İran Olayları: Protestoların Yaşandığı Ülkede Neler Oluyor?

Yazar
Haber Masası
-
4475
Yazarlık Başvurusu

29.12.2017 Perşembe günü İran’ın en büyük ikinci şehri olan Meşhed’de başlayan olaylar halen devam etmekte. Protestonun temelini ise yolsuzluklar, sürekli yükselen enflasyon ve işsizlik oluşturmakta. Tüm bölgenin ve dünyanın kaygıyla takip ettiği İran olayları nedir? Nasıl başladı ve hangi noktaya evrildi?

Olaylar Meşhed’de Başladı ve Hızla Yayıldı

İran’ın ikinci büyük kenti olan Meşhed’de başlayan İran olayları daha sonra Reşt, Kirmanşah, İsfahan ve Kum şehirlerine yayıldı. Tahran Üniversitesinde de bazı küçük gruplar protestolara destek verdiler. Uzun zamandır izlediği politikalar yüzünden ambargo altında olan İran’da baş gösteren işsizlik, yolsuzluklar ve enflasyonun durdurulamayan yükselişi İran Olayları’nın başlangıcını tetikledi.

Resmi rakamlara göre bu yıl ülkede işsizlik oranı 12,4’e yükseldi. Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani her ne kadar kısa süre içinde ekonomideki bu kötü gidişin düzeleceğini söylese de halk Ruhani’yi sürekli kötüye giden ekonomik veriler yüzünden ağır bir biçimde eleştirmekte. Ayrıca bazı bölgelerde protestolar sırasında halk, hükümetten siyasi tutukluları serbest bırakmasını ve polis şiddetine artık son vermesini talep etti.

Günden Güne İran Olaylarının Yayılım Haritası

İran Sokaklarında Dikkat Çeken Sloganlar

Kötüye giden ekonomik durum yüzünden eleştirilen tek kişi Ruhani değil. Bu durumdan ülkenin dini lideri Ayetullah Ali Hamaney de nasibini aldı. Özellikle ülkede güçlü din adamlarının yoğunluklu olarak yaşadığı Kum şehrinde atılan bir slogan hayli dikkat çekici. Göstericiler Kum sokaklarında “Halk yalvarıyor, din adamları Allah gibi davranıyor!” şeklinde sloganlar atarak dini liderleri eleştirdiler.

Göstericiler İran’ın izlediği dış politikadan da rahatsız görünüyor. Malumunuz üzere İran halihazırda ağır ambargolar altındayken bir taraftan da Ortadoğu siyasetine dahil olmak adına sahada bir çok askeri operasyonun içinde aktif olarak yer alıyor. İran’ın izlediği bu politika karşısında ise halk Meşhed şehrinde attığı “Hayatım Gazze için değil, Lübnan için değil, İran içindir.” şeklindeki sloganla tepki gösteriyor. “Sert” sloganlar attıkları gerekçesi ile de toplam 52 kişi gözaltına alınmış durumda.

İran’ın Suriye politikasını eleştiren halk, “Suriye’yi bırak, bizi düşün!”  şeklinde sloganlar atıyor. Ayrıca Tahran her defasında bu iddiaları reddetse de protestocular sıklıkla Tahran’ı Yemen’de Şii Husi milislerine silah vermekle suçluyor ve bu politikayı eleştiriyor.

Rejim Olaylara Nasıl Bakıyor?

İran İçişleri Bakanı Abdülreza Rahmani-Fazli yaşanan yasa dışı gösteriler için halka “gösterilere katılmama” yönünde çağrıda bulundu. Gösterilerin devam etmesi halinde bu durumun kendilerine ve diğer halka olumsuz etkileri olacağını belirtti.

İran Resmi Televizyon Kuruluşu’nun (IRIB) aktardığına göre ise Cumhurbaşkanı yardımcısı İshak Cihangiri, yaşanan olayların arkasında muhaliflerin olduğunu iddia etti. Cihangiri Şu beyanlarda bulundu; “Bu ülkedeki bazı olaylar, ekonomik sorunlardan kaynaklanıyor ama bunların arkasında başka bir şey var gibi görünüyor. Bunu yaparak hükümete zarar vereceklerini düşünüyorlar ama karlı çıkanlar başkaları olacak“.

Arak Valilik binasını ele geçiren ve Hüramabad Belediye binasını ateşe veren göstericiler karşısında ise Tahran Valisi, göstericilere polisin müdahale etmesi gerektiğini söyledi.

Meşhed’deki hükümet yetkilileri ise gösterilerin devrim karşıtı unsurlar tarafından organize edildiğini söyledi.

Olaylarda “Sosyal Medya” Etkeni

Hükümetin Yayınladığı Tweet Kaynak Haritası

Ülkede gösterilerin devam etmesi halinde göstericilerin “demir yumruk” ile karşılaşacağını söyleyen hükümet yetkilileri, ülke çapında sosyal medyaya ve genel olarak internete erişimi kontrol altına almaya çalışıyor. Ancak Terör ve Güvenlik Uzmanı Abdullah AĞAR kişisel Facebook sayfasında yayınladığı analizde konuyla alakalı şu ifadeleri kullandı;

“Öte tarafıyla İran’ın sosyal medya erişimlerine, iletişim ve etkileşime engel olmak amacıyla interneti askıya aldığı gözüküyor. Bununla birlikte, bunu öngören bazı ‘dış’ güç ve etki odaklarının uydu üzerinden bağımsız internet erişimi sağlayan (Suriye iç savaşında da sıkça görülen) binlerce teknolojik oyuncağı (!) (çanta internet sistemini) İran’a soktuğu ifade ve iddia ediliyor. Zaten ‘dış etkiye dair’ bu ve benzeri pek çok iddianın doğruluğu, İran’daki toplumsal gösteriler ve devamında derinleşen etnik-mezhebi-siyasi maniplasyonlara ve amaçlarına dair temel ispatları da ortaya koyuyor.”

Hükümetin paylaştığı verilerde dikkat çeken bir başka husus ise Twitter’da İran olayları ile ilgili atılan rejim karşıtı tweetlerin yüzde 27’si Suudi Arabistan’dan gönderilirken, sadece yüzde 26’sı İran’dan paylaşılması oldu.

Sosyal Medya’ya Yansıyanlar

“Rejimin yolsuzluklarından ve ülkenin varlığını yurt dışında terörizme harcamasından bıkmış olan İran vatandaşlarının barışçıl protestolarıyla ilgili bilgiler geliyor. İran yönetimi, kendini ifade hakkı da dahil kendi halkının haklarına saygı göstermelidir. Dünya bu süreci izliyor.

“İran’ın liderleri, zengin tarihi, kültürü olan varlıklı bir ülkeyi, şiddet, kan ve kaos ihraç eden ekonomisi bitmiş dolandırıcı bir ülkeye çevirdi. Başkan Trump’ın da söylediği gibi İran liderlerinden en çok zarar görenler İran halkıdır. ABD barışçıl göstericilerin tutuklanmasını sert bir şekilde kınıyor. Bütün ülkelere İran halkını ve onların temel haklarına sahip çıkma ve yolsuzluğa son verme çabalarını açıkça desteklemeleri çağrısında bulunuyoruz.”

Stratejik Ortak Haber Masası – Mahmut Nedim SUİÇMEZ, Nurullah ATİLLA, Cihan AKHAN 

 

 

 

E-BÜLTENE ABONE OLUN

Stratejik Ortak yazarlarının makalesi ve haritalar ücretsiz e-postanıza gelsin.

Abone oldunuz, teşekkürler.

Bir şeyler yanlış oldu. Lütfen daha sonra tekrar deneyin.

Yazarlık Başvurusu

SON YAZILARYAZARIN DİĞER YAZILARI

10 YORUMLAR

  1. güney azerbaycan türk hareketi eylemlere katılma kararı aldı.
    bağımsızlık yaklaşıyor.
    türkiye ve azerbaycan el ele verirse iran üzerinden sınırdaş olunabilir
    irandaki bu kaos ortamı turan için buyuk bir fırsat

  2. iran düşerse şiilik biter ehli sünnet büyük ilerleme gösterir
    çünkü yemende şii zeydiler iran sayesinde ayakta
    suriyede nusayriler iran sayesinde ayakta
    ırakta haşdi şabi iran sayesinde ayakta
    lübnanda hizbullah iran sayesinde ayakta
    afganistanda hazaralar irandan besleniyor
    nijeryada nijerya islam hareketi irandan besleniyor
    pakistandaki şiileri iran koruyor

    iran düşecekki yemen ırak suriye lübnan pakistan afganistan ve nijerya da ehli sünnet güçlensin şiilerin bölücülüğü bitsin. onlar yüzünden islam aleminde birlik olamıyor

    • sen acaba sosyal ajanmısın öyle yazılar yazmışın ki en ırkçı türküm diyen şaşırır senin başlığa bakarak yukarıdaki yazına hem senin şiilerle alıp veremediğin ne ben sünniyim gerekirse şii camiye de giderim sana ne hem pakiskan’daki şii camileri senin düşünce de olan insanlar bombalıyorsa benim dinimden uzak dur ayrıca editör bu kişinin normal amaçlarla yazdığını zannetmiyorum.

  3. iran yönetimi acilen halkta biriken bu enerjiyi başka bir tarafa yönlendirmeli mesela din adamlarına yönelik bir isyana dönüştürmeli böylece bağnaz din adamlarından da kurtulmuş olunur. halkta isyandan başarılı çıkmışız diye düşünür.

  4. Lehimize filan çevirilebilecek bi durum yok. Aksine Irana destek olunmalı iç islerine karismadan yasanan olaylardan memnuniyetsizligimizi belirtmeliyiz. Ayni seyi bize gezi olaylarinda yaptilar ikinci asamasida darbeyle ulkemizi kucuk dusurmek istediler. Başaramadılar sanırım Reza olayından sonra sıra Irana geldi. Umarım Iran bu durumun ustesinden gelecektir.Biz müslümanların tek düşmanı var oda Amerika israil yani kafirler.

  5. Lehimize filan çevirilebilecek bi durum yok. Aksine Irana destek olunmalı iç islerine karismadan yasanan olaylardan memnuniyetsizligimizi belirtmeliyiz. Ayni seyi bize gezi olaylarinda yaptilar ikinci asamasida darbeyle ulkemizi kucuk dusurmek istediler. Başaramadılar sanırım Reza olayından sonra sıra Irana geldi. Umarım Iran bu durumun ustesinden gelecektir.Biz müslümanların tek düşmanı var oda Amerika israil yani kafirler.

  6. Bu kaosu Türkiye lehine kullanmalı. Ortadoğuda etkin bir ülke ve bu karışıklık karşısında yemende suriyede ve ya ırakta Türkiye lehine taviz verdirilebilir. Ama İran hükümetinin düşmesini iyiye yormak hata olur bence

  7. şiilerin sonu yaklaşıyor. yıllarca sünnilerini idam edip öldürüp durdular
    şimdi kendi halkı kendilerini assında görsünler bakayım
    alma mazlumun ahını çıkar aheste aheste
    allah kimsenin yaptını yanına kar bırakır mı

Yorum Yaz

Lütffen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz