2000’den Bugüne Putin’in Rusyasında Yaşanan 20 Önemli Olay

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in göreve geldiği 2000’den bu yana yaşanan önemli 20 olayı sizler için derledim.

1.) İkinci Çeçen Savaşı’nın Sonu

İkinci Çeçen Savaşı, 29 Eylül 1999 tarihinde Rus ordusunun Çeçenistan’a girmesiyle başlamıştır fakat Putin yönetime gelince bu savaş daha da kızışmıştır, Putin sert bir mücadeleye girişmiştir. Resmi olarak Rusya’nın Çeçenistan’a girmesinin sebebi, Mashadov hükümetinin Dağıstan’ı ele geçirmek isteyen Uluslararası İslami Barış Tugayı adlı örgütü engelleyememesi olarak gözükmektedir. Bu savaş, 15 Nisan 2009 tarihine kadar devam etmiştir.

2.) ‘Kursk’ Faciası

12 Ağustos 2000 tarihinde Rus denizaltısı Kursk, Norveç ile Rusya arasındaki Barents denizindeki iki patlamanın ardından batmıştır. Patlamaların torpido yakıtının sızması nedeniyle olduğu öne sürülmüştür. 118 kişilik mürettebatın çoğu olay yerinde hayatını yitirmiştir, 23 kişi ise denizaltının arka tarafına geçerek yardım beklemeye başlamıştır fakat 1 haftanın sonunda havasızlıktan ötürü boğularak hayatını kaybetmiştir.

3.) Mir Uzay İstasyonunun Düşürülmesi

Bir zamanlar Sovyetler Birliği’nin uzay programının gururu olan Rus uzay istasyonu Mir, planlanan bir manevrayla 23 Mart 2001’de Pasifik Okyanusu’na düşürüldü. Rus hükümeti bu istasyonu mali sebeplerden dolayı düşürmüştür.

4.) Dubrovka Saldırısı

23-26 Ekim 2002 tarihleri arasında, Nord-Ost olarak da bilinen Dubrovka Tiyatro Merkezi’nde düzenlenen saldırı 3 gün sürdü. Çeçenya’daki düşmanlıkların sona ermesini isteyen silahlı bir grup, 916 kişiyi rehin aldı. İki rehinenin öldürülmesinden sonra Rusya Federal Güvenlik Servisi’ne bağlı Alfa ve Vega timleriyle birlikte Rusya İçişleri Bakanlığı’na bağlı OMON timi, binanın havalandırma sistemine açıklanmayan bir kimyasal pompalayarak bir operasyon başlattı. Bu operasyon sonucunda tüm saldırganlar öldürüldü fakat kimyasaldan dolayı 700 rehine yaralanırken 130 rehine hayatını kaybetti.

5.) Beslan Katliamı

1 Eylül 2004 tarihinde Kuzey Osetya’nın Beslan kasabasında gerçekleşen bu olayda çoğusu çocuk olan 1100’den fazla kişi rehin alınmıştır. Rehineleri alan grup, İkinci Çeçen Savaşı’nı sonlandırmak istediğini duyurmak için bu eylemi gerçekleştirmiştir. Eylemin üçüncü gününde; Rus güvenlik güçleri tanklar, yüksek tahrikli basınç bombalar ve diğer ağır silahları kullanarak binaya girmişlerdir. Patlamaların ardından, etrafı çevrilen binada Rus güvenlikleri ve eylemciler arasında silahlı çatışma meydana gelmiştir. Çatışmaların sonunda, aralarında 186 çocuk bulunan en az 334 rehinenin öldürüldüğü ve yüzlerce rehinenin yaralandığı bildirilmiştir. Bu saldırı, Rus tarihindeki en ölümcül saldırıdır. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), kanla sona eren bu rehine krizi nedeniyle Rusya’yı suçlu bulup, Rusya’nın 3 milyon Euro tazminat ödemesine hükmetmiştir.

6.) Anna Politkovskaya Cinayeti

Putin’in Çeçenlere karşı yürüttüğü savaşa karşı olmasıyla ve bu savaşı kirli bir savaş olarak görmesiyle bilinen gazeteci Anna Politkovskaya, 7 Ekim 2006’da kendi evinin asansöründe vurularak öldürüldü. Cinayet bir suikast olarak kabul edildi ve failler müebbet hapis cezasına çarptırıldı. Bu cinayetin gizemi ise emri veren kişinin asla bulunamaması.

7.) Güney Osetya Savaşı

8 Ağustos 2008 tarihinde Gürcü birlikleri bağımsızlık ilan edilen Güney Osetya’ya operasyon düzenlemiştir ve binlerce sivil ölmüş, 2 Rus savaş uçağı da düşürülmüştür. Bu olayın üzerine Rusya güçlü bir birlikle Osetya’ya girmiştir ve Gürcistan ile savaş başlamıştır. 5 gün süren savaşın sonucunda Rusya ile Gürcistan arasında ateşkes imzalanmıştır. Ateşkesten on gün sonra da Rusya 26 Ağustos’da Güney Osetya ve Abhazya’nın bağımsızlığını tanıyan ilk devlet olmuştur.

8.) Devlet Duması Protestoları

4 Aralık 2011 tarihinde gerçekleşen Devlet Duması seçimlerinde muhalefe göre ciddi bir ihlal vardı ve bu ihlal yüzünden Rusya’da çok büyük protestolar başladı. 6 Mayıs 2012’de Bolotnaya Meydanı’nda on binlerce insan toplandı ve büyük bir miting gerçekleşti. Bu mitingin sonu polisle çatışmaya kadar gitti. Mitinge katılanların bazılarına dava açıldı.

9.) 2014 Kış Olimpiyatları

Soçi, 22. Kış Olimpiyat Oyunları’na ev sahipliği yaptı. Rusya bu oyunlarda 11’i altın olmak üzere 29 madalya kazandı.

10.) Doğu Ukrayna’daki Çatışma

2014 yılında AB ile stratejik bir ortaklık imzalanması ve Cumhurbaşkanı Viktor Yanukoviç’in devrilmesi üzerine yapılan kitlesel protestoların ardından Doğu Ukrayna’da silahlı çatışmalar başladı. Kiev politikalarına katılmayan Donetsk ve Lugansk’daki Rus yanlısı ayrılıkçılar, Ukrayna makamlarından özerklik talep ettiler. Bu durumun üzerine Kiev ve Batı, Rusya’yı çatışmaya katılmakla suçladılar fakat Rusya bu iddiayı reddetti.

11.) Kırım’ın İlhakı

16 Mart 2014 tarihinde Kırım’da Rusya tarafından yarımadanın statüsü hakkında bir oylama düzenlendi. Resmi rakamlara göre, katılımcıların % 97’si Rusya Federasyonu’nun bir parçası olmak istediğini verdiği oylarla belli etti. Ukrayna ve çoğu BM üyesi ülke referandumu tanımadı ve Rusya’yı ilhakla suçladı.

12.) Suriye’deki Askeri Operasyonlar

Rusya, Eylül 2015 tarihinde Esad rejiminin yanında olduğunu verdiği demeçlerle ve izlediği politikalarla belirtmiştir. Esad rejimini korumak ve karşısındaki grupları zayıflatmak Rusya’nın temel politikalarından birisi olmuştur. Batı, Rusya’yı Esad rejimini korumak ve sivil halka zarar vermekle suçlamıştır fakat Putin’in Rusya’sı bu iddialara kulak asmamış ve her daim Esad rejiminin yanında olmuştur.

13.) Avrasya Ekonomik Birliği’nin Kurulması

Rusya, Belarus ve Kazakistan, 29 Mayıs 2014 tarihinde Avrasya Ekonomik Birliği’ni kurmak için bir antlaşma imzaladılar fakat bu birlik resmi olarak 1 Ocak 2015 tarihinde kurulmuştur. Yapılan antlaşmayla birliğe katılan ülkeler, siyasi ve ekonomik alanlarda birbirlerine yardımcı olacağının taahhütünü vermiştir. Daha sonra bu birliğe Ermenistan ve Kırgızistan katılmıştır.

14.) Boris Nemtsov Cinayeti

Boris Yeltsin yönetiminde Enerji Bakanı ve Başbakan Yardımcısı görevlerinde bulunan Boris Nemtsov, 27 Şubat 2015 tarihinde Kızıl Meydan’da öldürüldü. Nemtsov sırtından yediği kurşunlarla hayatını kaybetti. Rus mahkemesi, Nemtsov cinayetinden suçlu bulduğu Çeçenistan vatandaşı Zaur Dadayev’i 20 yıl hapse mahkum etti fakat cinayetin emrini verenler hiçbir zaman bulunamadı.

15.) Dünya Kupası Ev Sahipliği

Rusya, tarihinde ilk defa 2018 yılında Dünya Kupası’na ev sahipliği yaptı ve bu maçlar 11 Rus şehrinde oynandı. Rusya bu turnuvada çeyrek finale kadar yükseldi fakat turnuvayı finalde Hırvatistan’ı eleyerek Fransa kazanmıştır.

16.) Kerç Boğazı Köprüsü’nün İnşası

Kerç Boğazı üzerinde Kırım’daki Kerç Yarımadası ile Krasnodar Krayı’ndaki Taman Yarımadası arasında Rusya tarafından inşa edilen karayolu ve demiryolu köprüsüdür, otoyol bölümü 15 Mayıs 2018 tarihinde kullanıma açılmıştır. Kiev ve Batı ülkeleri bu köprünün yapımını kınamışlardır

17.) Doping Skandalı

2015 yılında, Dünya Anti-Doping Ajansı (WADA), Rus sporcuları Soçi Olimpiyatları sırasında doping yapmakla suçladı. Sonuç olarak, Rusya Atletizm Federasyonu tamamen diskalifiye edildi. Pyeongchang’daki 2018 Olimpiyatları’nda, doping almadığı tespit edilen Rus sporcular tarafsız bir bayrak altında performans göstermiştir.

18.) Ukrayna Ortodoks Kilisesi’nin Bağımsızlığı

Ukrayna Ortodoks Kilisesi’nin Rus Ortodoks Kilisesi’nden ayrılma talebi Fener Rum Patrikhanesi tarafından kabul edilmiştir ve bu karar Moskova’da “felaket” olarak yorumlanmıştır.

19.) Emeklilik Reformu

Haziran 2018’de hükümet emeklilik yaşını yükselten bir yasa tasarısı getirmiştir ve bu yasa tasarısı büyük protestolara yol açmıştır. 26 Eylül tarihinde Devlet Duması, Cumhurbaşkanlığı’nın tasarısını kabul ederek emeklilik yaşını kadınlarda 60’a, erkeklerde ise 65’e çıkarmıştır.

20.) INF Antlaşması’nın Yürürlükten Kaldırılması

Rusya ve ABD, Mikhail Gorbachev ve Ronald Reagan tarafından 8 Aralık 1987’de imzalanan Orta Menzilli ve Kısa Menzilli Füzeleri Ortadan Kaldırma Antlaşması’nı yürürlükten kaldırdılar. Donald Trump, bu antlaşmanın yürürlükten kaldırılması konusunda Rusya’yı suçlu bulmuştur fakat antlaşmayı askıya alan ilk olarak ABD’dir.

Atalay Aydın

Stratejik Ortak Misafir Yazar