Küresel Enerji Sorunu

Devletlerin ekonomik olarak büyümelerini sağlayan temel taşlardan bir tanesi de enerjidir. Kullanılan enerji kaynaklarının %87’sini fosil yakıtlar, % 6’sını yenilenebilir enerji kaynakları ve % 7’sini de nükleer enerji kaynakları oluşturmaktadır. Bu enerji kaynaklarının büyük bir çoğunluğunu oluşturan fosil yakıtların sınırlı olduğu ancak buna rağmen yapılan çalışmalarda fosil yakıt kullanımı artacağı tahmin edilmektedir. Diğer taraftan yenilenebilir enerjinin üretimi maliyetli olsa da dünyamızın bugün geldiği şartlarda artan küresel ısınma

ve iklim değişikliği tehdidi ülkeleri yenilenebilir-çevreci enerjilere yönlendirmektedir.^[1] Nitekim BP’nin Enerji Görünümü 2020 raporuna göre enerji kaynaklarının çeşitliliğinin artması ile karbon emisyonunun azalmaya başladığı ve 2050 yılına kadar karbon emisyonlarının %10’un altına düşeceği belirtiliyor. Aynı şekilde çevreci enerjilerin artacağı öngörülmektedir. ^[2]

Devletler her ne kadar yenilenebilir enerjilere yönelmeye başlasa da fosil yakıtlar kullanımda hâlâ en üst sırada yer almaktadır. Fosil yakıtlar da ki bu kullanım beraberinde şiddetli bir mücadeleyi de getirmektedir. Büyük devletlerin enerji ihtiyaçlarının karşılanması noktasında çok ciddi eşitsizlikler doğmaktadır. Mesela dünyanın en çok enerji tüketicilerinden olan ABD’de insanlar refah içinde yaşarken hemen yanı başında olan ve dünyanın en çok petrol rezervine sahip olan Venezuela’da insanlar açlık ve sefalet içindedir. Yine aynı şekilde Orta Doğu ve Afrika ülkelerinde de insanlar zengin yeraltı kaynaklarına sahip olmalarına rağmen kaos ve savaşları maruz kalmaktadırlar.^[3]

Doğalgaz üretiminde ilk sırada yer alan Rusya enerji mücadelesinde üst konumlara gelmektedir. Bu çerçevede AB ülkeleri ve Türkiye Rusya’ya bağımlı hale gelmiştir. Böylelikle Rusya çevresindeki doğalgaz ve diğer fosil yakıtlar konusunda güçlü bir mücadeleye girmektedir. Nitekim Hazar havzası Orta Asya ülkelerinin potansiyeli ve Karadeniz’de Rusların enerji politikaları görülmektedir. Bu durum beraberinde bölgesel çatışmaları da tetiklemektedir.^[4] Öte yandan bu enerji mücadelesinde bir diğer önemli husus ise enerjilerin taşınması hususudur.

Nitekim bu noktada özellikle boru hatları ve boğazlar stratejik öneme sahiptir. Bunun dışında son zamanlarda şahit olduğumuz Doğu Akdeniz sorunu, gerilim ve çatışma yaratacak potansiyele sahiptir. Bu durum dünya güvenliğine açıkça bir tehdit yaratmaktadır. Tüm bunlara rağmen yaklaşık yarım asırlık bir geleceği olan rezervlerin üzerinde oluşan kıyasıya rekabet dünyamıza yönelik tehdidi arttırmaktadır. Bu durum var olan eşitsizliği giderek artırmaktadır.