Yıl 2024 ve Suudi Arabistan’da kadınlar ‘insan’ yerine koyuluyor, toplumsal hayatta kendilerine yer veriliyor. Tek başına araç kullanmalarına izin veriliyor, üst düzey devlet bürolarında (kısıtlı kadrolarla da olsa) boy gösteriyor. Türkiye’de ilk kez 1934’te elde edilen kadınların seçme ve seçilme hakkı, Suudi Arabistan’da çok değil, 9 yıl önce 2015’te tanındı.
İslam dinini kendi için eviren, Vahhabi anlayışına göre kalıplara sokan Suudilere ne oldu? Bu değişimin öncüsü rolündeki Veliaht Prens Selman gerçekleri çok güzel itiraf ediyor. Selman, kadınlara uygulanan baskıcı yönetimin İslam ile ilgili olmadığını, kelime aralarında Vahhabi anlayışı ile ideolojik bir mesele olduğunu söylüyor.
Selman’a göre Suudi Arabistan, “Soğuk Savaş döneminde müttefiklerin talebiyle komünizme karşı Vahhabiliği yaydık” diyerek ilk gerçeği dile getiriyor. İkinci ve en etkili olay ise İran’daki İslam Devrimi’nin (1979) yarattığı korku. “Aman bu akım ülkemize gelmesin” diye katılaşarak bu süreci geçirdiğini dile getiren Selman, baskıcı kanunların ortadan kalkacağını söylüyor. Aslında bu, Selman’ın ifadesiyle “Suudi Arabistan’ın 1980 sonrası geçirdiği olağanüstü hal durumunu normalleştirilmeyle” ilgili bir mesele.
Peki her şey Selman ile mi başladı? Tabi ki hayır. İlk kadınlara yönelik hakların tanınması 1980 öncesi, “Filistin için Batı’ya meydan okuyan ve sonrasında suikast ile öldürülen” Kral Faysal döneminde oldu. Özellikle de İstanbul doğumlu, Türk kökenli kralın eşi Kraliçe İffet ile birlikte. Kadın haklarını ilk gündeme getiren kişi Faysal’ın Türk kökenli eşi oldu. Faysal sonrası İran’da İslam Devrimi yaşanmış ve 1983 yılı itibariyle kadınlara yönelik yasaklar başlamıştı.
Veliaht Prens Selman değişim rüzgarını başlatmadı, değişimini sırtlayan isim oldu. Çünkü ilk ateş Arap Baharı ile yakıldı. Din adamları, “kadınların tek başına araba kullanmasının hiçbir zaman günah olmadığını” belirterek önceki fetvalarını güncelledi. Muhalefet eden katı Vahhabi hocaların sesi kesildi.
Suudilerde kadınlara dair iyi şeyler oluyor. Vahhabiliği de bir kenara bırakırlarsa hem onlar hem de İslam dünyası adına çok iyi olacak. Ama zor, çok zor.
E-BÜLTENE ABONE OLUN
Stratejik Ortak yazarlarının makalesi ve haritalar ücretsiz e-postanıza gelsin.
Abone oldunuz, teşekkürler.
Bir şeyler yanlış oldu. Lütfen daha sonra tekrar deneyin.
