60 Önemli Gelişme: 2019’da Neler Oldu?

Yeni yıla girerken geriye dönüp baktığınızda neler yaşandığını hatırlamak isteyenler için 2019’da gerçekleşen bazı önemli askeri, diplomatik ve ekonomik gelişmeleri 60 maddeye sığdırdık. Hazırsanız başlayalım.

1.) Rusya ile yapılan anlaşma kapsamında S-400’lerin ilk parti sevkiyatı 12 Temmuz’da Ankara’ya gerçekleşti.

2.) Orta Afrika’nın en istikrarlı devletlerinden biri olan Gabon’da 1964’den bu yana ilk defa darbe girişimi yaşandı. Fas’ta tedavi gören Gabon Devlet Başkanı Ali Bongo’ya karşı yapılan darbe kısa sürede kontrol altına alınarak, darbeci askerler tutuklandı.

3.) Bu yıl da Avrupa Birliği’nden ayrılamayan İngiltere, BREXIT sürecini mecliste onaylatamadı. Başbakan Therase May’in istifası sonrası yerine gelen ve ardından yapılan erken seçimleri kazanan Boris Johnson, BREXIT anlaşmasını parlamentodan geçirerek 2020 sonrasında tamamen AB’den ayrılmış olacaklarını açıkladı.

4.) İlk motor testi 1 Eylül’de yapılan AKINCI Taarruzi İnsansız Hava Aracı (TİHA), ilk kez gökyüzü ile buluştu. Bu uçuşla birlikte Türkiye, bu sınıfta insansız hava aracına sahip dünyadaki 4 ülkeden biri oldu.

5.) Temsilciler Meclisi’nin ardından Senato da 1915 Olayları’nın ‘soykırım’ olarak tanınmasını sağlayan tasarıyı onayladı. Öte yandan Fransa, 24 Nisan’ın “Ermeni Soykırımını Anma Günü” olarak anılması kararını verdi.

6.) Venezuela’da 2019 yılının başında Ulusal Meclis Başkanı olan Juan Guaido kendisini geçici devlet başkanı ilan etti. ABD ile birlikte birçok ülkenin yeni devalet başkanı olarak Guaido’ya karşı Savunma Bakanı ve diğer bakanların Maduro’nun yanında olduğunu açıkladı.

7.) PKK yanlıları tarafından Kuzey Irak’taki Duhok kentinde yer alan Türk askerine yönelik saldırıda bulunuldu. Terör sempatizanlarının saldırılarında birçok Türk askeri aracı ateşe verilirken, IKBY protestonun başını çekenlerin yakalandığını duyurdu.

8.) 4 Nisan’da General Hafter, Libya’da meşru Ulusal Mutabakat Hükümeti’nin (UMH) kontrolündeki başkent Trablus’u ele geçirmek için  saldırı başlattığını duyurdu. 30 Haziran’da 6 Türk vatandaşını alıkoyan Hafter güçleri, Aralık ayında da bir yük gemisi ve 2 Türk mürettebatı alıkoymasının ardından serbest bıraktı.

9.) 2019’da dünyanın birçok yerinde gösteriler damgasını vurdu. En dikkat çeken protestolar Lübnan, Bolivya, Venezuela, Şili, Fransa, İspanya, Irak ve  İran’da gerçekleşti.

• Hong Kong‘da Nisan ayından bu yana ‘suçluların Çin’e iadesi’ni öngören tartışmalı yasa tasarısı nedeniyle sokaklar savaş alanına dönerken, yaklaşık 6 ay sonra tasarı geri çekildi. Kasım ayında bölgede yapılan tek demokratik seçimi Çin Karşıtları % 76,1 gibi yüksek oranla kazandı.
• İran‘da petrol fiyatlarına yapılan zam nedeniyle başlayan gösterilerde resmi olmayan rakamlara göre 500’den fazla gösterici yaşamını yitirdi.
• Bolivya‘da ‘seçimlerde usulsüzlük’ iddiasıyla başlayan gösteriler, ordunun baskıyla birleşince Devlet Başkanı Evo Morales’in istifasıyla son buldu.
• Lübnan‘daki WhatsApp gibi mesajlaşma uygulamalarına getirilen vergiler nedeniyle başlayan gösteriler ekonomik sıkıntılara evrildi ve sonrasında Lübnan Başbakanı Saad el-Hariri istifa etti.
• Irak‘ta da tıpkı Lübnan’da olduğu gibi gösteriler Başbakan’ın istifasına sahne oldu. 350’den fazla kişinin öldüğü protesto gösteriler, yer yer devam ediyor.
• Kuzey Afrika ülkesi Cezayir‘de 5. dönem için adaylığını açıklayan Cumhurbaşkanı Abdulaziz Buteflika’ya karşı başlayan protestolar Buteflika’nın istifasıyla sonuçlanırken, atadığı Başbakan Nureddin Bedevi de Aralık ayında istifa etti. Cezayir’de eski Başbakan Abdulmecid Tebbun oyların yüzde 58,13’ünü alarak ülkenin resmi cumhurbaşkanı oldu.
• Şili‘de metro zammı, Fransa‘da Macron hükümetine karşı farklı sebeplerle devam eden Sarı Yelekliler, İspanya‘da Katalanların bağımsızlık yanlısı gösterileri…

10.) Hindistan, Keşmir’in özel statüsünün kaldıran 370. maddeyi anayasadan çıkararak bölgeyi Cammu Keşmir ve Ladakh Birlik Toprağı olarak ikiye böldü.

[irp posts=”20463″ name=”Keşmir Sorunu: 370. Maddenin Kaldırılmasının Anlamı ve Yeni Harita”]

11.) Batı Afrika Ekonomik ve Parasal Birliği (UEMOA) üyesi 8 ülke, Fransızların sömürge parası’ olarak bilinen CFA frangını terk ederek eko para birimine geçme kararı aldı.

• 8 ülke: Benin, Burkina Faso, Gine Bissau, Fildişi Sahili, Mali, Nijer, Senegal ve Togo.

12.) Mısır ve Etiyopya’yı karşı karşıya getiren Afrika’nın en büyük barajı Hedasi, ABD’nin araya girip iki ülke arasında ara bulucu olmasıyla uluslararası boyut kazandı.

[irp posts=”22740″ name=”Afrika’nın En Büyük Barajı Hedasi Hakkında 12 Madde”]

13.) Mart ayında Cumhuriyet tarihinde ilk defa ana vatanı çevreleyen üç denizde 103 gemiyle eş zamanlı “Mavi Vatan 2019 Tatbikatı”,  Mayıs ayında ise 131 gemi, 57 uçak ve 33 helikopterle Cumhuriyet tarihinin en büyük planlı tatbikatı “Denizkurdu-2019” gerçekleşti.

14.) Kuzey Kore’de Temmuz ayında seçmenlerin yüzde 99.97’sinin oy kullandığı yerel seçimlerde, sandığa giden seçmenlerin yüzde 100’ü Kim Jong-Un’un aday gösterdiği isimlere oy verdi.

15.) Kazakistan’ın kurucu Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev, 28 yıllık iktidarının ardından istifa etti. Daha sonra yerine gelen Tokayev hükümeti, ülkenin başkenti olan Astana’nın adını Nursultan olarak değiştirdi.

[irp posts=”23602″ name=”Orta Asya’nın En Güçlü Türk Devleti: Kazakistan”]

16.) Güney Kıbrıs’ın ruhsat verdiği ExxonMobil’in Doğu Akdeniz’de 141 ile 226 milyar metreküp arasında bulduğu gaz rezervinin, son iki yılda dünyanın en büyük üçüncü gaz rezervi olduğu bildirildi.

17.) Hindistan’da 900 milyon kişinin 7 aşamada oy kullandığı dünyanın en uzun parlamento seçimlerinin galibi 542 sandalyenin 299’unu kazanan Başbakan Narendra Modi’nin Hindistan Halk Partisi oldu.

18.) Yakıt, tüp ve elektriğe gelen zamlar sonrası 19 Aralık’ta başlayan gösteriler sonucu ordunun yönetime el koymasıyla 30 yıllık Ömer el-Beşir iktidarı sona erdi.

19.) Makedonya’nın adı resmen Kuzey Makedonya Cumhuriyeti olarak değiştirildi.

20.) KKTC’de Ersin Tatar, Tufan Erhürman’dan başbakanlık görevini devralarak yeni Başbakan oldu.

21.) Yeni Zelanda’da iki ayrı camiye düzenlenen saldırıda 49 kişi yaşamını yitirdi.

22.) Fatih ve Yavuz sandaj gemileri, ilk kez KKTC’nin 2011’de verdiği ruhsat alanlarında sondaj çalışmalarına başladı.

23.) Mısır’ın demokratik seçimlerle seçilen ilk Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi hapishanede hayatını kaybetti.

24.) Kuzey Kore lideri Kim Jong-Un ile sınırda görülen ABD Başkanı Trump, sınırın diğer tarafına geçerek Kuzey Kore’ye ayak basan ilk Amerikan başkanı oldu.

25.) Putin, ABD’nin tek taraflı çekildiği Soğuk Savaş’ın sonunun başlangıcı olarak nitelendirilen Orta Menzilli Nükleer Kuvvetler Anlaşması’nı (INF) askıya aldı.

26.) ABD’de Rıza Sarraf davasında yargılandıktan sonra “32 ay hapis cezasına” çarptırılan eski Halkbank Genel Müdür Yardımcısı Mehmet Hakan Atilla tahliye edildi.

27.) Kırım Tatarlarının Milli lideri Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu, ve 2 Türk daha Ukrayna milletvekili oldu.

28.) ABD ile Çin arasında uzun bir süredir karşılıklı vergi yaptırımlarıyla devam eden ve Çinli dev teknoloji şirketi Huawei’ye uygulanan Amerikan yaptırımları ile tekrar gündeme gelen ‘ticaret savaşı’, iki ülke liderinin düzenleyeceği törende yapılacak ticaret anlaşmasıyla son bulabilir. Henüz bir netlik söz konusu değil.

29.) Dünyanın en büyük petrol şirketi olan ve bu yıl halka arz edilen Suudi Arabistan Milli Petrol Şirketi Saudi Aramco’ya ait iki tesise 10 SİHA ile saldırı düzenlendi.

30.) BM’ye göre en az 1 milyon Uygur Türkü’nün kendi rızası dışında tutulduğu Çin’in ‘asimilasyon kampları’ dünya gündemine otururken; ABD, Uygur politikası nedeniyle Çinli yetkililere yaptırım uygulama tasarısı Temsilciler Meclisi’nden geçti.

31.) ABD Başkanı Trump’a yönelik “görevi kötüye kullanma” ve “Kongre’nin çalışmasını engelleme suçlamaları” ile ilgili azil süreci başladı ve Temsilciler Meclisi tarafından onaylandı.

[irp posts=”22885″ name=”İfadeye Çağrılan Trump’ın “Azil Soruşturması” Nedir?”]

32.) Almanya, Fransa ve İngiltere, İran’a karşı ABD yaptırımlarını hafifletmek ve İran ile ticaret yapmak amacıyla ortaklaşa “Instex” adlı bir ödeme mekanizması kurdu. 3 ülke tarafından kurulan sisteme Belçika, Danimarka, Finlandiya, Hollanda, Norveç ve İsveç de katıldı.

33.) Rusya’da 5. Nesil SU-57 seri üretimine başlandığı duyuruldu.

34.) Almanya’nın Dresden kentinde Avrupa’nın en büyük hazine koleksiyonunun bulunduğu Grünes Gewölbe Müzesine yapılan soygunda 1 milyar avroluk değerli eşya çalındı. Bu hırsızlık İkinci Dünya Savaşı sonrası en büyük soygun olarak tarihe geçti.

[irp posts=”22797″ name=”Almanya’daki ‘Avrupa’nın En Büyük Hazinesi’ Çalındı”]

35.) Peru’da Devlet Başkanı Martin Vizcarra’nın çoğunluğu muhaliflerin elindeki Kongre’yi feshetmesi, buna karşın Kongre’nin de Vizcarra’yı görevden alarak yerine Devlet Başkanı Yardımcısı Mercedes Araoz’u başkan seçmesi sonrası başlayan siyasi krizde ordu Vizcarra’yı destekledi. Ülkede Vizcarra tekrar devlet başkanı olurken, 26 Ocak’ta halk sandık başına gidecek.

36.) Suudi Arabistan’da kadınların tek başına araç kullanma ve yurt dışına çıkma serbestliğinin ardından orduya katılmalarına da izin çıktı.

37.) Solomon Adaları, Tayvan ile resmi ilişkilerini keserek Çin’i diplomatik olarak tanıma kararı aldı. Solomon Adaları’nın ilişkileri kesmesi sonucu Tayvan’ı tanıyan ülke sayısı 16’ya düştü.

38.) Taliban ile ABD’nin Katar’ın başkenti Doha’da ‘Afganistan görüşmeleri’ başladı.

39.) Endonezya Devlet Başkanı Joko Widodo, Cava Adası’ndaki başkent Cakarta’nın 30 yıl sonra sular altında kalacağı öngörüldüğü için Borneo Adası’ndaki Doğu Kalimantan eyaletine taşınacağını açıkladı.

40.) İtalya’da yaşanan hükümet krizinde, ‘teknokrat’ Başbakan Giuseppe Conte’un istifa kararından yaklaşık 10 gün sonra koalisyon hükümetinin tekrar başbakanı oldu.

41.) Fırat’ın doğusundaki PKK’ya yönelik “Barış Pınarı Harekatı” başladı.

• Türkiye, 17 Ekim’de ABD ile 13 maddelik, 22 Ekim’de Rusya ile 10 maddelik mutabakat imzalayarak Barış Pınarı Harekatı’nı sonlandırdı.
• Barış Pınarı Harekatı ‘Türkiye’nin kurduğu’ Milli Ordu ve Ulusal Kurtuluş cephesi Barış Pınarı Harekatı öncesi birleşme kararı alarak ‘tek çatı’ altına girdi.

42.) Tunus seçimlerinde yüzde 72 gibi ezici bir üstünlük elde eden anayasa hukukçusu Kays Said, Tunus’un yeni cumhurbaşkanı oldu.

43.) 2019 Nobel Barış Ödülü, Eritre ile olan sınır anlaşmazlığını çözdüğü için Etiyopya Başbakanı Ahmed Ali‘ye verildi. 1998’de başlayan ve 2 yıl süren savaşta on binlerce insan ölmüştü. 18 yıldır devam eden çatışmaların ardından iki ülke lideri 20 yıl sonra ilk kez buluşmuştu.

44.) Soçi’deki Rusya-Afrika Zirvesi’nde Moskova ile Afrika ülkeleri arasında 12 milyar dolarlık 500 anlaşma yapıldı.

45.) Bangladeş yönetimi, 100 bin Arakanlı Müslümanı Myanmar sınırındaki kamplardan Bengal Körfezi’ndeki bir adaya taşıyacağını açıkladı.

46.) ABD’de hükümet borcu 23 trilyon doları aşarak yeni bir rekor kırdı. Trump yönetiminde borç 3.2 trilyon dolar yükselmiş oldu.

47.) Pentagon ile üretici firma Lockheed Martin arasında varılan anlaşmayla F-35’lerin fiyatı yüzde 12.7 oranında düşürüldü.

48.) Türkiye ile Libya arasında Münhasır Ekonomik Bölge (MEB) kapsamında deniz sınırlarının belirlenmesi ve askeri iş birliği anlaşması yaptı.

[irp posts=”23639″ name=”15 Maddede Yaşananlar: Libya’da Neler Oluyor?”]

49.) BM’nin 70. yıl dönümü zirvesinin ana gündem maddesi Fransa Cumhurbaşkanı Macron’un “NATO’nun beyin ölümü” yaşadığına yönelik yaptığı açıklama oldu.

[irp posts=”23180″ name=”NATO’nun 70. Yıl Dönümü: Ortak Deklarasyon ve Öne Çıkanlar”]

50.) 16 bin sivil ve askeri personel ile 6’ncı askeri hizmet kuvveti olarak ABD Uzay Kuvvetleri resmen kurulurken, NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, “Uzayın, hava, kara, deniz ve siberin yanı sıra yeni harekat alanı olmasına karar verdik.” açıklamasında bulundu.

51.) İspanya’nın Bask bölgesinin özerk parlamentosu, Katalonya’daki ayrılıkçı girişimlerden esinlenerek bağımsızlık yanlısı bir karar aldı.

[irp posts=”23000″ name=”İspanya’da Basklar da Katalanlar Gibi Bağımsızlık Kararı Aldı”]

52.) Finlandiya’da 34 yaşındaki Sanna Marin başbakan seçilerek ‘dünyanın en genç başbakanı’ unvanına sahip oldu.

53.) Almanya, Fransa, Rusya ve Ukrayna liderlerinin Normandiya Formatı adı altında 3 yılın ardından yaptığı müzakerelerde Ukrayna’nın doğusunda ‘tam ateşkes’ konusunda anlaşmaya varıldı.

54.) Hindistan’da 64 yıllık vatandaşlık yasası değişti. Budist, Sih, Jain, Parsi, Hindu ve Hristiyanlar, kimliklerini ve Hindistan’da en az 6 yıl yaşadıklarını kanıtlamaları halinde vatandaşlık elde edebilecek ancak Müslümanlar aynı pozisyonda olsalar dahi vatandaş olamayacaklar.

55.) KKTC, Doğu Akdeniz’deki gelişmeler nedeniyle Geçitkale Havalimanı’nı Türk İHA ile SİHA’larına tahsis etti.

56.) Pakistan mahkemesi, eski başbakan ve cumhurbaşkanı Pervez Müşerref’i ‘vatana ihanet’ suçlamasıyla idama mahkum etti.

57.) İdlib’in güneyinde yer alan Türk gözlem noktalarından Suman ve Morek üsleri rejim güçlerinin kuşatması altında kaldı.

[irp posts=”18114″ name=”İdlib’de Son Durum Haritası: 2 Türk Üssü ‘Kuşatma Altında'”]

58.) Türkiye’nin ilk yerli otomobili hem SUV hem de sedan model olarak duyuruldu.

[irp posts=”23830″ name=”İlk Kez Tanıtılan Yerli ‘Türkiye’nin Otomobili’ İlgili Merak Edilenler”]

59.) Suriye’de Şam yönetimi, Rus şirketlerle birlikte ilk kez Akdeniz’deki petrol ve doğalgaz yataklarında sondaj çalışmalarına başladıklarını açıkladı.

60.) 1,3 milyar insanın yaşadığı ve 3,4 trilyon dolar gayri safi yurt içi hasılaya sahip 54 ülkenin imzasıyla dünyanın en büyük serbest ticaret pazarı “Afrika Kıtasal Serbest Ticaret Bölgesi” kuruldu.

Gözden kaçırdığımızı düşündüğünüz gelişmeleri yorum olarak yazabilirsiniz. Haberi paylaşarak başkalarının da 2019’da yaşananları görmesini sağlayabilirsiniz.