Bir Strateji Oyunundan Modern Savaşları Anlamak: Generals

2003 yılında Electronic Arts tarafından piyasaya sunulan Generals oyunu, soğuk savaş sonrası şekillenen uluslararası ilişkileri iyi şekilde kavramaya çalışmaktadır. Oyun, özellikle savaş teknolojisi alanında günümüzde yeni kullanmakta olunan SİHA vb. ürünleri kullanırken henüz daha icat edilememiş teknolojileri de içerisinde barındırmaktadır. Bu yönüyle Simpsons dizisine benzetilebilir. Bir başka önemli tarafı ise ülkeleri çok iyi okuyup kendi karakteristik kimliklerini yansıtabilmişlerdir. Oyun, 3 Boğaz Barajının yıkılması gibi görevleri dolayısıyla  Çin’de yasaklanmıştır. Almanya’da ise faklı versiyonda yayınlanmak zorunda kalmıştır.

Taraflar

Oyunda üç taraf bulunmaktadır. Bunlar ABD, Çin ve GLA (Küresel Özgürlük Ordusu)’dur. Bu üç grup askeri açıdan birbirlerini sahip oldukları avantajlarla dengelemektedirler. Önceki serilerinden farklı olarak ABD için düşman Radikal İslamcı Terör Örgütü gösterilmiştir. ABD’yi dengeleyici güçlü otorite olarak da Rusya yerine Çin yerleştirilmiştir. Bu aynı zamanda değişen uluslararası konjonktürü henüz 2003 yılında bizlere yansıtmaktadır.

Kontragerilla

Kontrgerilla savaş stratejisini aktaran en iyi oyundur. Aynı zamanda terör unsurunu da içermesi onu benzersiz bir yapıya sokmaktadır. GLA olarak isimlendirilen grubun açıklaması “Küresel Özgürlük Ordusu” olarak ifade edilmektedir.  Tam olarak kimin kastedildiği ifade edilmeyen ve El Kaide ile bağdaştırılan örgüt, toprağa sahip olması, tank ve konvansiyonel silahları da bulunmasından dolayı 2014 yılında tam olarak karşılığını bulmuştur: IŞİD. Bilindiği üzere El Kaide’nin bu tür konvansiyonel silahları olmamıştır ancak IŞİD toprağa, pazara ve konvansiyonel silahlara sahip olmuştur. Aynı zamanda ABD, Libya, Filipinler ve Yemen’e kadar dünyanın çok farklı coğrafyalarında aktif savaş verebilmesi onu küresel bir pozisyona oturtmaktadır.

GLA’nın en dikkat çeken unsuru canlı bombalardır. Kışladan bizzat düşük ücrete canlı bombalar çıkarabiliyorsunuz. Canlı bombalar düşük ücrete sahip olmakla birlikte verdikleri hasar çok yüksektir. Günümüz terörizminin ana silahı da budur, “Düşük giderle büyük hasarlar verebilmek”. Bunun yanında saklanabilen canlı bomba kamyonetleri ve görünmeyen bomba düzenekli bidonlar da kullanılabilmektedir. GLA’nın sahip olduğu intihar saldırı yeteneği özellikle IŞİD tarafından sıkça kullanılmış olması dikkat çekmektedir. Ayrıca bazı güçlerin radarlar tarafından algılanamayan özellikleri önemli bir detaydır. GLA kışlalarından çıkan keskin nişancı Jarmen Kell, Irak savaşında Juba olarak adlandırılan ünlü keskin nişancıya atfen yapılmıştır. İşgal sırasında tek başına 600 küsur ABD askerilerini avlayan direnişin sembolü haline gelmiş keskin nişancıyı güzel şekilde betimlemişlerdir. GLA kışlalarından tek bir adet keskin nişancı çıkarılabilmektedir.

Amerikan keskin nişancılarından daha etkilidir. GLA’nın sahip olduğu roket araçları 2006 yılında İsrail-Lübnan çatışmasında Hizbullah tarafından kullanılan Katyuşa ve Fajr-3 roketlerine benzemektedir. Bilindiği üzere bu savaşta Hizbullah roketleri aracılığıyla İsrail’e beklenmeyen zararlar vermiştir.

Bu nedenle savaşı Hizbullah’ın kazandığı yorumları da yapılmaktadır. Aynı zamanda Orta Doğu coğrafyasında önemli bir güç unsuru olan Aşiretler ve sabotajcılarda aktif olarak kullanılabilmektedir. Zehir saçan traktörleri, Scud füzeleri, Hava savunma araçları ve IŞİD tarafından yoğun kullanılan bagajı ağır makineli silahla donatılan araçlarıyla dikkat çekmektedir. IŞİD’in sahip olduğu Toyotalarla çok benzerlik taşımaktadır.

Hava Üstünlüğü ve Teknolojik Güç: ABD

Diğer bir taraf ABD’dir. Görevlerin başlangıcı ABD F-16’larının Irak ordusu tanklarını imha etmesiyle başlamaktadır. İlk sahnede Irak savaşı işlenmektedir. Genellikle hava muharebesinde güçlüdür. F-16’ları en güçlü hava savunma uçağı olurken, bombardıman uçağı tüm hava savunma sistemlerini geçecek hıza sahip olmasıyla tüm hedefleri vurabilmektedir.

Ayrıca hayalet uçakları da bulunmaktadır. İlk kez bir oyunda İHA ve SİHA’lar kullanılmıştır. ABD’nin kullandığı bazı silahlar henüz şuanda kullanılmamaktadır. Yoğunlaştırılmış Lazer ile bir bölgeyi yakma, lazerler aracılığıyla uçakları düşürme, elektro manyetik patriot sistemleri…

Disiplinli Güç: Çin

Çin’in piyade güçleri bugünkü Çin ordusu gibi disiplinlidir. Sayıca üstünlükleriyle de Çin nüfusuna atıfta bulunulmuştur. Tüm orduların kışlalarında bir piyade kuvveti üretilmek istenildiğinde diğer ordularda bir birim piyade kışladan çıkarken Çin’de iki piyade çıkmaktadır. Aynı zamanda Çinli piyadeler birlikte savaştıklarında daha güçlü bir noktaya gelmektedir. Bu Çin sosyolojisinde toplumsalcılığa temas etmektedir. Tank gücü diğer ülkelerden üstün tarafıdır.

Ar-Ge

Savaşların önemli kırılma noktalarından birisi de Ar-Ge çalışmalarıdır. Ar-Ge merkezlerinin kurulması o ülkenin nükleer silaha kadar ulaşabildiği tüm teknolojiye ulaştırmaktadır. Ar-Ge merkezleri her ülkeye göre özel tasarlanmıştır. Örneğin Çin’in Ar-Ge’si propaganda merkezidir. Gerçektende Çin-Rusya gibi ülkelerde propaganda sanatında ustadırlar.

Burada Milliyetçilik ve Subniminal mesaj vererek orduyu güçlendirmekte hatta zarar gören birimler kendi kendilerini tamir etmeleri sağlanmaktadır. Amerikan Ar-Ge çalışmaları Strateji Merkezinden yönetilmektedir. Burada kimyasal saldırılara karşı askerleri koruyucu kıyafet, araçların güçlerini arttırıcı çalışmalar vb. yürütülmektedir. GLA’da ise aşiretleri silahlandırma, birimleri kendi kendine tamir etme, sahte binalar yapma gibi özellikler kazanabilmektedir.

Savunma Sistemleri

Savaşta saldırı planının yanında ülkenizi nasıl savunacağınızda önemlidir. Her ülkenin kendine özgü sistemleri bulunmaktadır. ABD’de değişik özelliklere sahip patriot sistemleri kullanılırken Çinlilerin henüz savaş meydanlarında görediğimiz otomatik kurşun atan makinesi bulunmakta ve ayrıca roket saldırılarını kolayca yapabileceği sistemler bulunmaktadır. Her ülke kendini hava ve kara saldırılarına karşı korumak zorunda kalırken 2003 Irak savaşında gördüğümüz üzere bu tek başına yeterli olmamaktadır. Çünkü karşı ülke uzaktan gönderdiği füzeler aracılığıyla ülkenizi yıkabilmektedir. Günümüz savaşlarının cephe savaşlarından evrildiği aşama budur. Detay bir mesaj açısından savunma sistemleri haricinde her şey (Kışla, fabrika, havalimanı, nükleer santral vs.) bayrak dikerek ele geçirilebilirken bu iki birim ele geçirilmemektedir.

Ekonomik Denge

Her ülkenin bir gelir kaynağı bulunmaktadır. ABD helikopterler aracılığıyla para kazanırken, Çin kamyon, GLA ise insan gücü aracılığıyla para kazanmaktadır. Amerika para kazanma konusunda daha fazla avantaja sahip olmakla birlikte maliyetleri ve enerji sorunu yüzünden giderleri fazladır. Ayrıca GLA insan ve askeri araçları yok ettikçe para kazanabilmektedir. Petrol kuyularını ele geçirmek bitmeyen gelir kaynağı olarak kazandırmaktadır. Petrol kuyularının çevresi her zaman olduğu gibi önemli bir çatışma bölgeleridir. Oyunda sürdürülebilir kaynaklarda önemli bir yer teşkil ediyor. Nihayetinde kaynaklar her grup için biterken Çinliler Hacker’larla, ABD ekonomik yardımlarla, GLA ise marketler vasıtasıyla sürekli gelir elde edebilmektedir.

Dehşet Dengesi

Nükleer gücün caydırıcılığı oyunun temel stratejilerinden birini oluşturmaktadır. Uluslararası ilişkilerde nükleer güçlerin ağırlığı diğer ülkelere göre daha fazladır. Zorda kaldıklarında kullanabilecekleri bu silahların algısı yetmektedir. Bir Hintli yetkili şöyle der; “Nükleer silahlara sahip olmadıkça ABD ile savaşa girmeyin.” Bu durumum “eğer nükleer silahınız varsa ABD size karşı savaşa cesaret edemez” çıkarımını doğurmaktadır. İran gibi ülkelerin nükleer silah yolculuğu da bu perspektifle anlaşılabilir.

Savaş Tecrübesi

Her bir birim (tank, asker, uçak vb.) saldırıda başarı kazandıkça kıdem atlamaktadır. Bu kıdemler o birimin savaş gücünü ve kendini tamir etme yeteneğini attırmaktadır.

Sonuç

Generals oyunun en önemli özelliği yakın dönemde yaşanan veya yaşanması muhtemel çatışmaları bir oyunda kurgulanabilmesidir. Terörizm, hava muharebeleri, nükleer güç, enerji ihtiyacı, petrol savaşları, piyade birlikleri ve savaş teknolojisi gibi birçok etken birbirleriyle bağlantılı şekilde yansıtılmıştır. Oyunun bir başka yönü ise cephe savaşlarından sonra nasıl bir savaş sistemiyle karşı karşıya kaldığımızı göstermektedir. Burada uzaktan saldırı araçları (Füzeler, Nükleer silahlar) önemine temas edilmektedir. Tabi bütününde hiçbiri tek başına yeterli değildir. Savaşta düşman hakkında ne kadar bilgi sahibi olursan o kadar başarılı olursun, yani bilgi güçtür felsefesini işlemişlerdir. Bunun modern savaşlara yorumu radar sistemlerinin gelişmişliği, kamufle olmuş ajanlar, uydu sistemleri, İHA’lar, İnternet merkezleri gibi araçlarla oyunda her ülkeye önemli seçenekler sunulmuştur. Oyun Amerikan yapımı olduğunu kimi zaman belli etmektedir. Bir Amerikan askerine tıklandığında “Barışın koruyucularıyız” gibi propagandalar yapılırken, GLA birimine tıkanıldığında “açım”, “ayakkabıya ihtiyacım var” şeklinde net bir algı yapılmaya çalışılmıştır. Günümüz dünyasında savaşlar için teknik yeterlilikler dışında ekonomi, enerji, motivasyon vb. araçların önemi 2003 yılında bir oyun içerisine yedirilmiştir. Aynı zamanda yeni yeni kullanılmaya başlanılan, hatta henüz daha kullanılmamakta olan savaş teknolojileri oyunda yansıtılmıştır.  Çin’in küçük bölgeleri etkileyen mini atom bombası, bir bölgeye atıldığında oradaki mekanik aletleri, fabrikaları bir süreliğine tamamen etkisiz hale getiren elektromanyetik bombalar, ateş püsküren ama kendisi etkilenmeyen ejderha tankları, Nükleer tanklar, lazer tanklar gibi savaş araçları gösterilmiştir. Tüm bu durumlardan yola çıkılarak aslında oyunun “Dördüncü Nesil Savaşı” özetlediği görülmektedir.

[irp posts=”6143″ name=”Siber Dünyada Soğuk Savaş”]