Bilgi Ekonomisi ve Toplumsal Kalkınma Paralelliği

Giriş

Bilgi Ekonomisi, günümüzde toplumsal kalkınmanın mihenk taşı olan ve Endüstri 4.0 sonrası örgütsel ve kitlesel gelişime katkıda bulunan bir kavramdır. Kuramsallaşma sürecini sürdüren bu kavram, hem tanım olarak gelişimine devam etmekte hem de ilerleyen günlerde toplumca konuşacağımız Endüstri 5.0 sürecine katkı sunmaya devam etmektedir. Yazımızda Bilgi Ekonomisinin temellendirilmesini yalın bir dil ile siz değerli okuyucularımıza ana hatlarıyla aktaracağız.

Bilgi Ekonomisinin Hayatımıza Katkısı

Bilgi, yıllardır güç olarak kabul edilen, medeniyetlere ve insani gelişmişliğe katkı sunan yegâne kavramdır. Yıllar geçtikçe günümüzde kullanım farklılığına giren bilgi, öğrenilmesiyle tek başına yetmeyen, paylaşılması ve kullanılması gereken bir olgu haline gelmiştir. Lise yıllarında temel matematiğin bir konusu olan ‘’Fonksiyon’’ konusunun giriş kısmında bildiğiniz üzere Fonksiyon konusu, fabrika örneği üzerinden gösterilip, girdi ve çıktı olarak temellendirilmiştir. Girdi ve çıktı örneği, bilginin bize fonksiyon içeren bir kavram olduğunu göstermektedir. Entegrasyonu Bilgi Ekonomisine entegre edersek, bilgi ve fonksiyon etkileşimini Bilgi Ekonomisinin temelinde görebiliriz (1).

Bilgi girdi olarak çıktı ise bilginin kullanılmasıyla oluşan işlevsel ve etkin yapı olarak örneğe döküldüğü zaman, Küreselleşme kavramının yanında minimum maliyet; maksimum verimlilik döngüsünün hayatımızla bütünleşmesini görebiliriz. Mikroekonomi kavramı olan bilgi ekonomisi, döngüsel gelişimin mihenk taşı olmasıyla birlikte dinamik yaklaşımla Makroekonomi de değişen dengelerde oyun kurucu olmuştur. Faydaları saymakla bitmeyen bu kavramın hayatımıza katkısına örnek verelim: İktisadi kalkınma, sosyolojik gelişim, girişimcilik ekosistemi, istihdam, teknolojik gelişim ve şüphesiz emek sermayesinin farklılaşmasıdır. Emeği bir sermaye olarak nitelendirirsek yanlış yapmış olmayız. Emeğin sermaye haline gelmesi, Bilgi Ekonomisinin hayatımıza dinamik yerleşimiyle gerçekleşmiştir. Yeni olanakların doğması yeni istihdam alanlarının oluşmasına ve şüphesiz iş gücünde niteliksel ve niceliksel farklılaşmaya yol açmıştır.

Emeğin sermaye haline gelmesi, katkının yanında bilakis zararda sağlamıştır. Gelişen beşerî faaliyetler, bazı iş kollarının ortadan kalkması tehlikesine yol açmıştır. Bu tehlikenin olumlu olarak çözülmesi için gelişen nitelikli iş gücünün, toplum tarafından önemsenmesi ve bu değişen şartların kolektif bilinç haline gelip, yeni koşullara özgün istihdam alanlarının oluşturulması gerekir. Değişen dinamikler, ülkelerin ekonomisini ve gelişimini doğrudan etkilemektedir. Bu doğrultuda ülkeler değişen şartları karşılayacak ölçütlere uyum sağlamalı ve yeni istihdam planları geliştirmelidir (2).

Toplumsal Kalkınma ve Küresel Rekabet

Bilgi ekonomisinin katkısı, ekonomik göstergeler ile sınırlı değildir. Sosyolojik ve kültürel değişimlere katkısıyla beraber insani gelişim endeksine katkı sunarak, ülkeleri globalleşme arenasına çıkarır ve rekabette geri kalmasını önler. Gelişimsel Ar-Ge faaliyetleri ve Sanayi yatırımları, ihracat kalemlerini çeşitlendirerek, ülke kalkınmasında büyük rol oynar.

Bilgi ve teknoloji paylaşımı rekabette baş aktör olsa da insani gelişmişliğe katkı sunduğu yadsınamaz. Bilimsel faaliyetler, küresel arenada ülkelerin kamu diplomasisine, endüstri ve sanayi faaliyetleri ise yumuşak güç profilini geliştirmektedir. Batı hegemonyasının doğu hegemonyasına kayma süreci COVID-19 ile hızlanmıştır. Bilgi Ekonomisine yatırım, içsel büyüme modelleri ile değişime uğramış ve bu değişim en çok Asya toplumlarında görülmüştür. Nitekim hegemonya değişiminin hızlanması bu gelişmelerden kaynaklanmaktadır. Gelişmiş ülkelerin gelişmekte olan ülkelerle küresel etkileşimi hız kazansa da son otuz yıldır küreselleşmenin olumsuz etkisi olumlu etkisine baskın kalmaktadır. Bilgi Ekonomisinin getirdiği makro değişimler silahlanma yarışına katkı sağlamış, rekabette neorealizm yaklaşımının soğuk savaş sırasında ortaya çıkmasını ve soğuk savaş sonrası gelişimini sağlamıştır. Nitekim günümüzde de silahlanma yarışı devam etmektedir (3).

Sonuç 

Küreselleşme yaşanırken dünyanın endüstri 5.0 sürecine girmesi şüphesiz Bilgi Ekonomisinin gelişiminden kaynaklanmaktadır. Bu gelişimin yanında el becerisi yerine beyin gücü daha çok tercih edilir hale gelmiştir. Rekabetin etkileri olumlu olmasının yanı sıra olumsuz da olmaktadır. İlerleyen zamanlarda yeni değişimleri ve rekabetleri görmeye devam edeceğiz. Asıl önemli olan, değişim sürecinde proaktif yaklaşarak olumsuz etkileri bertaraf etmektir. Bilgi Ekonomisinin gelişimine ve durumuna kısaca değindik, bir sonraki yazımızda görüşmek üzere.

[irp posts=”26646″ name=”Endüstri 4.0: ‘Nesnelerin İnterneti’nin Hayatımıza Katacakları”]