Esad 12 Yıl Sonra Arap Birliği’nde: Neler Değişti?

Arap ülkeleri, 12 yıl sonra Esad’ı birliğe çağırdı. Suriye’nin üyeliği 16 Kasım 2011’de askıya alınmış, yetmemiş ülkenin temsil hakkı 24 Mart 2013 itibariyle muhalif güçlere verilmişti. Zaman geçti, bölge değişti. Şu an ortada muhalifler yok, muhaliflere destek veren Arap liderleri yok. 12 yıldır İran ve Rusya’nın desteğiyle ayakta kalan Esad var.

Mısır ve Suudi Arabistan, zirvede Suriye krizinin çözümünü Arapların bulması gerektiğini belirterek “Arap milliyetçiliğini” ön plana çıkarken, Esad da tam ortama uygun açıklamalarda bulundu: “Çok başlık var ki, söze yer yok, zirveler yetmiyor bunlara. Arapların reddettiği Siyonist varlığın direnişçi Filistin halkına karşı işlediği suçlarla başlamıyor, sapkın bir ‘Müslüman Kardeşlik’ havasıyla aşılanmış yayılmacı Osmanlı fikri tehlikesiyle bitmiyor…”

Aslında Esad, hem BAE, Mısır, Suud ve Bahreyn gibi ülkelerdeki ortak tehlike olan Müslüman Kardeşler’e vurgu yaparak “düşmanımız bir” diyor hem de Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı eleştiriyor. Ama artık bölgeli dinamikler değişiyor.

Mesela Arap liderler arasında ilk adımı Ürdün Kralı Abdullah, “Suriye’yi tecrit etmek ve Arap Birliği’nden uzaklaştırmak İran’a daha fazla alan açtı” diyerek açmıştı. Haklıydı da. Esad zaten İran’a yakındı ama şu an muhtaç hale geldi. Bu evrede İran “Şii Hilali”ni çok güzel çizdi. Bir ucu Bahreyn’de, diğeri Lübnan. Hilal’in ortasındaki Irak ve Suriye zaten İran’a teslim. Lübnan’da Hizbullah, Bahreyn’de (yönetimde olmasa da) Şii dini lider… Trump, Obama’yı “Irak’ı İran’a teslim ettin” diyerek eleştirirken, o da Esad konusunda radikalliğini sürdürerek Yemen’i de Suriye’yi de İran’a bırakmıştı.

Aslıdan 2016 yılında Halep’in alınmasıyla Esad iç savaşta üstünlük elde ederek psikolojik savaşı kazanmıştı ancak Arap Birliği’ne davet edilmesi, diplomaside de bunun yansıması olarak dünyaya ilan edilmiş oldu. Sadece Türk dış politikası değil, bölgedeki dinamikler ve aktörler değişiyor. Mesela İran ile ilişkisi olmayan Suudi Arabistan, 7 yılın ardından Çin’in arabulucuğunda tekrar ilişkilerini başlattı. Ayrıca Yemen’de İran’a yakın silahlı güç Husiler ile görüştü. Ortadoğu değişiyor. Peki Türkiye ne yapıyor?

(24 Mayıs 2023)