Tayvan Yakınlarında Artan Çin Tehdidi

Geçtiğimiz günlerde Çin için ‘rutin’ sayılan fakat Tayvan’ın egemenlik haklarını ihlal eden bir tatbikat daha gerçekleşti. Tayvan’ın doğusunda eğitim yapmak amacıyla altı savaş gemisi Ryukyus’tan geçti. Çin, yine Tayvan’ın hava savunma bölgesine savaş uçakları göndererek Tayvan’ın saldırıya yanıt vermek için kendi jetlerini harekete geçirmesine neden oldu.

Çin’in ilk uçak gemisi, bu hafta Tayvan’ın doğusundaki sularda tatbikat ve eğitim amacıyla diğer beş savaş gemisinden oluşan bir filoya liderlik etti. Japon Öz Savunma Kuvvetleri tarafından izlenen Liaoning ve refakatçileri geçen cumartesi Miyako Boğazı’ndan geçti. Bu boğaz hakkında ek bir bilgi vermek gerekirse Miyako Boğazı, Japonya’nın Ryukyu zincirinin en geniş boğazıdır, Okinawa ve Miyako adaları arasında yaklaşık 130 deniz milini kapsar ve Çin Deniz Kuvvetleri’nin Birinci Ada Zinciri üzerinden Batı Pasifik’e doğru tercih ettiği rotadır.[1]

(Çin Deniz Kuvvetleri)

Bazı uzmanlar, tatbikatların Çin Donanması’nın daha geniş Pasifik’e ulaşma kabiliyetini göstermesi gerektiğine inanıyor, ancak Ryukyus yoğun bir şekilde denetleniyor ve bir ihtilaf durumunda, yerden fırlatılan mobil füzeler nedeniyle boğazı çevreleyen adalar veya onun ötesinde devriye gezen denizaltılar ve düşman savaş gemileri uçaklara karşı oldukça savunmasız bir konumda yer alacak. Bu da şüphesiz sadece Tayvan’ı değil tüm Asya Pasifik’i tehdit altına alabilecek bir ihtimaldir.

Tatbikatlar, bazı çevrelerde Tayvan ve Amerika Birleşik Devletleri’ne bir mesaj olarak yorumlandı, ancak Çin Donanması bunun normal bir eğitim planının parçası olduğunu söylemektedir. Donanma sözcüsü tarafından aynı zamanda Tayvan’ın egemenliği yok sayan bir açıklamada, “Askerlerin eğitim etkinliğini test etmek ve ulusal egemenlik, güvenlik ve kalkınma çıkarlarını koruma kapasitelerini artırmak için yıllık çalışma planına göre düzenlenen rutin bir eğitim tatbikatı” ve gelecekteki tatbikatların olacağını söyledi.[2]

Bu tatbikatlarının devamının geleceğine şüphe yoktur. Zira Miyako Boğazı, Çin savaş gemilerinin bir çatışmada geçiş için tehlikeli bir rota olduğunu kanıtlayabildiği gibi, koalisyon güçlerine karşı Birinci Ada Zinciri‘nden daha savunmasız olacakları Tayvan’ın doğusunda ve Çin anakarasındaki uçak ve füzelerin koruması altında hangi askeri hedeflere hizmet edecekleri açık değildir.

Tıpkı Amerika Birleşik Devletleri’nin uygulamayı normal ve tehdit edici olmayan bir uygulama olarak yerleştirmek için daha düzenli bir şekilde Tayvan Boğazı’ndan savaş gemileri göndermeye başladığı gibi, Çin Donanması’nın Miyako Boğazı’ndan geçişleri ve Pasifik’teki tatbikatların muhtemelen eğitim hedeflerini yerine getirmesi ve Çin’in sularda barış zamanı varlığını normalleştirmesi amaçlanmaktadır. Fakat bu normalleşme Tayvan gibi demokratik bir ülkenin egemenliğini doğrudan tehdit edecek ve Güney Çin Denizi’nde Çin’in varlığını diğer ülkeler aleyhinde artıracaktır.

Şu açıkta görülmektedir ki Liaoning’in filoya liderlik etme seçimi aynı zamanda Çin’in niyetinin açık bir tehdit bildirmek yerine Amerika Birleşik Devletleri, Japonya ve Tayvan’a daha genel bir siyasi sinyal göndermek olduğunu gösteriyor. Çin, büyük ölçüde yenilenmiş bir Sovyet gövdesi üzerine inşa edilen Lioaning’in 2016 yılında “savaşa hazır” olduğunu ilan etmesine rağmen, hala genel olarak bir eğitim ve test platformu olarak kabul edilmektedir.

Bunlar tabi ki de Çin’in eğitim tatbikatı adı altında yapılmış masum adımlar değildir. Açıkça gövde gösterisi yapılmakta ve ABD ve onun müttefiki Tayvan’a gözdağı verilmek amaçlanmıştır. Bundan sonra da daha fazla eğitim tatbikatlarının yapılması kaçınılmazdır. Tayvan’ın son dönemde gerçekleştirdiği ve benim daha önceki yazılarımda da değindiğim gibi milli savaş gemilerinin ne kadar yerinde bir gelişme olduğu görülmektedir. ABD’nin son yıllarda Asya Pasifik Bölgesi’nde Çin lehine gelişmelere sessiz kalmaması hem Tayvan’ın hem de bölgede bulunan diğer ülkelerin egemenlik haklarının korunmasına yardımcı olacaktır.

Çin giderek daha fazla tehdit oluştururken, Tayvan Dışişleri Bakanı Joseph Wu, Çin saldırırsa sonuna kadar savaşılacağına söz verdi. Wu, “Kendimizi sorgusuz sualsiz savunmaya istekliyiz ve savaşa ihtiyacımız olursa savaşacağız. Kendimizi son güne kadar savunmamız gerekirse, kendimizi son güne kadar savunacağız” dedi.[3]

Tayvan, kendi bölgesi olarak gördüğü kendi kendini yöneten Tayvan’a baskı yapmak isteyen Çin tarafından hava bölgesine rekor sayıda saldırı kaydetti. Tayvan Cumhurbaşkanı Tsai Ing-wen 2016’da seçildiğinden beri Çin’in tehditleri arttı. Adanın “tek Çin” in parçası olduğu fikrini defalarca reddetti.

2020 yılında, Çin savaş uçakları tarafından Tayvan’ın hava savunma tanımlama bölgesine 380 saldırı düzenlendi.

Wu, Çin’in çeşitli Asya ülkelerine ait adalara saldırmasının ardından, “Dünyanın bu bölgesindeki benzer düşünen ülkelerin Çin hükümetinin yayılmacılığının farkında olması gerekiyor” dedi.