Türkiye-Almanya İlişkileri Normalleşme Yolunda mı ?

Yakın zamanda yaşanan siyasi ve ekonomik gerilimlerin ardından Türkiye-Almanya ilişkilerinin yeniden geliştirilmeye çalışıldığı bugünlerde ikili ilişkilerin gündeminde Almanya Dışişleri Bakanı ve Sosyal Demokrat Parti (SPD) üyesi Heiko Maas’ın 5-6 Eylül’de Ankara’ya yaptığı ziyaret vardı. Bu görüşmenin temelinde Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Eylül ayında Almanya’ya yapacağı ziyaret öncesi ikili ilişkilerin nabzını tutmanın yanı sıra ilişkilerin iyiye gittiğine dair işaretlerin verilmesi yatmaktadır.

Öte yandan Erdoğan’ın Almanya’ya yapacağı ziyaret Alman iç siyasetini epey meşgul etmiş ve muhalefet partileri tarafından sert bir şekilde eleştirilmişti. Maas bu görüşmenin detaylarını netleştirmek üzere geçtiğimiz günlerde Ankara’ya geldi. Maas, Ankara ziyareti öncesi “Türkiye, bir komşudan fazla. Aynı zamanda önemli de bir partnerdir. Bilhassa insan hakları gibi bazı gelişmelerin bizi kaygılandırdığı sır değil. Bununla ilgili de konuşacağım. Şunu unutmamalıyız: Türkiye ile olan insanî ilişkilerimiz o kadar yoğun ki, ilişkilerimizin iyileştirilmesi için çok sıkı çalışmaya devam etmeliyiz” açıklamasında bulunmuştu.

Ziyaretin tek konusu Erdoğan’ın ziyareti değildi. Aynı zamanda ilişkilerin normalleştirilmesine yönelik olarak Maas, mevkidaşı Çavuşoğlu ile yaptığı görüşmelerde, gerginlikler esnasında Türkiye tarafından sıklıkla kullanılan “Nazi” ithamlarına son verilmesi ve “fikir ayrılıklarında karşılıklı diyalog” çağrısını yineleyerek Türkiye-Almanya ilişkilerinde normalleşme dönemine girilmesinin beklendiğini belirtmişti. Görüşmelerdeki diğer alt başlıklarda hukuk devleti çağrısının yinelenerek cezaevlerinde suçsuz yere tutulan Alman vatandaşlarının serbest bırakılması, basın ve ifade özgürlüğü ve insan hakları konusundaki hassasiyetin belirtilmesi gibi konular da yer almaktaydı.

Görüşülen önemli konulardan birisi de Türkiye’nin içinde bulunduğu ekonomik kriz ve krizin doğuracağı etkilerdi. Bilindiği üzere Türkiye ve Almanya güçlü ekonomik ilişkilere sahip birbirleri için “vazgeçilemez” partnerlerdir. Geçtiğimiz günlerde Alman Maliye Bakanlığı Türkiye’deki ekonomik duruma yönelik bazı açıklamalarda bulunarak “Türk lirasındaki değer kaybının Almanya ekonomisi için risk oluşturduğu ” şeklinde bir ifade kullanmıştı. Ayrıca Türkiye’ye ekonomik bir yardımın yapılmasına dair yapılan tartışmalar Almanya Federal Meclisi’nde sert tartışmalara yol açmış ve şimdilik böyle bir yardıma ihtiyaç olmadığına karar verilmişti.

Ziyarette gündemde olan belki de en önemli konu Suriye’de yapılacak olan İdlib operasyonu dolayısıyla kontrolsüz biçimde gerçekleşecek olan göç ve mülteci akını konusuydu. Heiko Maas geçtiğimiz hafta yapılan açıklamada “İdlib operasyonunun Almanya tarafından endişeyle karşılandığını” belirtmişti. Mülteci krizinin Merkel hükümeti açısından tedirginlikle karşılanıyor olması ve bu durumun hem Türkiye hem Almanya hükümetlerini zor durumda bırakacak olması dolayısıyla bu soruna karşı Türkiye ile birlikte hareket etmek istiyor.

Sonuç olarak son günlerde Ankara-Berlin ilişkilerinde yeni bir sayfa açılması konusunda iki ülkenin beklentileri de ortak çıkarlar noktasında birleşerek ilişkilerde normalleşmenin yolunu açmaktadır. Bu anlamda Türkiye’nin ekonomik olarak zarar görmesi Almanya’nın da ekonomik olarak zarar görmesi anlamını taşıyacağı için Berlin, Ankara ile işbirliği ile hareket etmek zorunda olduğunun farkındadır. Yaklaşan İdlib operasyonu öncesi bölgedeki sivil halkın başlatacağı göç dalgası konusunda Erdoğan, Tahran Zirvesi’nde endişelerini dile getirmiştir. Bu endişeleri paylaşan bir diğer ülke Almanya’dır. Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas’ın yaptığı ziyarette bu göç dalgasının olası etkilerinin Almanya tarafından kaygı ile karşılandığı ifade edilmiştir. Çünkü bu durum yalnızca Türkiye ve Almanya için değil aynı zamanda Avrupa Birliği için de bir tehdit anlamı taşımaktadır. İlerleyen günlerde İdlib operasyonu ile birlikte “normalleşme yolunda olan” Türkiye-Almanya ilişkileri bağlamında nasıl bir yol haritası izleneceğini hep birlikte göreceğiz.