Uluslararası Tahkim Mahkemesi, 2014-2018’teki petrol akışı nedeniyle Irak’ın 30 milyar dolar tazminat talebini reddetse de Türkiye’yi 1.4 milyar dolar cezaya çarptırdı. Bu rakam, Türkiye’nin ödediği ancak ABD’nin gasp ettiği F-35 uçaklarının bedeli kadar. Bu cezanın geçmişi de 2014’te Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) ile Türkiye arasında imzalanan anlaşmaya dayanıyor.
IŞİD’in bir günde Irak’ın en büyük ikinci vilayeti Musul’u ele geçirmesi ve Irak ordusunun paramparça olduğu 2013 yılında, müthiş bir IŞİD korkusu oluşmuştu. Dağılan ordunun ardından teröristler nereye saldırsa ele geçiriyor, sözde hilafetin etkisiyle gücüne güç katıyordu. 2014’e gelindiğinde ise IKBY’ye bağlı Peşmerge ve Amerikan askerleri, teröristleri Kerkük yakınlarında püskürtmüştü. Bunun özgüveniyle Bağdat hükümetini tanımamaya başlayan IKBY, Irak’ın en büyük ham petrol boru hattı olan Kerkük-Ceyhan boru hattındaki petrolün Türkiye üzerinden satışı konusunda merkezi hükümeti saf dışı bıraktı. Çünkü hattın kontrolü IKBY’ye geçmişti. Türkiye, dağılan ordu ve devlet yapısı nedeniyle kendisine muhatap bulamadığı için bu anlaşmayı kabul etse de bu resmiyette hataydı. IKBY’nin kazandığı petrol parasının bedelini Türkiye’ye ödetmeye çalışan Irak hükümeti ise dört yıllık petrol zararı bahanesiyle Türkiye’den 30 milyar dolar talep etmişti.
Bu kötü niyet sonrası 25 Mart’ta Türkiye (depremi öne sürerek), boru hattındaki mevcut petrol akışını durdurdu. Iraklı petrol bakanı ise geçtiğimiz günlerde “Türkiye’den 1.5 milyar dolar ceza bedelini ödemesini beklerken, 5 ayda bu bedelin 2 katını kaybettik” açıklamasında bulundu. Türkiye bu cezayı ödememek için direniyor.
Türkiye’nin en fazla ihracat yaptığı üçüncü ülke olan Irak, belki de en sağlıklı ticaretini Türkiye ile gerçekleştiriyor. Ama İran’ın etkisindeki Irak, her alanda Türkiye’ye karşı cephe oluşturuyor. Hakan Fidan’ın Irak ziyaretinde ise PKK, su ve petrol sorunu masadaydı. Anlaşma olmadı ama Irak’ın daha gerçekçi bir zeminde Türkiye ile anlaşması şart. Bugün petrol sorununu yazdım ama PKK sorunu da ortada ve çözümden uzak.
26 Ağustos 2023’te yayınlandı.
E-BÜLTENE ABONE OLUN
Stratejik Ortak yazarlarının makalesi ve haritalar ücretsiz e-postanıza gelsin.
Abone oldunuz, teşekkürler.
Bir şeyler yanlış oldu. Lütfen daha sonra tekrar deneyin.
