bölgesel güç olma arzusundan kaynaklanmakla beraber, Müslüman Kardeşlerle olan mücadelesinde ne kadar kararlı olduğunu göstermektedir. BAE ile Türkiye’nin ilişkileri de bu eksende devam etmektedir. Türkiye’nin, İhvan hareketini desteklemesi, BAE’nin de Türkiye aleyhtarlığı politikalar üretmesine ve Türkiye karşıtı yapılanmaları desteklemesine neden olmuştur.

Suriye’de karşı karşıya geldiğimiz PYD/YPG terör örgütünün finansmanında BAE desteğini görmek mümkündür. Bu ilaveten Libya’da, BM tarafından tanınan meşru hükümetin mücadele ettiği Halife Hafter’in en büyük destekçisinin BAE olduğu bilinmektedir. 2017 yılında yaşanılan Körfez Krizinde, Türkiye’nin Katar’ın yanında yer alması ve ülkede askeri üs bulundurması ikili ilişkilerin tekrar gerilmesine yol açmıştır. 15 Temmuz 2016 yılında Türkiye’de gerçekleştirilmek istenen hain FETÖ darbesinin en büyük finansörü ve destekçisinin BAE olduğu iddiaları gündeme gelmiş ve ilişkilerin telafi edilmesini oldukça güç hale getirmiştir.

BAE ASKERİ GÜCÜ VE TEDARİK AĞI

Sonuç Yerine 

Barış Yüksel
Stratejik Ortak Misafir Yazarlar