Japonya’nın Çin ve Kuzey Kore Karşısında Artan Savunma Harcamaları

Japonya, dünyanın en büyük üçüncü ekonomisine sahip, nüfus olarak kalabalık, enerji kaynakları bakımından bir o kadar fakir, ortalama yaşam süresi olarak da bi hayli yüksek Doğu Asya’da bulunan bir ada ülkesi. Japonya, İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra “pasif” bir anayasa düzenleyerek resmi olarak ordu kurma hakkından vazgeçti. Resmi olarak Japonya’nın Kara, Deniz ve Hava komutanlıkları bulunmuyor. Sadece meşru müdafaa amaçlı olarak “Japonya Öz Savunma Kuvvetleri” bulunmakta, bu kuvvetlerde belirtildiği gibi sadece savunma amaçlı, saldırı pozisyonuna geçilmesi anayasada geçersiz kılınmış, yasaklanmıştır. Ancak anayasanın pasifist olması ve saldırı gücü anlamında bir ordu kurulmasını yasaklaması demek Japonya’nın ordusu zayıftır veya yoktur demek doğru değildir. Öz Savunma Kuvvetleri kapsamında Japon ordusu her alanda gelişmeye ve genişlemeye devam etmektedir. Özellikle yükselen güç Çin ve elinde nükleer silah bulunduran Kuzey Kore karşısında deniz gücü başta olmak üzere ordusunu modernize etmeye ve envanterine yeni silahlar katmaya çalışmaktadır. ABD merkezli, bağımsız Global Firepower’ın 2020 raporuna göre Japonya, dünyanın en güçlü beşinci ordusuna sahiptir.

İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra ABD’nin baskısıyla hazırlanan Japon anayasasında Japonya, diğer ülkeler gibi ordusunun bulunmasından vazgeçmiş, meşru müdafaa hakkı dışında tüm haklarından feragat etmiştir. ABD’nin Japonlara bu anayasayı kabul etmelerini dikte ettiği zaman soğuk savaş henüz başlamamış, takvimler 1946 yılını gösteriyordu. ABD, bu anayasa ile Asya-Pasifik’te rahatlayacak ve kendisini zorlayacak bir ordu ile karşılaşmayacaktı. O tarihlerde Çin’de komünist rejim kurulmamıştı, günümüzde olduğu gibi ABD’nin Çin için bir önlem almasına gerek yoktu. Japonların bastırılmasıyla tehditler ortadan kalkıyordu. İkinci Dünya Savaşı’nın ardından Müttefik Kuvvetler ile Japonya arasında 8 Eylül 1951’de San Francisco Kaliforniya’da imzalanan antlaşma ile ABD ve Japonya arasında ilişkiler yeni bir aşama başlamıştır. O tarihten günümüze kadar Japonya’nın savunma gücünün oluşumunda ABD’nin rolü büyüktür. ABD’nin ülke dışındaki en çok askeri ve üssü Japonya’da bulunmaktadır. Bu durum Japonya’nın ABD için önemini gözler önüne sermektedir. İki devlet arasında olan “Güvenlik İttifakı” çevresinde özellikle 1980’lerden sonra teknoloji transferi, balistik füzeler, savunma sistemi gibi işbirlikleri yapıldı. Günümüzde de ortak hareket devam etmektedir.

Özellikle Şinzo Abe’nin Başbakanlık görevine geldiği ve görevde bulunduğu süre boyunca Japonya, askeri savunma gücünü arttırma konusunda ciddi adımlar atmıştır. Abe, bu doğrultuda yıllar boyunca Japonya’nın bir orduya sahip olmasını engelleyen anayasanın 9.maddesini değiştirmeye çalıştı. Şinzo Abe, 2017 Mayıs’ında yaptığı bir açıklamada “2020’yi yeniden doğan Japonya’nın yeni biri başlangıç yapacağı bir yıl olmasını güçlü bir şekilde istiyorum.” diyerek anayasa değişikliği üzerine yoğunlaşacağını açıklamıştı. Ancak 2019 yılında yapılan son oylamada Şinzo Abe ve siyasi ortağı, Senato seçimlerinde anayasa değişikliği yapabilecek çoğunluğa ulaşamadı. Senato’da yeterli çoğunluğa ulaşsaydı bile halk referandumu yapılması halinde anayasa değişikliğinin gerçekleşemeyeceği tahmin edilmektedir. Yapılan anketlerde Japon halkının %46’sı ordu kurulmasını engelleyen ve pasifist bir yol çizen anayasa maddesinin değiştirilmesine sıcak bakmıyor. Anayasa değişikliği olsun veya olmasın Japonya, savunma harcamalarını arttırmaya, envanterine yeni silahlar, araçlar katmaya devam ediyor. Bu kapsamda 2018 yılında Japonya, İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana ilk kez bir deniz birliğini faaliyete soktu. Kyushu adasındaki tatbikata 1500 deniz piyadesi katıldı. Yapılan bu tatbikat karşısında Çin Dışişleri Bakanlığı, Japon ordusunun hareketlerini yakından takip ettiğini dair bir açıklama yayınladı. Ek olarak, Japonya ve Çin arasında Doğu Çin Denizi’nde bulunan bazı adalar hakkında egemenlik tartışması on yıllardır devam etmektedir.

Yine 2018 yılında Japonya, hipersonik füze geliştirmek için 58 milyon dolar değerinde bir yatırım ayırdı. Projenin detayları 2020 yılında yapımına başlandı ve detayları açıklandı. Japon yetkililer füzeyi alanında yeni bir çığır açacak bir silah olarak nitelendiriyor. Japonya’nın yanı sıra ABD, Çin, Hindistan, Rusya ve Avustralya gibi ülkelerin geliştirdiği Hipersonik hava araçları ve füzeler, saniyede 343,2 metre ölçülen ses hızının 5 katı (Mach 5) veya daha yüksek hızlarda hareket eden araçlar olarak tanımlanıyor. Japonya için özellikle 2020 yılının Temmuz ayı silahlanma konusunda hareketli geçti. Pandemiye rağmen bölgesel tehditler Japonya için devam ediyor. Kuzey Kore’nin nükleer silah denemeleri ve balistik füze geliştirmesi ile Çin’in Çin Denizi’ndeki agresif tutumu ve adalar konusunda egemenlik iddiaları devam ediyor. Temmuz ayında meclise sunulan çalışmada kabul edilen teklif metninde “Ülkemiz hasımlık eden diğer ülkelerin menzili içerisinde olduğundan kendi caydırıcılığını arttırmak zorundadır” sözlerine yer verilirken Japonya, bu tehditler karşısında kendi balistik füzesini geliştirmeye hazırlanıyor. Hareketli geçen 2020 Temmuz’unda ABD’li yetkililer Japonya’ya 105 adet F-35 satışına onay verdiklerini açıkladılar.

Japon hükümeti, Çin tehditi karşısında ordusunu güçlendirmenin yanı sıra Çin’deki fabrikalarını Japonya’ya veya başka bir Güneydoğu Asya ülkesine taşıyacak olan Japon firmalarına 653 milyon dolar teşvik paketini açıkladı. Japonya tarihinin en uzun süre görevde bulunan Başbakanı olan Şinzo Abe, sağlık sorunları nedeniyle geçtiğimiz Ağustos ayında görevde ayrılacağını açıklamasıyla Japonya’da yeni başbakanın kim olacağı ve izleyeceği yol bir süre konuşulmuştu. 16 Eylül 2020’de yapılan seçimlerde Şinzo Abe’nin sağ kolu olarak anılan Suga Yoshihide, parlamentoda yapılan oylamada yeni Başbakan seçildi. Daha önce hükümet sözcüsü ve baş sekreter olarak görev yapan Suga’nın, Şinzo Abe’nin izlediği aktif tutumu ve hedefleri devam ettirmesi bekleniyor. Eylül ayında göreve başlayan Yoshihde hükümeti, 2021 yılının bütçesinde savunma harcamalarına 52 milyar dolarlık rekor bütçe ayırarak Japonya’nın askeri gücünü arttırmak konusunda kararlı olduğunu bir kez daha gösterdi. Ayrılan bütçenin ağırlıklı olarak milli savaş uçağı projesi, gözetleyici uydular, siber güvenlik altyapıları, savaş uçaklarının modernizasyonu, elektromanyetik savaş yatırımları ve askeri birim personelinin artırılmasına harcanacağı ifade ediliyor.

(Mitsubishi X-2 Shinshin)

Japonya’nın 2020 verilerine göre askeri gücü;
Toplam askeri personel: 303 bin
Toplam hava gücü: Bin 561 (uçak + İHA + helikopter)
Savaş uçağı: 279
Muharebe tankı: 1,004
Donanma gücü: 155

[irp posts=”27634″ name=”Aum Shinrikyo Terör Örgütü: Kuruluşu, İdeolojisi ve Saldırıları”]

Sonuç Yerine

Japonya, artan Çin ve Kuzey Kore tehdidi karşısında silahlanmaya önem vermektedir ancak Abe gibi liderlerin değiştirmeye çalıştığı pasifist ve ordu kurulmasını yasaklayan anayasanın şu anki koşullarla değiştirilmesi mümkün gözükmemektedir. Halkın yarısına yakın kısmı, bu değişiklikliğe yanaşmamaktadır. Japon halkının, İkinci Dünya Savaşı’nın üzerlerinde bıraktığı yıkıcı etkiyi hala atamadıkları görülmektedir. Dünya’yı etkisi altına alan Covid-19 virüsünün Çin’den çıkması ve Çin’in bu konuda dürüst davranmayarak tüm dünyayı geç haberdar ettiği iddiaları Japon halkının görüşlerinin değişmesine neden olabilir. Yine de önümüzdeki on yıl boyunca böyle bir anayasa değişikliği beklenmemektedir. Anayasa değişikliği gerçekleştirilmeden de Japonya, askeri gücünü geliştirmeyi sürdürecektir. Bu konuda ABD ile olan işbirliği önemlidir. ABD tarafında Japonya’nın askeri alandaki gelişmelerine ve harcamalarına olumsuz gözle bakmamaktadır. İki ülke arasında teknoloji transferi ve ortak projeler halen devam etmektedir. Yükselen güç Çin karşısında Asya-Pasifik’te güçlü bir Japonya, ABD’nin elini rahatlatacaktır.

Murat Dedeoğlu
Stratejik Ortak Misafir Yazarı