Başkanlık Sistemi, Yeni Anayasa ile birlikte son yılların en çok tartışılan ama bilinmediği ve doğru anlatılmadığından dolayı mutabık kalınamayan ana tartışma başlığıdır.
Tartışılma mazisi çok eskiye dayanmasına karşın sadece Ak Parti ve Recep Tayyip Erdoğan merkezli konuşulması, işin ciddiyetini kaçırmamıza ve ülke olarak kaybetmemize neden olmaktadır.
Şimdi ön yargılarımızı ve kişileri bir kenara bırakalım ve başkanlık sistemi aslında nedir sorusuna cevap arayalım?
Öncelikle, ”Başkanlık nedir denildiğinde?” genel olarak yasama, yürütme ve yargı erklerinin kesin ayrılığına dayanan ve yetkisi itibariyle güçlü bir icra ve devlet başkanı modeli diyebiliriz.
En önemli yanılgılara değinirsek; başkanlık sistemi, parlamentonun ortadan kalkması değil, bilakis asli görevi olan denetlemeyi daha iyi yapabileceği bir modeldir. Bu sayede hükümet, parlamento tarafından daha iyi kontrol edilebilecektir. Unutmayalım ki icranın iyi olabilmesi için denetlemenin iyi olması gerekmektedir ama bu görevlerin iç içe geçtiği parlamenter sistemde bu mümkün değildir. Parlamentoya siyasi partiler haliyle hükümet hakim olduğundan, hangi hükümet olursa olsun, kendileri aleyhine bir kararın bulunduğu meclisten geçmesi oldukça zordur.
Hiç konuşulmayan bakanlara gelince;
Başkanlık sisteminde görev alma esasında bakanlar siyasi olmayarak (Başkanla göreve gelip başkanla görevi devredecek) devlet adamlığı ön plana çıkacaktır. Bu sayede seçilme gibi siyasi kaygılardan kaynaklı popülist yaklaşımlar minimize edilebilecektir. Aksi halde siyasi kimlik her zaman devlet adamlığının önüne geçtiğini hepimiz biliyoruz.
Unutmayalım ki partiler ve kişiler gelip geçicidir, önemli olan devletin bekası ve sürekliliğidir. Bu sebeple seçim sisteminde değişiklik ile başlayarak (daraltılmış, dar seçim sistemi, kaymakam ve valilerin seçimle başa gelmesi ve belediye başkanlarının yetkisinin aktarılması…) kademeli olarak 10 yıl içerisinde yönetim sistemi değişimine gidilmelidir. Bu geçişlerde yaşanan sorunlar tecrübe edilip, sistem kolayca test edilebilecek ve süreç sonunda olgunlaşmış bir başkanlık sistemi görebileceğiz. Aksi halde doğrudan gelebilecek Başkanlık sonucu yaşanacak sorunları düzeltme zorlaşacaktır.
Sonuç olarak; parlamenter sistemin bizim gibi farklı etnik ve kültür yapılarından oluşan ülkelerde koalisyona bağlı tıkanıklıklar ve bazı yönetimsel aksaklıklar oluşturmaktadır. Yetkisi ve sınırları belirlenmiş başkanlık modelinin ülkemizin gelişmesi ve ilerlemesi için daha doğru olacaktır.
Hüseyin Sevilay
StratejikOrtak.com MİSAFİR YAZAR
E-BÜLTENE ABONE OLUN
Stratejik Ortak yazarlarının makalesi ve haritalar ücretsiz e-postanıza gelsin.
Abone oldunuz, teşekkürler.
Bir şeyler yanlış oldu. Lütfen daha sonra tekrar deneyin.
