‘Dünyanın Dibi’ Antarktika’da Yaşam

Önce “Antarktika” kelimesinin kökeninden bahsedelim. Yunancada “Arktos” yani “ayı” anlamına gelmektedir. Kuzey yarımküredeki Büyükayı takımyıldızına verilen isimdir. Kuzeydeki yerleri göstermek için “Ayının yanındaki” anlamında “arktikos” kullanılır. Günümüze ise “Arktik” olarak ulaşmıştır. Güneyde olması gerektiği düşünülen topraklar için ise “Antarktikos” kullanılmıştır. Latinceye ise “Antarktiké” olarak geçmiştir ve güneye ait olan anlamındadır. Antarktika kelimesinin kısa kökeni bu şekildedir.

Antarktika 14.107.637 kilometrekarelik yüzölçümü ile dünyanın büyük 5. kıtasıdır. Afrika ve Okyanusya’nın kuzeyinde bulunan, güney kutbunu içine alan ve içinde hiç ülke olmayan tek kıtadır. Ross ve Wendel körfezleri hariç hemen hemen çember halindedir.

1820-1830 yılları arası Antarktika için daha çok çalışmanın yapıldığı yıllardır. Rus araştırmacı Fabian von Bellngshausen, 1821 yılında kıta üzerinde birçok ada keşfetmiştir. İngiliz James Weddell 1823’te kendi adı anılan denizi buldu. 1840 yılında Fransız Dumont d’Urville tarafından Adelie sahilinin sınırları çizildi ve ABD’li Charles Wilkes, 1838-1842 yılları arasında Antarktika’nın bir kıta olduğunu söyledi ve Hint Okyanusu’na bakan kıyıya onun adı verildi.

Bir süre sonra İsveçliler, İngilizler, Norveçliler ve Fransızlar çeşitli araştırmalar yaparak Antarktika’da çeşitli üsler kurdular. Kıta’da araştırma ekipleri kurulması teklif edildi ve bir çalışma programı hazırlandı. Kıta’da birçok yer keşfedildi ve program 31 Aralık 1958 yılında başarıyla tamamlandı. Araştırmaların devamı için “Antarktika’yı Araştırma Özel Komitesi (SCAR)” kuruldu. 1982’de ise kıta hayvanlarını korumak için “Antarktika Deniz Hayatını Koruma Konvansiyonu” kuruldu.

Kar ve buz olmayan yerlerin ortalama yüksekliği 1830 metre ile diğer kıtaların yaklaşık iki katıdır. Buz ve karların kalınlığı ortalama 2000 metre olup, en yüksek nokta 4270 metredir. Bu kıta, dünyanın en soğuk bölgesidir. Dünya soğukluk rekoru -88,3 ile 1960 yılında 3962 metredeki Vostok istasyonunda kaydedilmiştir. Kıyılarda en soğuk aylarda sıcaklık -20 ile -30, iç kısımlarda ise -40 ile -70 arasındadır.

Antarktika’da Yaşam

Bu kıta en yoğun zamanını Kasım ve Mart ayları içinde yaklaşık 4000 kişi ile geçiriyor. Bu da yaz mevsimine denk geliyor. Tabii buna yaz mevsimi denirse. Kış mevsiminde ise hiç güneş olmadığı için bu durum insanlarda psikolojik etkiler bırakabiliyor. D vitamini eksikliği depresyona yol açabileceğinden kışın çalışmaya gelenler önce bir dizi psikolojik testten geçiriliyor. En kalabalık yerleşim yeri ABD’ye ait McMurdo istasyonu. Yazın burada 1200 civarında kişi yaşıyor ve buraya Antarktika’nın New York’u diyebiliriz.

Antarktika’nın yerli halkı yok fakat burada yaşayan aileler de var. Kıtanın içinde ülke yok ama aileler nasıl var? Şöyle ki: Arjantin’in Esperanza ve Şili’nin Villa Las Estrellas isimlerini verdikleri köyleri mevcut. Şili’ye ait köyde 200’den az insan yaşamakta. Bu köyde kantin, banka, hastane, mezarlık ve kapalı spor salonu bulunuyor. Köyde bir de alkollü içeceklerin de satıldığı bir restoran ile iki öğretmen ile bir düzine öğrencinin ders yaptığı bir okul da mevcut. Arjantin’e ait köyde ise bir izci birliği, okul ve mezarlık var. Antarktika’ya gelen ilk insan 1978 doğumlu Emilio Marcos Palma bu köyde yaşamış.

Kıtada yaşamak isteyenler için giriş seviyesinde işler de mevcut. Bu işler tuvalet temizliğinden tutun da insanların yemeğini yapmaya kadar birçok alternatif mevcut. Postacı ve markette çalışmak da örnek gösterilebilir. Unutulmaması gereken nokta; çok uzun saatler çalışılıyor ve haliyle epey zorlanılıyor.

Kıtada konserler de veriliyor. 1990’dan beri IceStock adı verilen konser 6 saat sürüyor. Her yılbaşında düzenlenen bu rock konserinde solo gruplar ve rock grupları sahne alıyor.

Antarktika’da internet de çok kısıtlı. Genellikle bilimsel çalışmalar için kullanılıyor. Yani Netflix, Skype, Instagram vs. girmek isterseniz girememe şansınız çok yüksek. Gitmeye karar verdiyseniz izleyeceğiniz dizileri veya filmleri yanınızda götürmelisiniz.

Kıta turizmi son birkaç on yılda oldukça arttı. 1980’lerde 2000 kişi turist olarak gelirken bu sayı 2007-2008 sezonunda 46 bini gördü. 2015-2016 sezonunda CNN’in verilerine göre ise kıtaya 38 bin 500 turist geldi. Bu turist sayıları artarsa bu durum kıta ve ekosistem için hiç iyi bir şey olmayacak. Küresel ısınma yüzünden hızlıca ısınan kıtaya gemiler fosil yakıtlarla gelmeye devam ederse, insanların karbon ayak izleri hassas ekosistemi bozmaya devam edecek.