Balkan ülkesi Makedonya, değişen adıyla “Kuzey Makedonya Cumhuriyeti”, Yunanistan ile yaşadığı isim sorunun ortadan kalkmasıyla Şubat 2019’da NATO üyeliğine yönelik ilk adımı attı. Geçtiğimiz günlerde de Makedonya Meclisi’nin NATO’ya katılım protokolünü onaylaması ile örgüt üyeliğine adım adım yaklaşan ülke, İspanya parlamentosunun da onaylaması ile NATO’nun 30. üyesi oldu. Şu anda geçiş evresi ve resmi prosedürler işleniyor.
Türkiye ile askeri ve ekonomik alanda yakın ilişkilere de sahip olan Makedonya’nın tarihi, güncel ekonomik durumu, asker sayısı ve Yunanistan ile yaşadığı isim sorunu hakkında bilmeniz gereken bilgileri sizler için derledik.
1.) Kosova, Bulgaristan, Yunanistan ve Arnavutluk ile sınır komşusu olan Makedonya, 25.713 km² yüzölçümü ile çok da büyük bir toprağa sahip olmayan Balkan ülkesi ve 2 milyon nüfusa sahip.
2.) Tarih boyunca Makedon topraklarında Roma, Sırp ve Osmanlı İmparatorluğu hüküm sürdü. İlk Makedonya Krallığı MÖ 700-600 yıllarına kadar gidiyor. Dünya tarihine damgasını vuran Büyük İskender ile altın çağını yaşayan krallık, o tarihe kadar ulaşılan en geniş topraklara sahip oldu. İç içe geçen halkları ve Yunan şehir devletlerini birleştiren İskender ile Helenistik dönem başlamış oldu.
3.) Roma, Bulgar ve Sırp İmparatorluklarının hüküm sürmelerinin ardından Osmanlı ordusu 1371’de Makedonya bölgesinin fethinin ilk adımını attı ve İkinci Kosova Savaşı’nın kazanılmasıyla 1448 yılında Makedonya’nın şu anki toprakları tamamen Osmanlı yönetimine girdi. Yaklaşık 500 yılın ardından 1912-1913’teki Balkan Savaşları ile Osmanlı’dan ayrıldı.
4.) İkinci Dünya Savaşı sonrası Josip Broz Tito’nun liderliğinde kurulan Demokratik Yugoslavya Federasyonu içerisindeki 6 özerk cumhuriyetlerden biri olan Makedonya, 8 Eylül 1991’de bağımsızlığını kazandı.
5.) 1999 yılında çıkan Kosova Savaşı sonrası yaklaşık yarım milyon Arnavut’un ülkeye göç etmesi sonrası değişen etnik yapı şu anda % 64,2 Makedon, % 25,2 Arnavut, % 3,9 Türk şeklinde dağılıyor.
6.) Halkın %67’si Ortodoks Hıristiyan, % 30’u ise Müslüman.
7.) Parlamenter sisteme sahip ülkede cumhurbaşkanı ve parlamento üyeleri 5 yılda bir halk tarafından seçiliyor ve Başbakan Cumhurbaşkanı tarafından atanıyor. 21 Nisan 2019’daki Cumhurbaşkanlığı seçimlerini ikinci turda oyların yüzde 51,66’sını alan AB yanlısı Makedonya Sosyal Demokratlar Birliği adayı Stevo Pendarovski kazandı.
8.) 194 ülke arasında dünyanın 134. büyük ekonomisi olan Makedonya’da kişi başına düşen GSYİH 6 bin dolar civarında. Türkiye’nin 2018 rakamları 9.405 dolar.
396 milyon doları Türkiye’nin ihracatı olmak üzere karşılıklı yaklaşık 500 milyon dolarlık ticari hacme sahip ikili ekonomik ilişkiler, 100’e yakın Türk şirketi ile TİKA’nın ülkenin kalkınmasına yönelik yaptığı 650 projeyle sürdürülüyor. Türk vatandaşlarından vize istemeyen Makedonya’nın 100’e yakın askeri personeli türkiye’de eğitim aldı.
9.) Gallup araştırma şirketine göre Cumhurbaşkanı Erdoğan % 54 ile Kuzey Makedonya’da en sevilen yabancı lider olurken, onu Merkel, Putin, Papa Franciscus ve Trump takip etti.
10.) 8.000 asker sayısı ile dünyanın en küçük ordularından birine sahip.
11.) Genel olarak ülke siyasetine yön veren en önemli sorun Yunanistan ile yaşanan isim sorunu ve Arnavutluk ‘azınlık’ sorunu. İsim sorunu ortadan kalktı ancak ülke nüfusunun büyük bir bölümünü oluşturan Arnavutlar, siyasetten toplumsal ve kültür her alanda etkililer. Örneğin ülkenin ikinci büyük siyasi partisi Demokratik Bütünleşme Birliği Arnavut partisi. Ülke nüfusunun yüzde 25 değil de yüzde 40’ını oluşturduğunu iddia eden Arnavut milliyetçiler, kendilerinin ‘azınlık’ yerine ‘halk’ olarak kabul edilmesini istiyor.
Yunanistan ile Makedonya Arasındaki İsim Sorunu ve Makedonya’nın İsim Değişikliği Süreci
Yunanistan, kendi topraklarında “Makedonya” isimli bir bölge olduğu ve tarihte Makedonya bölgesi olarak tanımlanan bölgenin belli bir bölgesine sahip olan Makedonya Cumhuriyeti’nin bu ismi kullanmasına karşı çıkıyor. Yunanlıların Makedonlara sunduğu tez doğrudan şu şekilde:
Makedonya bölgesinin küçük bir bölümünde topraklarınız bulunmasına rağmen bu ismin ülke adı olarak KULLANILMASI doğru değil.
Öyle ki Atina hükümetinin vetoları nedeniyle Makedonya ne AB’ye ne de NATO’ya üye olabiliyor. Yıllardır devam eden ve Makedonya dış politikasını çıkmaza sokan bu durum Makedonya Başbakanı Zoran Zaev ve Yunanistan Başkanı Aleksis Çipras arasında 17 Haziran 2018’de yapılan anlaşma ile son buldu.
Makedonya ve Yunanistan arasında yapılan anlaşma gereği ülke isminin “Kuzey Makedonya” olarak değiştirilmesi için 30 Eylül 2018’de referandum yapıldı. Referandumda sorulan soru şuydu:
“Makedonya ve Yunanistan arasındaki anlaşmayı kabul ederek Avrupa Birliği (AB) ve NATO üyeliğine var mısınız?”
Referandumdan % 91, ile ‘evet’ çıktı ve Makedonya Meclisi’nin 11 Ocak 2019’da onayıyla ülkenin adı resmen Kuzey Makedonya Cumhuriyeti oldu.
Kaynak: StratejikOrtak.com
E-BÜLTENE ABONE OLUN
Stratejik Ortak yazarlarının makalesi ve haritalar ücretsiz e-postanıza gelsin.
Abone oldunuz, teşekkürler.
Bir şeyler yanlış oldu. Lütfen daha sonra tekrar deneyin.
9. maddede belirtildiği şekilde halkın yüzde 50 sinden fazlası makedon olmayan etnik müslüman unsurlar ve 11. maddede belirtildiği şekilde bu yüzde 54 lük dilimin 40 ı arnavut kalan 14 ü türk boşnak müslüman makedonlar ve çingene gibi etnik gruplar. Makedonya yada Osmanlının terketmek zorunda kaldığı topraklardaki etnisite araştırmalarında mümkün olduğu kadar bölgeyi gerçekten raaştıran kaynaklar kullanılırsa daha sağlıklı olacaktır.
Merhaba, konuyla ilgili kaynaklar Türk Dışişleri Bakanlığı ve SETA. Onlar ise rakamları Makedonya resmi makamlarının 2002 yılında gerçekleştirdiği sayıma dayandırmaktadır.