IŞİD’in 2014 yılında Irak’ı işgaliyle başlayan Kerkük’teki ‘peşmerge serüveni’, Irak ordusunun Kerkük operasyonuyla son buldu. Sizlere, hızlı ve kısa bir şekilde son 3 seneyi şöyle anlatayım.
ABD’nin Irak işgalinden sonra 2005 yılında hazırlanan anayasada Kerkük “tartışmalı bölgeler” arasında yer aldı. Kentin statüsü için referandum düzenlenmesi planlandı fakat bu referandum kararı hiçbir zaman uygulamaya geçmedi.
Saddam’ın devrilmesinden sonra Kerkük’e Kürt göçleri yaşandı. Bağımsız kaynakların raporlarında da yer alan bilgilere göre IKBY politikası gereği Kerkük’ün demografik yapısı değiştirildi. Yapının değiştirilmesiyle şehirdeki Kürt nüfusu arttı. 2011 yılında KYB’li bir Kürt olan ve PKK sempatizanı olarak medyaya yansıyan Necmeddin Kerim vali olarak atandı.
Kaosun hiçbir zaman bitmediği ülkede bombalar patlamaya devam etti. Mezhepçi politikalarıyla bilinen Başbakan Maliki’nin uyguladığı ‘yeni siyaset’ ile ülkede kutuplaşma evresi yaşandı. Tam da bu dönemde Irak El Kaidesinden kopan ve ilk olarak Suriye’ye saldıran IŞİD, 2014 yılının Haziran ayında Musul’a saldırdı ve 3 gün içinde vilayette kontrolü sağladı.
Peşmerge Kerkük’ü işgal etti
IŞİD’in işgalinden sonra Irak ordusunun başkent Bağdat’a kaçması üzerine Barzani yönetimindeki peşmerge bunu fırsat bildi ve Kerkük’ü kontrol altına aldı. Peşmerge tarafından tamamen kontrol alınan Kerkük’e giden Barzani şöyle bir açıklama yapmıştı:
“Kerkük’ü huzurlu ve güzel günler bekliyor. Kerkük, Kürdistan bölgesi sınırlarına geri döndüğünde, Kürtlerin ne kadar cömert ve dürüst olduklarını herkes görecek.”
Daha sonra Barzani “Peşmerge hiçbir zaman Kerkük’ten çıkmayacağız, Kerkük Kürtlerin Kudüs’üdür” şeklinde bir açıklama yaparak niyetlerini belli etti.
Öte yandan IKBY, Kerkük’teki petrol satışını da kontrol altına alındı.
2 senelik işgal sonrası devlet dairelerine IKBY bayrağı çekildi
Yukarıda da bahsettiğim gibi 2011 yılında vali olarak atanan Necmettin Kerim, 24 Mart 2017’de Arap ve Türkmen üyelerin boykot ettiği bir toplantıda Kerkük’teki tüm devlet dairelerine Irak bayrağının yanında Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nin bayrağının da asılması talimatını verdi.
Merkezi Bağdat yönetimi, İran ve Türkiye’nin tepkilerine rağmen bu karardan dönülmedi. Kentteki binalara IKBY bayrağı asıldı.
IKBY’de “bağımsızlık referandumu” düzenlendi
Irak’ın en büyük ikinci şehri Musul’da hala IŞİD varken, ülkede istikrar henüz sağlanmamışken IKBY Başkanı Mesud Barzani bir açıklama yaptı. Barzani bölgedeki siyasi partiler ile yaptığı toplantı sonrası 25 Eylül’de IKBY’de bağımsızlık referandumunun düzenleneceğini açıkladı.
[Bu açıklamanın ardından “Bağımsızlığa Giden IKBY’nin Genişleyen Sınırları ve 140. Madde” adlı bir yazı yazmıştım. Onu da inceleyebilirsiniz.]
IŞİD sonrası peşmergenin kontrol sağladığı bölgelerde referandum düzenleneceği Barzani’nin Haziran ayında yaptığı açıklamadan 25 Eylül’e kadar netlik kazanmadı.
Tarihler 25 Eylül’e geldiğinde ise bölge genelinde ve peşmergenin işgal ettiği “tartışmalı bölgelerde” referandum düzenlendi. Erbil’in açıklamalarına göre sandıktan yüzde 90’dan fazla ‘Evet’ oyu çıktı.
Irak ordusu Kerkük’ü geri aldı
16 Ekim günü Irak ordusunun Kerkük’e başlattığı harekat sonrası peşmerge direnemeden çekildi. Yaklaşık 12 saatte tamamen kontrol Irak güvenlik güçlerinin eline geçti. Daha sonra Irak ordusu, peşmergenin işgali altında bulunan diğer “tartışmalı bölgelere” operasyon düzenledi.
Operasyonun 1. gününde; Kerkük kent merkezi ile birlikte Kuzey Petrol Şirketi, Baba Gurgur Petrol Yatakları, K1 Askeri Üssü, elektrik santrali, Molla Abdullah Rafinerisi, Kerkük Havaalanı, Tuzhurmatu karargahı, Leylan, Dakuk, Yaycı, Tirkalan kasabaları ele geçirildi. Ayrıca Tikrit Köprüsü ve Kerkük’ün güneyindeki ana kara yolunun tamamında da kontrol sağlandı.
Operasyonun 2. gününde; Sincar, Mahmur, Başika, Irak-Suriye arasındaki Rabia Sınır Kapısı, Musul Barajı, Diyala’nın Hanakin ilçesi ve ona bağlı Karatepe ve Celavla kasabaları Irak ordusunun kontrolüne geçti.
Bölgeden gelen son haberlere göre Bağdat yönetimiyle diyalog kurmak için IKBY’nin referandumu dondurma kararı alacağı söyleniyor. Fakat Irak güvenlik güçleri referandumun tamamen iptal edilmeden görüşmelerin olmayacağını belirtiyor.
E-BÜLTENE ABONE OLUN
Stratejik Ortak yazarlarının makalesi ve haritalar ücretsiz e-postanıza gelsin.
Abone oldunuz, teşekkürler.
Bir şeyler yanlış oldu. Lütfen daha sonra tekrar deneyin.
[…] 25 Eylül’de düzenlediği bağımsızlık referandumundan 22 gün sonra Irak ordusunun Kerkük‘e düzenlediği operasyon ile tekrar gündeme gelen Irak petrolleri, düşünüldüğünden […]