Cenevre Görüşmelerini Etkileyen 9 Başlık

Cenevre Görüşmeleri öncesi Suriye’de ve bölgede bazı gelişmeler yaşandı. Bu gelişmeler Suriye’de taraf olan ülkelerle ilgili. Bu ülkeleri ilgilendiren ve Suriyeli milyonların kaderini de belirliyor aynı zamanda. Düşünün, Rusya Suriye’ye müdahalede bulunmasaydı, Suudi Arabistan Yemen’e girmeseydi veya PYD bu denli ilerlemeseydi, Suriye için süren görüşmeler nasıl olurdu? Aslında aşağıdaki 9 başlık 29 Ocak’ta yapılacak Cenevre Görüşmelerine giden yolda akılda kalan, hafızalardan silinmeyecek ve görüşmeleri doğrudan etkileyebilecek önemli gelişmeler.

1-) Rusya’nın Suriye’ye müdahalesi

İran’ın her türlü desteğine sahip olan Suriye rejimi, muhaliflerin karşısında ciddi manada gerilerken Rusya imdadına yetişti. Dünya dengelerini değiştiren bu müdahale ile birlikte Rusya bölgedeki güç boşluğu doldurmak ve kendini ‘küresel bir güç’ olarak ispatlamak için hava operasyonları düzenlemeye başladı. Suriye’ye IŞİD’e karşı savaşmak için geldiğini söyleyen Rusya, daha çok muhalifleri hedef alıyor.

2-) Türkiye’nin Rus uçağını düşürmesi 

Rusya Suriye müdahalesiyle birlikte Türkiye sınırını da çokça ihlal eder oldu. Son olarak uzunca uyarılar yapıldı ama Rus uçağı sınırı ihlal etti ve Türkiye 24 Kasım’da Rus uçağını düşürdü. O gün bugündür Türk-Rus ilişkileri ‘kopuk’. Bir de Türkiye o gün bugündür Suriye üzerinde eskisi gibi uçamıyor.

3- İran’a yönelik ambargoların kalkması

İran’a uygulanan ambargoların kalkacağı geçen yaz yapılan anlaşmalarla tahmin edilmiş ve Ocak 2016’da kalkmıştır. Yıllar sonra İran dünya ile ticaret yapabilecek. Bu aynı zamanda akbaba gibi bekleyen büyük şirketleri de iştahlandırdı. İran’la ilişkileri iyi tutmak isteyen ülkeler var ve bunun Suriye yansıması farklı olacaktır.

4-) Avrupa’nın Suriye yorgunluğu

Suriyeli mülteciler 2015 yılı itibariyle kitleler halinde Avrupa’ya ulaşmaya başladı. Avrupa’daki Suriyeli mülteci sayısı bir milyona yaklaştı.
IŞİD’in Paris saldırıları ve Avrupa’nın korkusu, Avrupalı devletleri Suriye’de istikrarın en yakın zamanda olması gerektiğini akıllarına getirdi ve ‘Esad bile kalabilir’ istikrar olacaksa boyutuna gelindi.

5-) Uluslararası Suriye Destek Grubu kurulması ve Viyana toplantısı

2015 sonbaharında, Suriye’de çıkarı olan küresel ve güçler bir araya geldi, aralarına İran da katıldı ve uluslararası Suriye Destek Grubu kuruldu.
Bu grup 2015 Kasım ayında Viyana’da toplanarak siyasal çözüm sürecini yeniden başlatma kararı aldı.
Viyana’da yapılan plana göre, Ocak 2106’da rejim ve muhalefet bir araya gelecek, altı ay içinde geçiş hükümeti kurulacak, 18 ay içinde de seçimler yapılacaktı. Fakat, Uluslararası Destek Grubu içinde, bu görüşmelere muhalefet adına kimin katılacağından Beşar Esad’in bu süreçteki yerinin ne olacağına dair fikir ayrılıkları devam ediyor.

6-) ABD desteğinde PYD’nin kuzeyde ilerlemesi

Obama ABD Suriye’ye asker göndermeyecek, yerel güçlere destek verecek açıklamasından sonra PYD desteği muazzam boyutlara ulaştı. PYD Suriye’de ki taraflar arasında 2015 yılında en fazla toprak elde eden taraf olurken, Türkiye bu gelişmelere karşı hep sert tepkiler gösterdi. PYD’nin Türkiye’nin itirazları dolayısıyla Cenevre’deki toplantıya davet edilip edilmeyeceği de hala muamma. PYD Esad rejimiyle işbirliği yaptığı için muhalif sayılmamalı deniyor.

7-) Muhalif komutan Zahran Alluş’un öldürülmesi

25 Aralık 2015’de Suriye’deki önemli silahlı muhalefet örgütlerinden biri olan İslami Cephe’nin lideri Zahran Alluş, Rus saldırısında öldürüldü. Alluş silahlı gruplar arasında da sözü dinlenen bir isimdi. IŞİD ve Nusra dışındaki silahlı muhalefeti toparlayabilecek bir isim olarak görülüyordu.


😎 Silahlı muhalefetin güney cephesinin gerilemesi

Kuzey’deki silahlı muhalefetin aksine, bölünmüşlük ve çok seslilikten mustarip olmayan, tek bir operasyon odası tarafından yönetilen ve kadroları tamamen bölge insanından oluşan Güney Cephesi, 2015 yaz aylarında planladığı gibi Dera’yı ele geçiremedi. Geri çekilmek zorunda kaldı. Güney Cephesi’nin yapısı ve yönetim şekli, silahlı muhalefetin başarılı olabileceğini, rejimin önemli ölçüde geriletilebileceğini düşündürüyordu. Güney Cephesi’nin başarılı olması durumunda Kuzey’deki muhaliflere de örnek olabileceği söyleniyordu.

9-) Suudi Arabistan’ın Yemen’e müdahalesi

Suudi Arabistan, Mart 2015’te bazı Körfez İşbirliği Konseyi üyeleriyle birlikte Yemen’e hâlâ devam eden askeri operasyon başlattı. Bu operasyonlardaki amaç ise İran destekli Husilerin ilerleyişini durdurmak.  Suriye’de ki muhaliflerin en büyük destekçisinin beynini ve ekonomisini Yemen’e yorması, Suriye muhalefetinin zararına oldu.

Kaynak:
http://www.aljazeera.com.tr/al-jazeera-ozel/cenevre-yolunun-9-kose-tasi