İran’daki Gösterilerin İnteraktif Haritası

Lübnan ve Irak’ın ardından İran’da da ekonomik sebeplerle sokaklara inen göstericiler günlerdir protestolarını sürdürüyor. Hızla ülke geneline yayılan protestolar 1000’den fazla noktada gerçekleşiyor.

İran’da Gösteriler Ne Zaman ve Nasıl Başladı?

İran’da 15 Kasım Cuma günü benzi fiyatlarına yüzde 300 zam yapıldığı açıklandı. İran Ulusal Petrol Ürünleri Dağım Şirketinin açıklamasına göre benzinin litre fiyatı devlet tarafından bir ay içinde sübvanse edilen 60 litreden fazla alınması halinde 1000 tümenden (50 kuruş) 3 bin tümene (1.5 TL) çıkartıldı. Sübvanse kapsamındaki 60 litreye kadar benzinin fiyatı da 1500 tümen oldu.

Zam kararının sabah saatlerinden itibaren ülke genelinde yayılmasıyla ilk protesto gösterileri Ahvazi, Meşhed ve Sircan kentlerinde görüldü.

İranlı Siyatsetçilerin Zamma Tepkileri Ne Oldu?

Benzin zammı İranlı siyasetçiler arasında da tartışma konusu oldu. Muhafazakar kesim başta zam kararından Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’yi sorujmlu tutarken, reformistler konunun meclise getirilmemesinden şikayet etti.

İran Meclisindeki reformist Ümit Grubu, zam kararının mecliste görüşülmesi için yasa teklifi hazırlığındayken, dini lider Ali Hamaney’in 17 Kasım Pazar günü zam kararını desteklediğini açıklaması, reformistlerin tekliflerini geri çekmesine neden oldu.

Gösterilerin Bilançosu

Gösteriler kısa sürede başkent Tahran, ‘Türk kenti’ Tebriz, Meşhed, Arapların yoğunlukta yaşadığı Ahvaz, Sircan, İsfahan, Şiraz, Kum, Yezd, Kirmanşah ve Kereç gibi kentlere yayıldı, polisle halk karşı karşıya geldi.

• Göstericiler birçok kentte petrol istasyonları, banka şubeleri ve polis araçlarını ateşe verdi.
• Başkent Tahran ve Kirmanşah’ta 5 emniyet görevlisi öldürüldü.
• Ülke genelinde şehir ve ilçe olmak üzere 1080 noktada yaşanan olaylarda 1000’i aşkın kişi gözaltına alındı. Gösteriler sırasında 100’ü aşkın bankanın kundaklandığı, 50’den fazla marketin de yağmalandığı belirtildi.
• Dört gündür internet erişiminin olmadığı ülkede protestocular tarafından bilgi akışı sağlanamasa da yerel muhabirlere göre 12 gösterici hayatını kaybetti. Uluslararası Af Örgütü’ne göre 100’den fazla kişi yaşamını yitirdi.

İnteraktif harita sayfanın en altında yer alıyor.

Ruhani Hükümeti Ne Yaptı?

Olayların ülke geneline hızla yayılmasının ardından Cumhurbaşkanı Ruhani de yardım parasının en kısa sürede 18 milyon aileye dağıtılacağını duyurdu. 19 Kasım itibariyle benzin zammından elde edilen gelirin bir kısmının 20 milyon kişinin hesaplarına yatırıldığı bildirildi.

[irp posts=”22556″ name=”İran’da Siyasi Durum, Etnik Yapı ve Türklerin Nüfusu”]

Olaylar Karşısında Kim Ne Dedi?

ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Cuma gününden bu yana devam eden göstere destek vererek İran halkının yanında olduğunu açıklarken, bazı Avrupa Birliği ülkeleri de Tahran yönetimine gösteri hakkına saygı göstermesi çağrısında bulundu.

İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif, Amerikan makamları ve AB ülkelerinin benzin zammına tepki olarak yapılan gösterilerle ilgili açıklamalarını çok sert eleştirdi.

Devrim Muhafızları tarafından yapılan yazılı açıklamada ise eylemlerin sona erdirilmesi istendi, aksi takdirde göstericilerin “devrimci yöntemlerin kullanılacağı sert bir müdahaleyle” karşı karşıya kalacağı uyarısında bulunuldu.

Gösteriler Sona Erdikten Sonra İran’ı Ne Bekliyor?

Uzmanlara göre benzin zammı İran’da enflasyonu arttıracak ve piyasada fiyatların yükselmesine sebep olacak.

İran yönetimi halkın genelini olumsuz yönde etkileyen zam kararından geri adım aymaz veya kararı yumuşatma yoluna gitmezse, sokak gösterinin bir müddet daha devam etmesi, can ve mal kaybının artması öngörülüyor.

Ülkedeki huzur ve istikrarın bozulmasının etkileri, 21 Şubat 2020’de düzenlenecek genel seçimlerde de görülebilir. Sürpriz bir gelişme yaşanmazsa, yaklaşık 4 ay sonra yapılacak genel seçimlere katılım düşük olacağı düşünülüyor.

İran’daki Gösterilerin İnteraktif Haritası

Iran News Wire adlı internet sitesinin İran’daki gösterileri canlı olarak aktardığı interaktif harita aşağıda:

Sarı: Ölümlerin yaşandığı şehirler

Kırmızı: Devlet binalarının ateşe verildiği şehirler

Mor: Gösterilerin olduğu şehirler