13 Maddede Umman: Ortadoğu’nun Bilinmeyen ‘Tarafsız Ülkesi’

Arap Yarımadası’nın güneyinde yer alan, ‘tarafsızlık’ politikasıyla bilinen Umman’da 50 yıldır ülkeyi yöneten Sultan Kabus bin Said 79 yaşında hayatını kaybetti. Basra Körfezi’ndeki stratejik konumu ve istikrarı ile bölgenin pek bilinmeyen ülkesi Umman’ı 13 madde ile tanıyın.

Umman Hakkında Merak Edilenler

1.) 309 bin 500 kilometrekarelik yüzölçüme sahip, başkenti Maskat olan Umman’ın nüfusu 4 milyon 600 bin civarında. Yüzde 85’i Müslüman, yüzde 6,5’i Hristiyan olan nüfus içerisinde Uzak doğulu önemli bir kesim de var. Müslümanların %75’i ise İslam’da Hâriciliğe bağlı İbadi mezhebinden.

2.) Arap yarımadasının güneydoğusunda, Basra Körfezi’nin girişinde yer alan konumuyla dikkat çekiyor.

3.) İngilizlerlerin petrol güzergahını güvence altına almak adına Umman’a tahsis ettiği, Birleşik Arap Emirlikleri toprakları içerisinde yer alan Madha ve BAE’nin en uç noktasında bulunan topraklar Umman’ın kara sınırı olmamasına rağmen Maskat yönetimine ait.

(Basra Körfezi’nin Hint Okyanusu’na açıldığı noktada yer alan Musandam Yarımadası, İngilizler tarafından Umman’a verildi.)

4.) 15. yüzyılda Portekiz kolonilerinin kontrolü sağladığı topraklar 16. yüzyılda Osmanlı hakimiyetine geçti. 18. yüzyıldan bu yana tek hanedan tarafından yönetiliyor.

5.) GSYİH’si yaklaşık 75 milyar dolar olan ülkenin başlıca gelirini, diğer Arap ülkelerde olduğu gibi petrol ve doğal gaz oluşturuyor.

6.) Kişi başına düşen gelir 18 bin dolar civarında. Bu rakam, en fakir Arap ülkesi (komşusu) Yemen’in 9 katı.

7.) Arap coğrafyasının en farklı hatta en tarafsız ülkesi olarak görülen Umman, Arap baharını o kadar sorunsuz atlattı ki; birçok kişi komşusundaki iç savaş ve çevresindeki krizlere karşı istikrarı nasıl sağladığı konusunda merak içerisinde.

8.) Arap Baharı’nı kabinedeki revizyonla atlatan Umman’ın asker sayısı ise 42 bin civarında. Savunmaya ayrılan bütçe 9 milyar dolar ve birçok ülkeye göre bu rakam yüksek sayılabilir.

9.) Diğer Arap ülkelerine göre az sayıda da olsa ülkede yabancı askeri unsur olarak sadece Amerikan askerleri var.

10.) 1970’de babasına darbe gerçekleştirerek iktidarı ele alan Sultan Kabus bin Said tek ve son karar mercii. Bildiğiniz gibi geçtiğimiz günlerde öldü. Ölümünün ardından Mısır, Katar, Ürdün, BAE, Bahreyn ve Kuveyt 3 günlük yas ilan etti.

11.) 1996’de Sultan’ın ilan ettiği Temel Yasa anayasa olarak kabul edilir. Devlet Konseyi ve Şura Meclisi’nden oluşan iki kanatlı Meclis yapısıyla meşruti monarşiye sahip ülkede tüm yetkiler Sultan’a ait.

12.) 50 yıl ile Arap dünyasının en uzun süre görevde kalan lideri olan Kabus bin Said’in yerine gelen isim 9. Sultan Heysem bin Tarık bin Teymur el Said. Arap medyasına göre yeni sultanın babası 1920 yılında İstanbul’da doğdu ve sultanın annesi bir Türk.

Heysem bin Tarık bin Teymur el Said, ölen Kabus’un amcasının oğlu. 2002’den bu yana Kültür ve Miras Bakanı olarak görev yapan el Said, Dışişleri ve Futbol Federasyonu’nda bazı görevleri üstlendi.

13.) Ortadoğu’daki krizlerde ara bulucu rolüyle öne çıkan Umman, 26 Ekim 2018’de İsrail Başbakanı Netanyahu’yu ağırlamasıyla dikkat çekti.

Filistin meselesinde ara bulucu rolünü üstlenen ülke, Yemen konusunda da hem Husilerle hem de Hadi hükümetiyle görüştü. Suudi Arabistan’ın İran’a karşı politikasına karşı İran ile doğrudan görüşen Maskat hükümeti, ABD-İran krizinde de ara bulucu olabileceğini belirtti. 2017’de Katar’a yönelik 6 Arap ülkesinin ambargosunda ara bulucu olmayan ülke, Riyad politikasını da desteklemeyerek tarafsız kaldı. Dış siyasetine ‘tarafsızlık’ politikasını yerleştiren Ortadoğu’nun ‘tek’ ülkesi Umman’ın yeni sultan ile birlikte nasıl bir yol izleyeceği merak konusu.

Kaynak: StratejikOrtak.com