Astsubaylıktan İstihbarata: ‘Gölge Adam’ Hakan Fidan

Türkiye, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın anayasaya göre normal şartlarda bir daha aday olamayacağı 2028 seçimlerinde Erdoğan sonrası yeni dönemde Türk devletini kimin yöneteceğini merak ediyor. Çarşıda pazarda kiminle konuşsak herkesin aklında olan tek bir isim var. Türk istihbarat tarihinin en genç MİT Müsteşarı olan ve uzunca bir dönem bu görevi sürdüren, ardından Dışişleri Bakanlığı koltuğuna geçerek Türk dış politikasının son konjonktürde şekillenmesinde ciddi etkileri olduğuna inanılan isim Hakan Fidan.

Peki Hakan Fidan kim? Onu toplumun gözünde popüler bir siyasi kişilik haline getiren etmenler neler? Bu sorulara cevap ararken ilk olarak Hakan Fidan’ın özgeçmişine kısaca değinmek yerinde olur.

Vanlı bir babanın oğlu olarak 1968 yılında Ankara’nın Altındağ ilçesinde doğan Fidan, 1986 yılında askerlik mesleğine adım atarak 2001 yılına dek astsubay olarak görev yapmıştır. Sonrasında astsubaylığı bırakmaya karar veren Fidan, ABD’de University of Maryland’da siyaset bilimi ve yönetim alanında lisans mezunu olmuştur. Eğitim hayatına devam eden Fidan, Bilkent Üniversitesi’nde yüksek lisans ve doktora eğitimini tamamlamıştır.

Almanya’daki NATO Süratli Reaksiyon Kolordusu Karargahı’nda da çalışan Fidan, 2001’den itibaren 2 yıl boyunca Avustralya’nın Ankara Büyükelçiliği’nde kıdemli siyasi ve ekonomik danışman olarak görev yapmış ve 2003’te Başbakanlık Türk İşbirliği ve Kalkınma İdaresi Başkanlığı (TİKA) başkanlığına atanmıştır. 14 Kasım 2007’de Başbakanlık müsteşar yardımcılığı görevine gelen Fidan, 2008 Kasım ayında ise Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu Yönetim Kurulu üyeliğine atanmıştır. 8 Mart 2008’de de Uluslararası Ahmet Yesevi Üniversitesi mütevelli heyeti üyesi olmuş ve bu görevinden Şubat 2011’de istifa etmiştir.
15 Nisan 2010’da Millî İstihbarat Teşkilatı müsteşar yardımcılığına getirilen Fidan, Emre Taner’in görev süresinin dolmasının ardından, 27 Mayıs 2010 tarihinde MİT müsteşarlığı görevine atanmıştır. 42 yaşındaki Fidan, Türkiye Cumhuriyeti tarihinde göreve gelen en genç MİT müsteşarı olmuştur. Fidan ayrıca büyükelçi iken MİT müsteşarlığına getirilen Sönmez Köksal’dan sonra teşkilat başkanlığına dışarıdan getirilen ikinci isim olmuştur. 2015’te Ak Parti’den milletvekili aday adaylığı için MİT’teki görevinden istifa eden Fidan’ın isteği Erdoğan tarafından kabul edilmemiş ve görevine geri dönmüştür.

Hakan Fidan’ın Türkiye Millî İstihbarat Teşkilatı (MİT) Başkanlığı dönemine bu noktada ayrı bir parantez açmak gerekir. Zira bu dönem Türkiye’nin iç ve dış politikasındaki önemli gelişmelerle örtüşmüş ve çeşitli tartışmalara yol açmıştır. Fidan’ın MİT Başkanlığı döneminin ana hatlarına değinmek gerekirse;

1. Terörle Mücadele: Fidan’ın görev yaptığı dönemde Türkiye’nin terörle mücadelesi ön plandaydı. Özellikle PKK ve diğer terör örgütlerine karşı operasyonlar artmış ve istihbarat faaliyetleri bu çerçevede yoğunlaştırılmıştır. Fidan’ın bu süreçteki rolü, terörle mücadele stratejilerinin oluşturulmasında ve uygulanmasında önemliydi.

2. Bölgesel Gelişmeler: Suriye İç Savaşı ve Irak’taki istikrarsızlık gibi bölgesel gelişmeler, Fidan’ın döneminde Türkiye’nin dış politikasını şekillendiren önemli faktörlerdi. Türkiye’nin Suriye politikasındaki tutumu ve IŞİD’e karşı mücadeledeki rolü, Fidan’ın liderliğindeki MİT’in önemli çalışma alanlarıydı.

3. Gizli Diplomasi: Fidan’ın döneminde MİT’in yürüttüğü gizli diplomasi faaliyetleri ve istihbarat paylaşımları da önemliydi. Özellikle ABD ve Rusya gibi ülkelerle yapılan istihbarat işbirlikleri ve temaslar, Türkiye’nin dış politikasını şekillendirmede etkili olmuştur.

4. İç Politika ve Tartışmalar: Fidan’ın görev süresi boyunca, iç politikada da çeşitli tartışmalara neden olan gelişmeler yaşanmıştır. Özellikle bazı siyasi çevreler, Fidan’ın siyasi bir aktör gibi davrandığını ve hükümet politikalarını etkilediğini iddia etmiştir.

5. İstifa ve Sonrası: Fidan’ın 2015 yılında istifası ve ardından tekrar MİT Başkanı olarak atanması da dikkat çekici bir gelişme olmuştur. İstifasının ardındaki nedenler net olarak açıklanmasa da, Türkiye’nin iç ve dış politikasındaki karmaşık dinamiklerle ilişkilendirilmiştir.

Kısaca özetlemek gerekirse Fidan, MİT Başkanlığı görevinde Türkiye’nin iç ve dış tehditlere karşı etkili bir şekilde mücadele etmesi için MİT’in kapasitesini artırmaya ve uluslararası işbirliğini güçlendirmeye odaklanmıştır. Özellikle, Suriye ve Irak gibi komşu ülkelerdeki karmaşık güvenlik ortamlarına yönelik stratejiler geliştirmiş ve Türkiye’nin çıkarlarını korumak için çalışmıştır. Aynı zamanda, terör örgütleriyle mücadelede istihbaratın önemini vurgulamış ve bu alanda daha etkin bir rol oynamıştır. Böylesi popüler bir devlet adamı olmasının yanında CV’sine yeni eklenen politikacı kimliğiyle Hakan Fidan’ın yeni siyaset vizyonunun da, genellikle ulusal güvenlik, istihbarat alanındaki etkinlik, terörle mücadele, bölgesel istikrar ve Türkiye’nin dış politika hedefleri üzerine odaklandığını söylersek yanlış olmaz. Fidan’ın vizyonu, Türkiye’nin ulusal güvenliğini sağlamak, bölgesel istikrarı desteklemek ve uluslararası ilişkilerde aktif bir rol oynamaktır.

Hakan Fidan MİT Başkanlığı sonrası 4 Haziran 2023 tarihinde Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından açıklanan 67. Hükümette Dışişleri Bakanı olarak görevlendirilmiş ve halen bu görevini sürdürmektedir. Öte yandan Ağustos 2023’te Fidan’a Recep Tayyip Erdoğan tarafından Devlet Üstün Hizmet Madalyası verilmiştir.

Peki Hakan Fidan’ın toplumun gözünde popülaritesinin bu kadar yükselmesine sebep olan unsur nedir? Objektiflere yansıyan kendinden emin ciddi bir duruşa sahip devlet adamı profili mi, istihbarat uzmanı oluşu mu yoksa Erdoğan’ın sır küpü olması mı?

Hakan Fidan’ın popüler olmasının birkaç nedeni olabilir:

• 1. Görevi: Türkiye Millî İstihbarat Teşkilatı (MİT) Başkanı olarak, ülkenin istihbarat politikalarını ve ulusal güvenliğini yönlendirmesi, onu önemli bir kamu figürü haline getirmiştir.
• 2. Dış Politika Rolü: Özellikle Türkiye’nin terörle mücadelesi, Suriye ve Irak gibi komşu ülkelerdeki gelişmelerde oynadığı rol nedeniyle dış politikada etkili bir aktör olarak görülmektedir.
• 3. Karizma ve Yetenek: Fidan’ın kişisel karizması, liderlik yetenekleri ve kararlılığı, onu insanların dikkatini çeken bir figür haline getirdi.
• 4. Gizem ve Spekülasyon: İstihbarat dünyası genellikle gizemli ve spekülatif olduğu için, Fidan’ın görevi ve kişisel yaşamıyla ilgili spekülasyonlar da popülerliğini artıran sebeplerden biri.
• 5. Medya İlgisi: Medyanın da ilgisini çeken bir figür olması, onun popülerliğini daha da arttırmaktadır.

Fidan’ın popülerliğinin nedenlerini araştırmak ayrı bir sosyolojik çalışmaya da konu edilebilir. Sebep her ne olursa olsun son konjonktürde Hakan Fidan toplumda en güven duyulan siyasetçilerden biri haline gelmiştir. Türkiye’nin Suriye ve Irak’ta terör örgütü PKK ve uzantılarıyla süren mücadelesinde istihbaratçı kimliği ve donanımıyla kritik bir misyon üstlenmeye devam eden Hakan Fidan, hiç şüphesiz önümüzdeki yıllarda da adından sıklıkla söz edeceğimiz bir siyasetçi olacaktır. Kim bilir belki de Erdoğan sonrası Türkiye’nin yeni cumhurbaşkanı Hakan Fidan’dan başkası değildir.