Gündem Olmamış Yıkım: Rakka Savaşı

Rakka Savaşı denilince akla ilk olarak Kobani Savaşı gelmeli. Bu savaş IŞİD-YPG cephesinin ilk ve belki de son çatışma alanı olabilirdi. Bu konudaki stratejilerin eleştirisi bir başka zamana bırakılır, milat olarak hatırlanması için önemli.

Miladımızı kenara not olarak düştükten sonra, şöyle bir bakalım. Öncelikle IŞİD’in Rakka’yı ele geçirdikten sonra ele geçirdiği Sukhoi tipi savaş uçakları konusunda pek haber yapılmamıştır, paylaşmış olalım.

Lokasyon: Tabka askeri havaalanı, fotoğrafta Ebu Usame el Mağribi.

Bu savaş uçaklarının akıbeti hakkında bir bilgi olmamakla beraber bir takım raporlar eski Iraklı subayların örgüt üyelerine pilotluk eğitimi verdiğini iletiyordu. İlginç bir nokta olarak bunu bırakalım, ana konumuza tekrar odaklanalım.

ABD, Kobani Savaşı’ndan itibaren (2014 yılı) IŞİD’e ait ilk operasyonlarını o bölgede, ardından Rakka ve Deir ez Zor çevresindeki petrol sahalarına yönelik gerçekleştirmeye başladı.

Bu dönemde Musul’da kontrolü ele geçiren örgüt Rakka’ya ciddi miktarda materyal aktarımı sağlayarak “siyasal başkentini” kuvvetlendirmeyi amaçlıyordu. Suriye Ordusu’nun da dönem dönem Rakka’ya hava harekatları oluyordu. Bunlardan birinde şehirde 60 sivil de yaşamını yitirdi.

ABD örgüt tehdidine karşı, bölgedeki Arap ülkelerini de hava operasyonlarına ikna etmek istiyordu. Ürdün bunu kabul ettikten kısa bir süre sonra Rakka kırsalında savaş uçağı vuruldu ve Muaz Safi Yusuf isimli pilotun yakılarak infazına kadar yaşanan süreç vuku buldu.

2014’te Suriye Ordusu’nun da özellikle Halep batısındaki muhaliflerin Rus Hava Kuvvetleri tarafından vurulmasının etkisiyle bölgede taarruzu ve başarısız olduğu bilinir.

2016 yılına gelindiğinde Rakka Operasyonu yaklaşırken, Fransız Hava Kuvvetleri de Rakka ve Haseke’ye hava saldırıları düzenliyordu. Ayrıca Fransız Uçak Gemisi de Akdeniz’e gelmişti.

17 Ekim 2017’ye kadar aralıksız süren hava operasyonlarından sonra YPG örgütü ABD’nin yoğun desteğiyle beraber Rakka Savaşı’nın başladığını duyurdu.

ABD & YPG ortaklığı, Fıratın Gazabı ismi verilmiş operasyonun ilk etabında Rakka kuzey kırsalındaki köy ve kasabaları vurdu. İlk etapta burada çok ciddi bir direnişle karşılaşmadılar.

Örgüte yönelik eş zamanlı operasyonlardan biri Musul’da diğeri el Bab’ta idi. Bununla bağlantılı olarak örgüt Anbar’dan getirttiği ağır ekipmanları Rakka’ya taşımak yerine doğrudan Deir ez Zor kırsalına yönlendirdi.

IŞİD bu dönemde lider kadrosunun ailelerini ve yerli savaşçılarını Deir ez Zor kırsalına gönderiyordu, yabancı savaşçılar ise Musul’da olduğu gibi Rakka’da da savaşta ön cephede yer alacaktı.Erken aşamada ABD ve YPG’nin vurduğu noktalar Rakka kuzey ve batı kırsalıydı. Ardından Deir ez Zor-Rakka bağlantısını kesmek için bölgede çok yoğun hava operasyonları gerçekleştirildi.

YPG,ABD’nin yardımıyla Rakka’yı tamamen Mart ayında kuşattı. Yaklaşık 35.000 YPG üyesi operasyona katılırken, IŞİD bölgede yaklaşık 3500 militan bırakmıştı.

Rakka’da Musul’dan daha az olsa da (Musul’da yaklaşık 47.000) binlerce sivil hava operasyonları sonucunda hayatını kaybetti. Ve şehir bu şekilde kaldı.

Mart-Nisan arasında Tabka çevresinde yoğun çatışmalar yaşandı. Yaklaşık bir ay süren çatışmalardan sonra YPG bölgede kontrolü sağladı.

YPG Nisan ayında Rakka merkezine operasyon başlayabileceğini açıklamıştı lakin kırsaldaki sert çatışmalar ve bombalı araçlar, bu operasyonun iki ay daha ertelenmesine sebep oldu.

ABD ve YPG Haziran ayına kadar Rakka kırsalından gelebilecek desteği kesmek için bölgede kontrol alanını genişletmek için çabaladı. Rakka Barajı ve Tabka Barajı kontrol altına alındı.

Haziran başında 10.000 sivil Rakka’yı terk ederek ABD kontrolündeki bölgelerde mülteci kamplarına yerleşti. ABD-YPG de Rakka’nın batısına yoğunlaşarak Mansura çevresinden ilerlemeyi sürdürüyordu.

Rakka’da Haziran ayından itibaren su,elektrik ve temel gıda ihtiyaçları karşılanmaz hale gelmişti. Bu dönemde Esad rejimi de Amerikan-YPG operasyonuna adeta paralel olarak IŞİD mevzilerini Rakka batısında havadan vuruyordu.

YPG 8 Haziran’da Rakka’ya kuzeyden girdi. ABD’nin yoğun hava desteğiyle beraber Hayy el Mesleb, Talkat al Herakel ve el Sebeya mahallesinde ilerleme sağladı.

YPG şehre doğudan ve batıdan da girmeye başladığında IŞİD şehrin kuzeyinde yeniden kontra saldırı ile kontrol sağladı. ABD’nin bu dönemde dünyada yasaklanmış olan beyaz fosfor bombasını Rakka’da kullandığı iddiaları ve buna dair fotoğraflar mevcut.

ABD/YPG ortaklığı operasyon başladıktan 5 gün gibi kısa bir süre sonra şehir merkezinde bulunan Eski Rakka bölgesine ulaşmıştı. Lakin bunun bir pusu olduğu değerlendirilememiş ve bombalı araç saldırıları merkezde de başlamıştı.

Suriye Ordusu da ABD/YPG’nin ortak operasyonundan faydalanarak Rakka batısındaki çöllerde ilerleme sağlıyordu. Hatta bu dönemde Esad rejimi ABD’ye göre “şansını fazla zorlamış” ve YPG’ye yaklaşan savaş uçağı, ABD tarafından vurulmuştu.

Haziran sonuna doğru ABD ve YPG ortaklığı Rakka güneyini ele geçirmek için harekete geçti. Bu dönemde YPG’ye verilen ağır silahlar (anti helikopter füzeleri dahil) Türkiye’yi tedirgin ediyordu, ABD’nin yanıtı ise “IŞİD bittiğinde silahları toplayacağız” oldu.

Temmuz ayında Rus,Amerikan ve Esad rejimine ait hava kuvvetleri IŞİD mevzilerini Rakka çevresinde yoğun bir şekilde bombalamayı sürdüyordu.

Temmuz sonunda LGBT üyelerinden oluşan bir grup IŞİD karşıtı olarak YPG’ye katıldığını duyurdu. Ve şu pankart hafızalarda kaldı: “Bu i.neler faşizmi yenecek!”

ABD ve YPG ortaklığı Haziran’dan Temmuz’a Rakka’nın %50’sinde kontrol sağlarken Temmuz’dan Ekim’e kadar şehrin diğer yarısını almak için örgütle yoğun çatışmalara girdi.

2017 Ekim ayında ABD ve YPG ortaklığı şehri tamamen ele geçirdi. Ve IŞİD ile çatışmalar Haseke/Deir eZ Zor kırsalına kaydı. Öte yandan örgüt geçtiğimiz iki ay içinde bölgedeki uyuyan hücrelerini diriltti ve yüzlerce YPG üyesi suikastler sonucu öldü.

Başlıkta hala devam eden savaş olarak belirtilme sebebi de budur. Ayrıca bu çatışmalarda Musul’da olduğu kadar bombalı araç kullanılmadı, direkt kontakt diyebileceğimiz yüz yüze sokak savaşı ve bubi tuzaklamaları ağırlıklı bir savaş meydana geldi. ABD’nin hava operasyonları burada Musul’dan bile ağırdı.

Rakka Savaşı sonunda yaklaşık 1200 YPG militanı ve 1100 IŞİD üyesi etkisiz halde idi. Bazı raporlara göre kalan IŞİD üyelerinden 715’i tutuklanarak hapise gönderildi, diğerleri ise yaralandı veya şehirden bazı bölgelerin teslimi karşılığında Deir ez Zor kırsalına tahliye edildi.

Savaşın sivil kayıpları da yine pek gündem olan bir mesele değildi. Bugün, enkaz şehirde Amnesty International’in gerçekleştirdiği araştırmalara dayanarak, binlerce sivilin, savaş esnasında hava saldırıları sonucu hayatını kaybettiğini biliyoruz.

Kaynak: https://www.amnesty.org.uk/press-releases/syria-us-led-coalitions-aerial-attacks-raqqa-killed-hundreds-civilians-new-report