Türkiye-İsrail İlişkileri: Ticaret Hacmi ve Askeri Karşılaştırma

Türkiye-İsrail ilişkileri, Türkiye ile İsrail’in, Türkiye’nin İsrail’i tanımasından Mart 1949 tarihinden sonra kurdukları ikili ilişkilerdir. İki ülke arasındaki askeri, stratejik ve diplomatik iş birliği, iki ülkede de önceliğe sahip oldu. New York Times’ın 1999’daki bir raporuna göre, iki ülke arasındaki stratejik ortaklık, Ortadoğu politikalarını değiştirecek potansiyele sahipti. Türkiye ve İsrail ilişkileri, Recep Tayyip Erdoğan’ın Başbakanlık dönemiyle birlikte darboğaza girdi. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 2005 yılında İsrail’i ziyaret etmesi, her zamanki Türkiye-İsrail iş birliğini yürüteceğini göstermişti. Fakat, 2008-2009 Gazze Savaşı’nın başlamasının ardından Türkiye’nin aldığı tavır değişmeye başladı. 2010 Mavi Marmara olayından sonra ilişkiler iyice kopma noktasına geldi. Mart 2013’te, İsrail tarafından, filo müdahalesine yönelik gelen özür, ilişkilerin normalleşmesi için yolu açtı ama İsrail’in iddiasına göre Ekim 2013’te İsrailli ajanların, İran’da ifşa edilmesinde Türkiye’nin rolünün olması Türkiye-İsrail ilişkilerinin stabil bir durumda kötü halde kalmasına sebep oldu.

Türkiye-İsrail Ticaret Hacmi

Türkiye ile İsrail arasında imzalanan ve 1 Mayıs 1997 tarihinde yürürlüğe giren Serbest Ticaret Anlaşması’nı takiben, İsrail ile 2000 yılında 1 milyar dolar olan ticaret hacmimiz 2014 yılı itibarıyla 5,8 milyar ABD doları ile maksimum düzeyine çıkmıştır. 2017 yılı itibariyle de ihracatımız 3,4 milyar dolar, ithalatımız ise 1,5 milyar dolar olarak gerçekleşmiş, dış ticaret hacmimiz ise 4,9 milyar dolar olmuştur. [1]

• İsrail’e ihracatımızda en önemli ürünler binek otomobilleri, demir çelik ürünleri, izole edilmiş kablo ve teller, mücevherci eşyası ve aksamı, plastik eşyalar, konfeksiyon ürünleri, beyaz eşya, seramik ürünleri ve çimentodur.
• İthalatımızda en önemli ürünler ise petrol yağları, propilen polimerler, siklik hidrokarbonlar, elektrik enerjisi üretim grupları ve etilen polimerlerdir.

Türkiye ile İsrail arasındaki ticaret ilişkisi iki ülke arasında yaşanan bazı siyasi krizlere rağmen her zaman devam etmiştir. Türkiye ile İsrail arasındaki siyasal krizlerden geçmişten günümüze ticareti hedef alarak yapılan tek hamle 15 Mayıs 2018 Tarihinde İsrail Tarım Bakanı Uri Ariel tarafından yapılmıştır. Ariel, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, “Tarım Bakanı olarak, bugün Türkiye’den tarım ürünlerinin ithalatını dondurma talimatı verdim. İki yüzlü bir şekilde İsrail’e ahlak dersi vermeye çalışan bir ülkeye destek olmayacağız” demişti. Attığı tweet’in devamında ise Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Hamas’a destek verdiğini belirtmişti.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre Türkiye, 2017 yılında İsrail’e 38 milyon dolar değerinde tarım ihracatı gerçekleştirdi. İsrail’in Türkiye’ye gerçekleştirdiği tarım ithalatı da benzer bir hacimde meydana geldi: 37 milyon dolar.

Türkiye ve İsrail Askeri Karşılaştırması 

Ortadoğu’nun en güçlü devletleri arasında bulunan Türkiye ve İsrail arasındaki ilişkiler, İsrail Askeri İstihbaratı (AMAN) 2020 tahminleri raporu tehdit değerlendirmesinde tekrar gündeme geldi.

İsrail, yayınladığı askeri istihbarat raporu ile bölgedeki hedefleri için en büyük engel olarak Türkiye’yi gördüğünü ortaya koydu. İsrail Askeri İstihbaratının 2020 raporu tehdit değerlendirmesinde Türkiye’yi ‘çatışmacı’ olarak gösterdi. [2]

Jerusalem Post gazetesinde yer alan habere göre İsrail Dışişleri Bakanı Israel Katz, İsrail’in Basra Körfezi’nde yer alan ülkelerle iş birliğini artırmasının nedenlerine yönelik bir soruya, “Ne biz (Erdoğan’ı) seviyoruz, ne de o bizi. (Körfez’deki) ülkeler de Türkiye ve Katar’da en radikal haliyle görülen Müslüman Kardeşlerin en az İran kadar tehdit yaratmasından dolayı onu sevmiyor” yanıtını verdi. [3]

Uluslararası askeri güç verilerini toplayan Global Fire Power listesine göre Türkiye dünya askeri güç sıralamasında 9. sırada yer almaktadır. İsrail ise 17.sıra bulunmaktadır. Global Fire Power askeri gücü en yüksek listesinin belirlenmesinde 50’den fazla faktör hesaba alındı.

Türkiye ve İsrail’in Askeri Kapasitesi

Türkiye

1. ASKERİ PERSONEL GÜCÜ

• Toplam Askeri Personel: 735.000
• Aktif Personel: 355.000
• Yedek Personel: 380.000

2. HAVA GÜCÜ

• Toplam Uçak Gücü: 1.067
• Savaş Uçağı: 207
• Nakliye Uçağı: 87
• Eğitim Uçağı: 287
• Toplam Helikopter Gücü: 492
• Saldırı Helikopterleri: 94

3. KARA GÜCÜ

• Savaş Tankları: 3.200
• Zırhlı Savaş Araçları: 9.500
• Kundağı Motorlu Topçu: 1.120
• Çekili Topçu: 1.272
• Roket Projektörleri: 350

4. DENİZ GÜCÜ

• Toplam Deniz Gemisi: 194
• Fırkateyn: 16
• Korvet: 10
• Denizaltılar: 12
• Devriye Gemileri: 34
• Mayın Savaş Gemisi: 11

İsrail

1. ASKERİ PERSONEL GÜCÜ

• Toplam Askeri Personel: 615.000
• Aktif Personel: 170.000
• Yedek Personel: 445.000

2. HAVA GÜCÜ

• Toplam Uçak Gücü: 595
• Savaş Uçağı: 253
• Nakliye Uçağı: 18
• Eğitim Uçağı: 153
• Toplam Helikopter Gücü: 146
• Saldırı Helikopterleri: 48

3. KARA GÜCÜ

• Savaş Tankları: 2.760
• Zırhlı Savaş Araçları: 6.541
• Kundağı Motorlu Topçu: 650
• Çekili Topçu: 300
• Roket Projektörleri: 150

4. DENİZ GÜCÜ

• Toplam Deniz Gemisi: 65
• Korvet: 4
• Denizaltılar: 6
• Devriye Gemileri: 37

Mehmet Uçar

Stratejik Ortak Misafir Yazar